تحلیل آثار طرح یکصد روزه ترامپ بر صنعت کشتیرانی

مارین نیوز- دونالد ترامپ، رئیس جمهوری منتخب آمریکا اعلام کرده که به تیم انتقالی خود دستور داده است در روز اول ریاست جمهوری‌اش فهرستی از اقدامات اجرایی را که می تواند انجام دهد تا «قانون برقرار شود و مشاغل برگردند» تهیه کند و همچنین طرحی کلی از آنچه می خواهد در ۱۰۰ روز اول ریاست جمهوری اش انجام دهد ارائه داد.

ترامپ خود گفته است در ۶ حوزه اقدام خواهد کرد: (1) تجارت، (2) مهاجرت، (3) انرژی، (4)محدود کردن مقررات، (5) امنیت ملی و (6) تغییرات مربوط به اصول اخلاق که بسیاری از آنها را در زمان تبلیغات اعلام کرده بود؛ در میان مهم‌ترین توافقنامه‌های تجاری اخیر، ترامپ عنوان کرده است که ایالات متحده را از پیمان تجاری همکاری ترانس-پاسیفیک (اقیانوسیه) (TPP) خارج خواهد کرد. 

 

TPP، پیمان تجاری بین 12 کشور واقع در دو سوی اقیانوس آرام است که بعد از 7 سال مذاکره در فوریه 2016 در اوکند نیوزلند نهایی شد و در انتظار تأییدیه نهایی برای اجرایی شدن است. این پیمان که با هدف ارتقای رشد اقتصادی کشورهای عضو منعقد شده است و قرار است با حذف موانع تجاری تعرفه‌ای و غیرتعرفه‌ای زمینه تجارت آزاد را بیش از پیش فراهم کند. پیمانی که انتظار می‌رفت بعد از خروج انگلیس از اتحادیه اروپا و ایجاد ترک در فرآیند جهانی شدن، مرهمی بر آن باشد که حال به نظر می‌رسد با مخالفت بزرگترین اقتصاد جهان در مرحله اجرایی شدن به مشکلات جدی بر بخورد. صنعت کشتیرانی یکی از صنایعی بوده است که دو دهه اخیر از فرآیند جهانی شدن و تجارت آزاد که تأثیر مستقیمی بر رشد مراودات تجاری کشورها داشته، بیشترین سود را برده است. حال فرآیند جهانی شدن با برنامه‌های ترامپ در زمینه بازگشت رویه حمایت از صنایع داخلی و بازگرداندن صنایع تولیدی به داخل کشور که حتی ممکن است با اقدامات تلافی جویانه سایر اقتصادها نیز روبرو شود، در معرض خطر جدی قرار گرفته است.

دونالد ترامپ همچنین مخالفت خود را با کنفرانس تغییرات اقلیمی پاریس نیز اعلام کرده و عنوان کرده است که برای تولید انرژی از منابع غیرمتعارف «شیل» و زغال سنگ داخلی اقدام خواهد کرد که این اقدامات نیز بدون اینکه به طور مستقیم باعث افزایش تجارت شود، سبب کند شدن روند سرمایه گذاری در زمینه تولید انرژی پاک و تجدیدپذیر و همچنین کاهش واردات منابع انرژی پاک شود و تجارت بین المللی را تحت تأثیر منفی قرار دهد.

این موضوعات در حالی مطرح می‌شود که صنعت کشتیرانی یکی از سخت‌ترین دوران خود را سپری می‌کند و روند صعودی قیمت نفت و افزایش قیمت سوخت کشتی آن را تشدید می‌کند. درآمدهای صنعت کشتیرانی تقریباً در تمامی بخش‌ها اعم از فله‌، کانتینر و تانکر در کمترین میزان خود تثبیت شده‌اند و دورنمای روشنی نیز برای آنها تصور نمی‌شود. از طرف دیگر شرکت‌های کوچکتر به ویژه در بخش حمل کانتینری در راستای افزایش هر چه بیشتر بهره‌وری به ادغام، تملک و انحلال روی آورده‌اند و رقابت روز به روز تشدید می‌شود. چشم‌انداز قوانین و مقررات بین‌المللی کشتیرانی نیز با تصویب اجرایی شدن محدودیت سولفور سوخت کشتی به نیم درصد از سال 2020 برای مالکان کشتی بسیار دلهره‌آور است و مالکان و اپراتورهای کشتیرانی دو راه بیشتر نخواهند داشت؛ روی آوردن به سوخت‌های مناسب‌تر جهت انطباق با قوانین و مقررات یا نصب تجهیزات اضافی بر روی کشتی‌ها جهت تصویه سوخت معمولی که هر دوی اینها مستلزم افزایش هزینه‌ها در قالب هزینه سرمایه‌گذاری و هزینه‌های جاری است. 

حال در چنین شرایطی باید منتظر ماند و دید اقدامات اعلامی ترامپ که بسیاری آنها را شعارگونه تلقی می‌کنند جامه عمل پوشانده خواهد شد و مشکل دیگری به معضلات فعلی صنعت کشتیرانی خواهد افزود یا خیر. جواب هر چه باشد، صنعت کشتیرانی در شرایطی که با معضلات مازاد عرضه روبروست باید خود را آماده مواجه با افت تقاضا، آن هم بیشتر به شکل افت تقاضای تن مایل آماده نماید و بر تجارتهای کوتاه برد و منطقه‌ای و ایجاد اتحادهای استراتژیک با صاحبان کالاها تمرکز کند تا از خطرات احتمالی مصون بماند. نوآوری در ارائه خدمات با مد نظر قرار دادن کشتیرانی هوشمند از دیگر موضوعاتی است که با کمک فناوری‌های پیشرفته فعلی دسترسی به آن امکان پذیر است.