جشن بزرگ دریایی که برگزار نشد؛ آب اندازی دومین کشتی افراماکس در بوشهر

محمد مونسان، عضو گروه توسعه منطقه ای و دریامحور مجمع تشخیص مصلحت نظام و عضو هیات مدیره انجمن مهندسی دریایی ایران در یادداشتی تامل بر انگیز برای مارین نیوز نوشت: 

کشتی های اقیانوس پیما بزرگترین سازه های متحرک ساخته شده به دست بشر بر روی کره زمین هستند. کشتی های افراماکس ساخته شده در شرکت صدرای بوشهر نیز بزرگترین مصنوعات مهندسی متحرک در تاریخ ایران هستند. طبق روال رایج و مرسوم در دنیا، مراسم آب اندازی این کشتی می توانست با حضور عامه مردم و بصورت یک جشن ملی برگزار شود که موجب تقویت اعتماد به نفس و انگیزش غرور ملی در جوانان و نوجوانان ایرانی شود. مراسمی که سالهای طولانی است که بدلیل اهمال مدیران مربوطه برگزار نمی شود!. 

دومین فروند از کشتی های افراماکس در شرکت صدرای بوشهر برای کشور ونزوئلا ساخته شد. این کشتی به قدری عظیم است که شبیه یک جزیره شناور است و بزرگترین سازه متحرکی است که در کل تاریخ ایران ساخته شده است. این نفتکش به طول 250 متر، عرض 44 متر و ارتفاع 21 متر ساخته شده و دارای آبخور 14.8 متر و تناژ سبک (وزن بدنه فولادی و ماشین آلات) 21 هزار و 200 تن است و هرکدام گنجایش حمل 113 هزار تن نفت خام را دارند یعنی تناژ کل کشتی در حالت بارگیری کامل حدودا برابر 135 هزار تن است. به گفته سازندگان این کشتی، در ساخت آن 328 کیلومتر جوشکاری، 56 کیلومتر لوله‌کشی، 106 کیلومتر کابل کشی انجام شده و وزن ماشین‌آلات آن نیز 3 هزار و 660 تن است. عظمت این کشتی به حدی است که توسط تصاویر ماهواره ای براحتی قابل رویت است. جهت درک ابعاد و عظمت این کشتی باید مقایسه نمود که تناژ یک لنچ باری چوبی بین 100 تا 700 تن است. پس از درک عظمت و ابهت ساخت این کشتی، سوال مهمی که پیش می آید این است که چرا این سازه باعظمت بدون یک مراسم باشکوه ملی آب اندازی شد؟ مگر چند نمونه از این مصنوعات خارق العاده در طول تاریخ ایران ساخته شده؟ مگر این کشتی بزرگترین سازه متحرک ساخته شده در تاریخ ایران نیست؟ چرا در حد و اندازه عظمت این کشتی به آن توجه نشد؟

 همه کشورهای دریایی مطرح دنیا برای آشنا کردن مردم عادی با فرهنگ دریایی، مراسم افتتاح پروژه های بزرگ دریایی بخصوص مراسم آب اندازی کشتی های تجاری و حتی نظامی را بسیار باشکوه و مجلل و با حضور مردم عادی و همچنین خانواده پرسنل شاغل در آن شرکت، سازمان یا کارخانه برگزار می کنند. شکوه و عظمت این مراسم چند ساعته بطور عمیقی باعث تقویت فرهنگ دریایی در بین مردم یک کشور می شود و عامه مردم، صنعت دریایی را مترادف با شکوه و افتخار کشور خود می دانند. زیباترین جشن های دریایی را میتوان در مراسم آب اندازی کشتی ها مشاهده کرد. مردم از نزدیک، عظمت یک کشتی را می بینند و حس می کنند و عمیقا به این موضوع پی می برند که عظیم ترین مصنوعات متحرک تاریخ بشر در صنایع دریایی ساخته می شود. در این مراسمات، صدها عکس و فیلم توسط خود مردم در فضای مجازی منتشر می شود و این خود بزرگترین ابزار فرهنگ سازی دریایی است چراکه علاوه بر مردم حاضر در مراسم، هزاران نفر نیز در فضای مجازی این تصاویر و فیلمها را می بینند.

 

حالا تصور کنید در ایران چگونه است؟ بزرگترین و باعظمت ترین پروژه های دریایی و ساخت کشتی و بنادر در ایران انجام می شود بطوریکه میتوانند باعث تحریک غرور و خودباوری در جوانان و نوجوانان ایران شوند ولی هیچگاه این اتفاق نمی افتد. چراکه مراسم دریایی معمولا با حضور چند نفر معدود از مسئولین و کارکنان کارخانه برگزار می شود که شکوه و زیبایی خاصی هم ندارد. یک مراسم مختصر و کوتاه و بدون تشریفات خاص. در دنیا این مراسمات معمولا با برنامه ریزی های مبسوط و حضور چند صد نفر یا بعضا چند هزار نفر از مردم عادی برگزار می شود به همراه اجرای موسیقی های زنده، سخنرانی مسئولین، اهدای هدیه به دست اندرکاران آن پروژه، هم خوانی عمومی سرود ملی و سرودهای غرور انگیز و یکی دو مرحله پذیرایی مختصر. در برخی مواقع هم به مردم اجازه می دهند برای دقایقی بر روی کشتی حضور داشته باشند. معمولا کل این مراسم بطور زنده از تلوزیون استانی پخش می شود بطوریکه افرادی که امکان حضور در مراسم را ندارند از پای تلوزیون بتوانند در این جشن ملی و استانی شرکت کنند. اگر انتهای مراسم مصادف با غروب آفتاب باشد نیز مراسم نورافشانی باشکوه و زیبایی برگزار می شود. افسوس که در پروژه های بزرگ دریایی ایران هیچیک از این عوامل وجود ندارد و حتی از خانواده های خود پرسنل آن پروژه نیز دعوت نمی شود. مثلا مراسم آب اندازی پروژه ساخت کشتی نفتکش 113 هزار تنی به عنوان بزرگترین سازه متحرک ساخته شده در کل تاریخ ایران چگونه برگزار شد؟ آیا هیچ خاطره ای از آن در ذهن مردم ایران و حتی جامعه دریایی وجود دارد؟ همچنین مراسم آب اندازی کشتی های کانتینربر 2200 کانتینری ایران-اراک و ایران-شهرکرد؟ یا افتتاح فاز اول بندر شهید بهشتی چابهار؟ این دست پروژه ها به ندرت در ایران انجام می شوند که باید حداکثر استفاده را برای فرهنگ سازی دریایی برد. الان تصور کنید چند درصد مردم ایران این شانس را داشته اند که از نزدیک، یک کشتی را ببینند. جای تاسف است که حتی دانشجویان و فارغ التحصیلان رشته دریایی هم به ندرت می توانند این شانس را داشته باشند که یک کشتی یا یک بندر را از نزدیک ببینند. تصور قاطبه مردم ایران از کشتی، یک لنچ چوبی است. چرا تصور و ذهنیت مردم یک کشور دریایی با چند هزار کیلومتر ساحل باید اینگونه باشد؟ در بسیاری از کشورها، بخش محدودی از یک بندر را به پارک یا محلی برای حضور مردم تبدیل می کنند به گونه ای که مردم عادی می توانند در طول سال، رفت و آمد کشتی ها و حتی تخلیه و بارگیری آنها را مشاهده کنند.

انشاء الله با حضور مدیران جوان و خوش فکر در صنایع دریایی، مقدمات اینچنین اقداماتی فراهم شود. شاید هماهنگی چنین مراسماتی، چند هفته زحمت برای مدیران ایجاد کند ولی برای چندین سال خاطره خوش دریایی در اذهان مردم ایجاد می کند.      

 

 سال 1924- توجه ویژه و تاریخی غربی ها به مراسم عمومی آب اندازی کشتی