لزوم همکاری منطقه ای برای گشت دریایی خلیج فارس و دریای عمان

به گزارش مارین نیوز، امروزه با افزایش جمعیت و بهره برداری زیاد از خشکی‌ ها، جوامع انسانی خواسته یا ناخواسته برای تامین معاش و دستیابی به منابع زیستی به سوی دریاها کشیده می شود. 

از این رو، برخورداری از دانش دریایی و شناخت بهتر از چنین اکوسیستمی شرایط را برای استفاده و بهره برداری از منابع دریایی فراهم می کند. 

یکی از راه های شناخت بیشتر درباره شرایط حوضه های آبی، انجام گشت های مداوم تحقیقاتی و پایش منطقه است که دوره های برگزاری آن به اقتضای شرایط حوضه آبی متفاوت است.

در این میان خلیج فارس به علت وضع خاص زیست محیطی، تردد زیاد کشتی ها و موقعیت تنگه راهبردی هرمز، اهمیت زیادی دارد. 

سالیانه بیش از 50 هزار کشتی اقیانوس ‌پیما در منطقه خلیج فارس تردد و حدود 45 درصد نفت دنیا را عبور می دهد؛ همچنین در این منطقه 160 سکوی متحرک و ثابت نفت و گاز وجود دارد که وجود این عوامل اهمیت پایش مداوم این آبراهه مهم را بیش از پیش آشکار می کند. 

بر این اساس، در قالب کنوانسیون کویت که به توافق کشورهای اطراف این حوضه آبی رسیده است، پایش و گشت های مداوم تحقیقاتی صورت می گیرد اما به دلایل مختلف از آخرین گشت انجام شده 12 سال می گذرد، در واقع آخرین گشت سراسری با همکاری همه کشورهای حاشیه ای در سال 2006میلادی انجام شد.

کنوانسیون کویت با هدف حفاظت از محیط زیست دریایی خلیج فارس و دریای عمان با همکاری جمهوری اسلامی ایران، بحرین، عراق، کویت، عمان، قطر، عربستان و امارات در 24 آوریل 1978 میلادی (1357 خورشیدی) شکل گرفت. 

معاون محیط زیست دریایی سازمان حفاظت محیط زیست در این باره به ایرنا گفت: حفاظت از این بخش دریایی به تنهایی از عهده یک کشور برنمی آید. از این رو، به همکاری کشورهای همسایه خلیج فارس و دریای عمان نیازمندیم. 

پروین فرشچی یادآوری کرد: آخرین گشت دریایی منطقه ای گسترده در خلیج فارس و دریای عمان سال 2006 انجام شد؛ در حالی که با توجه به شرایط منطقه و لزوم آگاهی از وضعیت آن باید این عملیات هر چهار سال یک بار برگزار شود. 

فرشچی ادامه داد: سال 2006 با محور سازمان حفاظت محیط زیست ایران و همکاری کشورهای منطقه خلیج فارس و دریای عمان، گشت تحقیقاتی وسیعی در یکصد ایستگاه صورت گرفت و نمونه های مختلف از این حوضه های آبی برداشت شد که با نمونه برداری و مطالعه روی آنها شرایط محیط زیستی و به طور کلی وضعیت آنها روشن شد. 

وی افزود: 2 سال پیش جلسات علمی و فنی برای گشت بعدی با حضور نمایندگان کشورهای منطقه برگزار شد اما به علت نوع ارتباطی که میان اعضای کنوانسیون کویت مانند عربستان، امارات، کویت، قطر و بحرین برقرار است، شرایط چندان مساعد نبود. از این رو، برنامه همکاری های زیست محیطی خلیج فارس و دریای عمان میان کشورها کند شده است. 

«2سال پیش در نشست های برگزار شده، محل ایستگاه ها، نمونه های لازم برای برداشت، شرکت کنندگان و اینکه چه کشتی باید در اختیار بگیریم نهایی شد اما وضعیت ارتباط های متقابل کشورها این کار را عقب انداخت». 

معاون محیط زیست دریایی سازمان حفاظت محیط زیست اضافه کرد: همه برنامه ها برای انجام این گشت آماده است و به محض اعلام آمادگی کشورهای دیگر آغاز می شود. مساله مهم این است که اعضای کنوانسیون های منطقه ای حفاظت از محیط زیست دریایی خلیج فارس و دریای عمان بتوانند همکاری خود را مستحکم تر کنند؛ در حالی که ارتباطات سیاسی میان برخی کشورهای منطقه بویژه عربستان، کویت و امارات با قطر مساعد نیست. 

به گفته فرشچی، برای برگزاری این گشت نیز حدود یکصد ایستگاه در آب های خلیج فارس و دریای عمان برای پایش و اندازه گیری در نظر گرفته شد تا عوامل فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی آنها اندازه گیری شود. 

وی تاکید کرد انجام مداوم این گشت بسیار ضروری است؛ زیرا هر چند سال باید وضعیت واقعی محیط زیست خلیج فارس و دریای عمان مشخص شود و هر نوع تصمیم و فعالیت در این عرصه های آبی بر اساس نتایج گشت ها صورت گیرد.