كارشناس مسائل اقتصادی : نگاهی به دستاوردهای تجارت دریایی ایران پس از برجام نشان میدهد كه اگر تحریمها ادامه مییافت، امروز میزان صادرات نفت و پول حاصل از آن جوابگوی هزینههای جاری كشور هم نبود.
مارین نیوز - نگاهی به دستاوردهای تجارت دریایی ایران پس از برجام و مقایسه آن با روزها و سالهای جنگ نشان میدهد كه اگر تحریمها ادامه مییافت براساس قانون تحریمها مبتنی بر كاهش 20درصد صادرات نفت پس از هر شش ماه، امروز میزان صادرات نفت و پول حاصل از آن جوابگوی هزینههای جاری كشور هم نبود چه برسد به اینكه بخواهیم ارزی برای واردات كالا و خدمات داشته باشیم. اگر تحریمها برداشته نمیشد امروز باید تماشاگر توقف شناورهای ایرانی در لنگرگاهها و دریاهای ایران بودیم. در هنگام تحریم چند اتفاق مهم در بخش تجاری كشور افتاد كه در هشت سال جنگ چنین اتفاقی نیفتاده بود.اولا: در هنگام جنگ كشتیهای ایرانی مجاز به تردد با پرچم ملی در كل آبهای آزاد جهان بودند اما در هنگام تحریم ظالمانه كشتیهای ایرانی با پرچم ملی حق تردد در آبهای آزاد را نداشتهاند.ثانیا: هنگام جنگ كشتیهای خارجی به عنوان لاینر میتوانستند به بنادر ایران تردد كنند ولی هنگام تحریمهای ظالمانه خطوط لاینر مهم جهان تردد خود به بنادر ایران را قطع كردند. ثالثا: به دلیل اینكه موسسات ردهبندی بینالمللی برای كشتیهای ایران گواهینامههای بینالمللی صادر نمیكردند و به تبع آن بیمههای بینالمللی نیز كشتیهای ایران را تحت پوشش بیمههای دریایی قرار نمیدادند. تردد به بنادر دنیا را نداشتند از جمعبندی موارد فوق میتوان نتایج ذیل را استنتاج كرد:«نه كشتیهای ایرانی میتوانستند با پرچم ملی به آبهای آزاد تردد كنند و نه كشتیهای خارجی مستقیما به بنادر ایران تردد میكردند.»اما امروز كه یك سال از اجرای برجام میگذرد حداقل در بخش دریا دستاوردهای ذیل حاصل شده است:
- مجددا پس از یك وقفه چند ساله كشتیهای ایران با پرچم ملی در همه آبهای آزاد جهان تردد میكنند.
- بیش از 18 خط لاینر كشتیهای خارجی به بنادر كشور تردد میكنند.
- موسسات ردهبندی خارجی و بیمههای بینالمللی مجددا كالا و كشتیهای ایران را تحت كلاس و بیمه بینالمللی قرار میدهند.
- كشتیرانیهای ملی اقدام به احیای قراردادهای قبلی خرید كشتی خود كردند تا بتوانند به عنوان یك شركت بازرگانی مجددا رتبههای مطلوب خود را در جهان كسب كنند.
- سازمان بنادر با عقد قرارداد با شركتهای خارجی توانسته است هم خط اعتباری مناسب برای تجهیز بنادر خود فراهم كند و هم از محل منابع ارزی خود اقدام به خرید تجهیزات استراتژیك را كه امكان تولید آن در داخل نیست نیز از معتبرترین شركتهای خارجی فراهم كند.
- سازمان بنادر توانسته است یك شریك تجاری برای بندر چابهار از كشور هند فراهم كند و مجموعا بیش از 235 میلیون دلار خط اعتباری برای تجهیز بندر چابهار كه نقطه استراتژیك برای ترانزیت كالا به كشورهای آسیای میانه است، فراهم كند. علاوه براین تحریمها باعث شد كه هم حمل بار به ایران و هم اداره شركتهای كشتیرانی بسیار پرهزینه و گران شود و از طرفی دیگر، بار دیگر ایران به دلیل تحریم، عامل سرمایهگذاری و توسعهبخشی از بنادر كشورهای كوچك جنوبی خلیج فارس شود. بیدلیل نیست كه یكی از مخالفین سرسخت برجام و رفع موانع فعالیت استفاده ایران همان كشورهای كوچك منطقه هستند.
به امید روزی كه بتوانیم با آبادانی سواحل و جزایر جنوب ایران از جمله سواحل مكران هم امكان زندگی و شغل برای مردم ایران فراهم كنیم و هم بتوانیم از موقعیت ظرفیت بالقوه استراتژیك سواحل ایران برای توسعه همهجانبه كشور بهره بگیریم، گلوگاه خلیج فارس و دسترسی به دریای عمان و اقیانوس هند مزیتی است كه بسیاری از كشورهای منطقه آرزوی در اختیار داشتن آن را دارند.
هادی حقشناس
كارشناس اقتصادی