خارج سازی شناورهای مغروق کاری غیر قانونی

به گزارش مارین نیوز، به دنبال تصویب قانون الحاق دولت جمهوری اسلامی ایران به کنوانسیون بین المللی نایروبی ۲۰۰۷ توسط مجلس شورای اسلامی در 28 اردیبهشت 1389 و تأیید مورخ 1389/3/12 شورای محترم نگهبان که پس از به حد نصاب رسیدن تعداد کشورهای عضو این کنوانسیون از تاریخ 1394/1/25 برابر با ۱۴ آوریل ۲۰۱۵ لازم الاجرا شد که در این خصوص مدیران ارشد سازمان بنادر و دریانوردی طی یکسال گذشته پس از لازم الاجرا شدن کنوانسیون فوق اظهاراتی نموده اند که بشرح ذیل می باشد : 

سیامک صحرایی مدیرکل عملیات و ایمنی دریایی سازمان بنادر و دریانوردی ۷ اردیبهشت ۱۳۹۴ در خصوص قانون فوق گفت : از آنجایی‌ که عموما اجرایی نمودن مفاد کنوانسیونهای بین المللی نیازمند تهیه قوانین ملی شامل دستورالعملها و روشهای اجرایی مربوطه توسط واحدهای ذیربط است، لذا اداره ثبت کشتیها و صدور گواهینامه های دریایی در این خصوص نیز اقدام و روش اجرایی صدور گواهینامه خارج سازی مغروقه ها پس از تهیه و تصویب به مراجع ذیربط ابلاغ شده است و بر اساس این روش اجرایی، از تاریخ لازم الاجرا شدن کنوانسیون تاکنون بالغ بر ۱۸۰ فقره گواهینامه خارج سازی مغروقه ها برای شناورهای تحت پرچم ایران و سایر کشورهای غیر عضو به کنوانسیون صادر شده است.

محمد سعید نژاد مدیرعامل سازمان بنادر و دریانوردی نیز در تیر 94 اعلام داشت : به منظور ایمن‌سازی آبراهه‌های کارون و اروند از مغروقه‌های به جا مانده از زمان جنگ تحمیلی تاکنون اقداماتی به منظور خارج‌سازی این شناورهای مغروقه انجام شده است که این عملیات شامل خارج‌سازی 30 مغروقه از اروندرود و 127 مغروقه از کارون میباشد.

عادل دریس مدیر کل بنادر و دریانوردی خرمشهر دی ماه 94 گفته بود : در خصوص تعاملات با سازمان محیط زیست نیز سازمان بنادر و بندرخرمشهر در مورد قراردادهای شناورسازی که با پیمانکاران مربوطه منعقد می کند، وجود مجوزهای لازم محیط زیستی را در شرایط اختصاصی قراردادهای پیمانکاران ملزم کرده است به این معنی که پیمانکاران موظف به رعایت موارد زیست محیطی در حین خارج سازی شناورهای مغروقه هستند. 

عادل دریس در اسفند 94 نیز به صراحت اعلام نمود : از ابتدای سال جاری تاکنون، 9 فروند مغروقه از آبراه اروند و کارون توسط اداره بندر و دریانوردی خرمشهر خارج سازی شده است.

وی همچنین در بهمن 95 تعداد شناورهای مغروقه خارج شده اروند را از ابتدای سال تا کنون 20 فروند اعلام داشت. 

به گزارش مارین نیوز، تامین آبراه های ایمن به منظور تردد کشتیها یکی از مهمترین وظایف کشورهای صاحب بندر و ساحل است. وجود هرگونه مانع و یا لاشه کشتیهای مغروق در مسیر تردد سایر شناورها، خطری بالقوه برای کشتیرانی و دریانوردی ایمن محسوب می گردد و می تواند هزینه ها و تعهدات زیادی را برای دولتها، مالکین کشتیها و سایر اشخاص ایجاد نماید. اما آن روی سکه حفاظت از محیط زیست و رعایت قوانین مربوطه نیز از اهمیت بالایی برخوردار است زیرا این نسل های آینده هستند که جانشین این اکوسیستم شکننده خواهند بود. امروز اقتصاد در دنیا به جایی رسیده که به تک تک منابع زمین اهمیت قائل شده و آنها را ارزش‌گذاری می‌کند. حال با توجه به اینکه سازمان بنادر و دریانوردی در حال خارج نمودن شناورهای مغروقه از آبراه اروند و کارون می باشد نیازمند دریافت مجوزهای لازم از سازمان حفاظت از محیط زیست می باشد و همچنین تعیین مکانی برای نگهداری و اسکراپ آن که سازمان حفاظت از محیط زیست اعلام داشته متاسفانه اقدامی در این خصوص از سوی سازمان بنادر و دریانوردی صورت نگرفته است.  

بر این اساس جهت اطلاع رسانی دقیقتر این موضوع خبرنگار مارین نیوز گفتگویی با سرکار خانم دکتر پروین فرشچی معاون محیط زیست دریایی سازمان حفاظت محیط زیست انجام داد، وی در پاسخ به این سوال که آیا اقدامات زیست محیطی برای این 20 فروند اخیر (به اظهار مدیر کل بنادر و دریانوردی خرمشهر در یکسال گذشته) که اعلام شده انجام گرفته است، اظهار داشت : خارج سازی مغروقه ها غیر قانونی است، زیرا خارج کردن آن باید طبق مطالعات و کار کارشناسی دقیق صورت گیرد، برای اینکه شما باید بدانید از چه بستری خارج می کنید، چه تناژی دارد، چه مواد یا کالایی حمل میکرده، برای بازیافت به کجا برده می شود و مسائل زیست محیطی نیز لحاظ گردد. بدون مطالعات کارشناسی خارج سازی مغروقه ها انجام می گیرد و این خلاف قوانین موجود است.

وی با اشاره به اینکه لازم است از شناورهای مغروقه اطلاعات دقیقی در اختیار سازمان بنادر و دریانوردی باشد، گفت : بعید می دانم اطلاعات دقیقی در مورد این شناورها در کشور وجود داشته باشد اگر هم باشد در مورد تعداد، نوع و مکان آن است. 

معاون محیط زیست دریایی سازمان حفاظت محیط زیست در پاسخ به سوالی دیگر که پس از خارج سازی شناورها به کجا برده می شود و قرار است با چه فناوری بازیافت شوند، اظهار داشت : در داخل کشور هیچ محلی برای بازیافت کشتی نداریم، یک کارگروه ویژه بازیافت کشتی وجود دارد که باید این کارگروه تعیین میکرد که اگر نیاز باشد چنین اتفاقی بیافتد و منافع ملی نیز در آن حفظ شود، باید در شمال شرقی دریای عمان این کار صورت گیرد. چون در خلیج فارس و دریای خزر امکانش نیست و کارگروه این موضوع را به همه اعلام کرده است. 

پروین فرشچی محدوده شمال شرقی دریای عمان را تنها محل مناسب برای بازیافت کشتی دانست که اگر مطالعات جواب دهد و همه جوانب بررسی شود و همچنین توجیه اجتماعی، اقتصادی و زیست محیطی داشته باشد، این اتفاق در آنجا می افتد، گفت : تکنولوژی که قرار است استفاده شود نیز اهمیت دارد چون در کشورهای معدودی که در سطح دنیا برای بازیافت کشتی فعالیت دارند مانند اندونزی، پاکستان و هند تکنولوژی بالایی ندارند و تکیه بر نیروی انسانی ارزان دارند و به هیچ وجه قابل مقایسه با کشورهایی مثل نروژ، انگلیس و ترکیه نیستندکه تکنولوژی بالایی را برای صنعت اسکراپ در خدمت گرفته اند. حالا ما باید ببینیم چه تکنولوژی میخواهیم استفاده کنیم و آیا مقرون به صرفه است ؟ تمام این موارد مطرح است و در سازمان حفاظت از محیط زیست هنوز هیچ تصیمی برای بازیافت کشتی گرفته نشده است. متقاضی برای بازیافت وجود دارد ولی به خودشان زحمتی برای مطالعه نمی دهند که مکان سنجی نمایند تا بتوان برای استقرارشان تصمیم گرفت. 

وی با اشاره به اینکه فقط عضو کنوانسیون ها می شویم ولی قوانین آنها را اجرا نمیکنیم، گفت : سازمان بنادر و دریانوردی فقط به کنوانسیونهایی مانند هنگ کنگ (Ballast water ،(HKC و کلیه پروتوکول های مارپل ملحق میشود ولی اجراشون نمیکند. کنوانسیون بین المللی نایروبی ٢٠٠٧ به شما می گوید برای شناورسازی کشتی های مغروقه شما احتیاج به مطالعات زیست محیطی دارید، سوال من این است کجاست مطالعه زیست محیطی ؟ 

پروین فرشچی با تاکید بر اینکه اگر مرکز بازیافت هم داشته باشیم، حیاط خلوت کشورهای عربی می شویم که شناورهای فرسوده و آشغال خود را بیاورند و در آنجا انبار نمایند، بیان داشت : این صنعت، سود آور است ولی هزینه گزاف تخریب محیط زیست آن را نیز حساب کنند. آیا این سود آوری برای کشور مفید است ؟ 

معاون محیط زیست دریایی سازمان حفاظت محیط زیست با تاکید به اینکه در همه جای دنیا مطالعات زیست محیطی برای شناور سازی کشتی های مغروقه انجام می شود، گفت : کدام یک از این شناورسازی ها تاکنون با مطالعات زیست محیطی بوده است ؟ به کنوانسیون هنگ کنگ (HKC) ملحق شدیم ولی برای آن چه کار کردیم و کدام مطالعات مکان سنجی را برای بازیافت کشتی انجام دادیم ؟ فقط پیوستن به کنوانسیون ها کافی نیست و در راستای اجرایی کردن آن نیز باید اقدام کرد.