به گزارش مارین‌نیوز، دکتر اکبر محمدی، عضو هیئت علمی دانشکده تجارت و بازرگانی دانشکدگان مدیریت دانشگاه تهران، در یادداشتی اختصاصی برای مارین نیوز، نوشت:
ایران با دارا بودن ۴۶۹۵ کیلومتر خط ساحلی اصلی و ۱۰۹۵ کیلومتر خط ساحلی جزایر و رودخانه‌ها، از مزیت‌های کم‌نظیری برای توسعه اقتصاد دریا‌محور برخوردار است. بر پایه مطالعات مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، صنایع دریایی کشور شامل شش حوزه کلیدی است:
۱. صنایع فراساحل (با تمرکز بر کشتی‌سازی و تعمیرات دریایی)،
۲. زیرساخت‌های کشتیرانی،
۳. بنادر و ترمینال‌های بندری،
۴. شیلات،
۵. گردشگری دریایی،
۶. انرژی‌های نو.
این بخش‌ها مجموعاً بیش از ۳۰ درصد از تجارت بین‌المللی کشور را از طریق هفت استان ساحلی جنوبی (خوزستان، بوشهر، هرمزگان، سیستان و بلوچستان) و سه استان شمالی (گیلان، مازندران، گلستان) تسهیل می‌کنند.
نوآوری و همکاری فناورانه؛ موتور محرک توسعه دریایی
با وجود نرخ رشد نوآوری کمتر از ۲/۵ درصد، تجربه‌های موفقی در حوزه‌هایی چون طراحی و ساخت کشتی‌های بومی و توسعه سکوهای نیمه‌شناور حفاری در آب‌های عمیق خلیج فارس (با عمق بیش از ۱۰۰ متر) نشان می‌دهد که مکانیزم‌های شبکه‌سازی و همکاری میان ۱۵ پژوهشگاه دریایی، ۲۳ شرکت فناور خصوصی و نهادهای بین‌المللی می‌توانند نتایج ملموسی ایجاد کنند.
ضرورت تمرکز بر تجارت دریا‌محور مبتنی بر فناوری
با توجه به منابع عظیم نفت و گاز فراساحل، زیرساخت‌های گسترده بنادر و موقعیت ژئوپلیتیک ممتاز ایران در کریدورهای بین‌المللی، توسعه تجارت دریا‌محور با تکیه بر توانمندی‌های فناورانه داخلی باید به یکی از اولویت‌های اصلی سیاست‌های کلان کشور تبدیل شود.
ثبات اقتصادی، رعایت الزامات بین‌المللی، و کاهش تنش‌های بیرونی از عوامل کلیدی در رشد تجارت فناورانه دریایی به شمار می‌روند.
فناوری‌های دیجیتال و لجستیک هوشمند؛ دروازه‌ای به سوی رقابت‌پذیری منطقه‌ای
تحول در مدیریت دیجیتال بنادر، توسعه لجستیک هوشمند، و ایجاد شبکه‌های حمل‌ونقل دریایی کارآمد می‌تواند جایگاه ایران را به‌عنوان یک قطب تجاری و ترانزیتی منطقه‌ای تثبیت کند.
در این میان، سرمایه انسانی متخصص و متعهد کشور یک مزیت رقابتی راهبردی محسوب می‌شود که می‌تواند ایران را در مسیر بهره‌برداری از ظرفیت‌های ژئوپلیتیک دریایی یاری دهد.
بسترهای بین‌المللی برای همکاری فناورانه
عضویت ایران در سازمان‌های بین‌المللی نظیر بریکس (BRICS) و سازمان همکاری شانگهای (SCO) فرصت‌هایی ارزشمند برای سرمایه‌گذاری مشترک، انتقال فناوری‌های پیشرفته و توسعه زیرساخت‌های هوشمند ایجاد می‌کند.
حضور بیش از ۱۰ هزار شرکت دانش‌بنیان داخلی نیز می‌تواند این مسیر را تقویت کرده و راهکارهای نوینی برای توسعه تجارت دریا‌محور ارائه دهد. افزون بر آن، شبکه ایرانیان متخصص مقیم خارج می‌تواند نقش مؤثری در انتقال دانش و جذب سرمایه‌گذاری هدفمند ایفا کند.
جمع‌بندی
با بهره‌گیری از تجارب داخلی در طراحی شناورهای پیشرفته و سکوهای فراساحلی، و با تکیه بر همکاری‌های فناورانه بین‌المللی در چارچوب سازمان‌هایی چون بریکس و شانگهای، ایران می‌تواند به‌تدریج به قطب تجاری و فناورانه منطقه تبدیل شود. تحقق این هدف در گرو کاهش تنش‌های خارجی، ثبات اقتصادی، و استمرار همکاری میان بخش‌های علمی، صنعتی و دولتی است؛ مسیری که می‌تواند آینده اقتصاد ملی را با محوریت دریا و فناوری بازتعریف کند.

/