جستجوی باستانشناسان برای پیدا کردن کِشتی گمشده در عمق دریای مازندران (کاسپین) بینتیجه ماند. این کاوشها در پی کشف یک لنگر عظیم و تاریخی آغاز شده بود؛ لنگری که احتمالا از یک کشتی روس جدا شده و حالا برای شناسایی و سالیابی دقیقتر به مؤسسه ایتالیایی «ایزمئو» در شهر رم (ایتالیا) فرستاده شده است.
به گزارش مارین نیوز، زمستان سال ۱۴۰۰ صیادان ایزدشهر (شهرستان نور) به فاصله حدود هزار متری از ساحل و از اعماق دریای مازندران به شکل کاملاً اتفاقی لنگری بسیار بزرگ و نادر از جنس چوب و آهن را با تور ماهیگیری و تراکتور به ساحل آوردند. از آن زمان موضوع شناسایی دقیقتر این اثر تاریخی و بررسی میدانی کرانه یادشده با هدف شناسایی احتمالی بقایای کشتی در ذیل برنامههای پژوهشی اداره کل میراثفرهنگی، صنایعدستی و گردشگری مازندران قرار گرفت.
سامان سورتیجی ـ سرپرست هیأت باستانشناسی زیر آب ـ که در پی کشف این لنگر، شناسایی بقایای کشتی احتمالی را نیز آغاز کرده بود، در پایان این عملیات، اعلام کرد: در نتیجه این بررسیها، آثاری از کشتی یا بقایایی دیگر بهدست نیامد.
این غواص پنج ستاره که تجربه بررسی و کاوشهای باستانشناسی در آبهای عمیق و تاریک جنوب کشور چین را در کارنامه خود دارد، اظهار کرد: این بررسی با توجه به کدورت آب، در تاریکی مطلق و در برودت طاقتفرسا به شیوهی جستجو از طریق لمس بستر دریا انجام شد.
استادیار و عضو هیأت علمی پژوهشگاه میراث فرهنگی وگردشگری اظهار کرد: برنامه بررسی باستانشناسی زیر آب در محدوده ایزدشهر از ردیف اعتبارات استانی میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری مازندران و با مجوز پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری با هدف شناسایی و مطالعه بقایای کشتی تاریخی در گسترهای که پهنه تورریزی صیادان بوده است، انجام شد.
سورتیجی گفت: قطعاً اعتبار محدود پروژه امکان بهرهمندی از دستگاههای سنجش پیشرفته مثل "سونار" و "مولتی بیم" را برای شناسایی دقیقتر بستر دریا فراهم نمیکرد، از اینرو اعضاء گروه به شیوه معمول و جایگزین دستگاههای سنجش به کمک طناب در عمقهای ۵ تا ۱۴ متر که احتمال وجود بقایای کشتی در قعر دریا بود، اقدام به طنابکشی، لاینبندی و جستجو به روشهای تناوبی و مدور کردند که البته در نتیجه این بررسیها آثاری از کشتی یا بقایای فرهنگی دیگر بدست نیامد.
این باستانشناس زیر آب افزود: البته این احتمال هم وجود دارد که لنگر مکشوفه جزیی رها شده از یک کشتی عظیم و تاریخی باشد، اما بیتردید دستگاههای سنجش تخصصی میتواند وجود بقایای کشتی شکسته را در اعماق دریا و در زیر لایه ماسه و لجن به قطعیت برساند.
سورتیجی درباره منشاء و قدمت لنگر پیدا شده، گفت: این اثر ارزشمند با حدود سه متر و ۶۰ سانتیمتر عرض در بخش چوبی و همچنین دو متر و ۶۵ سانتیمتر ارتفاع در بخش فلزی بر اساس منابع روسی، بدون شک متعلق به کشور روسیه است، اما به منظور شناسایی گونه و سالیابی مطلق آن، نمونه چوب لنگر توسط پژوهشگاه میراثفرهنگی و گردشگری به مؤسسه بینالمللی مطالعات مدیترانه و شرق موسوم به «ایزمئو» در شهر رم کشور ایتالیا ارسال و در حال حاضر در مراحل آزمایشگاهی است.
عضو هیأت علمی پژوهشگاه میراث فرهنگی وگردشگری افزود: این برنامه تنها به عملیات غواصی و کشف بقایای شناور محدود نشد، بلکه در پیوند با موضوعات مختلف باستانشناسیدریایی مشمول معرفی پیشینه دریانوردی و تجارت در حوزه مورد پژوهش، پیمایش و بررسی ساحل، روایت صیادان محلی، شناسایی و مستندسازی فنی لنگر و سازههای مرتبط با دریا مثل اسکله قدیمی شهرستان نور و ... نیز شده است.
سورتیجی گفت: در نتیجه این دستاوردها، به ضرورت توسعه و گسترش این شاخه مهم از باستانشناسی، بانک اطلاعات جامعی از پیشینه فرهنگی و توجه انسانهای گذشته به دریا تهیه شده است.