وابستگی جداناپذیر اقتصاد جهانی به اقتصاد دریا و چالشی پرتلاطم به اسم زمان

مارین نیوز- ارتباط تنگاتنگ جوامع بشری و رویکرد آنها به اقتصاد دریا به عنوان مقوله‌ای جداناپذیر از زندگی جوامع انسانی نمایان شده و در دهه گذشته این صنعت در دنیا رشد قابل‌توجهی داشته است. اینها در حالی اتفاق افتاده که صنایع دریایی ایران در دهه گذشته یکی از سخت‌ترین دوران خود را سپری کرده است. به عبارت دیگر در سال‌هایی که دنیا رشد کم‌سابقه‌ای را در صنایع دریایی تجربه می‌کرد، ایران با وجود ۵ هزار و ۸۰۰ کیلومتر مرز آبی در این صنعت دچار رکود شده بود.

ازجمله مشکلاتی که در سال‌های گذشته گریبان این صنعت را گرفت، تاخیر در تحویل کشتی‌ها بود. سناریویی که حمایت از این صنایع را در کشور با مشکلات جدی روبه‌رو کرده است. از طرفی متقاضیان، زمان مشخصی را می‌توانند برای تحویل سفارش در نظر داشته باشند و از طرف دیگر کشتی‌سازان به زمان بیشتری برای ساخت کشتی‌ها نیاز دارند. در صورتی که اختلاف زمانی بین آنچه متقاضی می‌خواهد با آنچه طرف تولیدکننده نیاز دارد، کم باشد می‌توان با برخی حمایت‌ها این مشکلات را برطرف کرد اما اکنون در بسیاری از پروژه‌ها تاخیر در تحویل کشتی بیش از چیزی است که طرف متقاضی بتواند با هدف حمایت تولید داخل آن را بپذیرد بر این اساس برخی از متقاضیان ترجیح می‌دهند نیازهای خود را از طریق شرکت‌های کشتی‌سازی خارجی برطرف کنند. دولت یازدهم برای رفع این مشکل به تدوین سند توسعه صنایع دریایی پرداخت تا وزارت صنعت، معدن و تجارت بتواند نقطه مشترکی بین آنچه کشتی‌سازان می‌توانند و آنچه متقاضیان می‌خواهند، پیدا کند. در شرایط کنونی و با احتساب توان کشتی‌سازان داخلی به نظر می‌رسد بهترین راه‌حل این است که شرکت‌های خارجی از زیرساخت‌هایی که در صنایع دریایی ایران وجود دارد استفاده کنند. به عبارت دیگر شرکت‌های خارجی در یاردها و حوضچه‌های خشک ایران کشتی بسازند. در این صورت علاوه بر اینکه طرف متقاضی به آنچه در نظر دارد می‌رسد، تولیدکنندگان نیز می‌توانند به افزایش دانش فنی خود و شیوه‌های نوین کشتی‌سازی دست یابند. تاخیر کشتی‌سازان داخلی فشارها را به حدی رسانده که به جز چند متقاضی در کشور که در بخش دولتی فعالیت می‌کنند، متقاضیان دیگر توان سفارش به آنها را ندارند. دولت در آخرین اقدام خود تصمیم گرفت تا پروژه ساخت مشترک را کلید بزند. به نظر می‌رسد این نقطه امیدی است تا علاوه بر حمایت از کشتی‌سازان داخلی، متقاضیان نیز به آنچه می‌خواهند دست یابند.

عضو کمیسیون صنایع و معادن درباره وضعیت صنایع دریایی در کشور به گسترش صنعت گفت: در تمام حوزه‌های حمل‌ونقل، صنایع دریایی دارای بیشترین مشکلات است. وضعیت این صنعت به دلیل برخی سیاست‌ها در دولت نهم و دهم بسیار پیچیده شده بود و دولت یازدهم راهی جز حمایت از این صنعت نداشت درنتیجه سند صنایع دریایی تدوین شد تا بر اساس آن برنامه واحدهای کشتی‌سازی در ایران بتوانند علاوه بر ادامه حیات به دانش فنی روز نیز دست یابند. 

محمدحسین فرهنگی با اشاره به اینکه صنایع دریایی به دلیل ظرفیت‌های عظیم ایران در این حوزه در کانون توجه دولت و رسانه‌ها قرار گرفته، گفت: این موضوع باعث‌شده تا وضعیت این صنعت در سال‌های گذشته بهبود یابد. یکی از سیاست‌هایی که می‌تواند مانع بروز مشکلات قبلی شود، تداوم تامین تجهیزات از طریق سازنده‌های داخلی است. در این صورت می‌توان امیدوار بود که وضعیت صنایع دریایی به رونق مناسب برسد. 

وی با بیان اینکه برخی از دستگاه‌های دولتی در سال‌های گذشته به تامین نیازهای خود از طریق شرکت‌های خارجی پرداختند، گفت: در برخی زمینه‌ها کشور باید در صنایع دریایی با پیشرفته‌ترین تجهیزات روز دنیا فعالیت کند تا قدرت ایران در منطقه حفظ شود. در دیگر موارد اما می‌توان با استفاده از توان داخلی و همکاری شرکت‌های خارجی این صنعت را به نقطه مناسبی رساند.

عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی درباره وضعیت صنایع دریایی ایران به گسترش صنعت گفت: دستگاه‌های مرتبط با صنایع دریایی باید تمام اهمام خود را بر این بگذارند که این صنعت در کشور به نقطه مناسبی برسد. باید در نظر داشته باشیم که این صنعت اکنون نیاز به حمایت دارد و یکی از مهم‌ترین حمایت‌هایی که می‌توان از صنایع دریایی داشت، سفارش به شرکت‌های سازنده داخلی است. 

رضا انصاری با اشاره به اینکه ارائه مشوق به طرف متقاضی یکی از راهکارهاست، گفت: اکنون بزرگترین چالش این صنعت سفارش به شرکت‌های خارجی است که تاخیر در تحویل پروژه ندارند، بر این اساس برای اینکه طرف متقاضی بتواند با مدت طولانی از طرف سازندگان داخلی کنار بیاید، می‌توان به آنها مشوق‌هایی داد. در این صورت علاوه بر اینکه تجهیزات مورد نیاز از طرف سازندگان داخلی تامین می‌شود، طرف متقاضی هم با مشکلی روبه‌رو نمی‌شود.

وی افزود: این صنعت ازجمله صنایع اشتغالزا در کشور است و باید از آن حمایت شود تا مشکلاتی که وجود داشت برطرف شود. اکنون هزاران نفر به طور مستقیم از این صنعت امرار معاش می‌کنند و باید منافع آنها نیز در نظر گرفته شود. ایران ظرفیت‌های بسیاری دارد که صنایع دریایی یکی از مهم‌ترین آنهاست. ایران با احتساب موقعیت جغرافیایی می‌تواند بیش از قبل در اقتصاد دریایی سرمایه‌گذاری کند تا علاوه‌بر رفع مشکلات اشتغال، بخشی از رونق اقتصادی نیز از عملکرد این صنعت حاصل شود./