نخستین سخنرانی علمی انجمن مهندسی دریایی در سال تحصیلی جدید با موضوع «طراحی ژئوتیوپ در موج‌شکن‌های سنگریزه‌ای» برگزار شد.
به گزارش خبرنگار مارین نیوز، در این جلسه كه از سوی كمیته دانشجویی انجمن مهندسی دریایی ایران و با همكاری گروه مهندسی دریای دانشگاه صنعتی شریف در دانشكده مكانيك اين دانشگاه برگزار شد؛ ابراهیم جعفری و آروین ساکت، از کارشناسان گروه مدیریت و مهندسی شركت بهین طرح آپادانا، سخنرانی خود را ایراد كردند.
نكاتی از این سخنرانی در ادامه آمده است:
سازه‌های ساحلی اغلب برای حفاظت مناطق ساحلی در برابر امواج ناشی از توفان، طغیان آب و همچنین جلوگیری از فرسایش طراحی و ساخته می‌شوند. این سازه‌ها باعث کاهش انرژی امواج شده و مانع از ورود آنها به منطقه ساحلی می‌شوند. امواج برخوردی می تواند ناشی از باد، جزر و مد و یا سونامی باشد.
سازه‌های حفاظتی سواحل بر اساس آیین‌نامه EurOtop (2007) ساخته می‌شوند و به سه دسته سازه‌های شیبدار توده‌سنگی، بندهای ساحلی و سازه‌های با دیوار قائم قابل تقسیم هستند.
سازه‌های شیبدار توده‌سنگی كه موضوع بحث این سخنرانی بود، با هدف جلوگیری از پیشروی آب دریا و استحصال سواحل، حفاظت از مناطق ساحلی در برابر امواج بلند ناشی از توفان‌ها و ایجاد محیطی آرام و غیرمواج در بندرگاه‌ها احداث می‌شوند. سطح این سازه‌ها با سنگ‌‌های بزرگ و یا قطعات پیش‌ساخته بتنی مسلح می‌شود. طراحی سازه‌های ساحلی به دو شكل طراحی سازه‌ای و هیدرولیكی صورت می‌گیرد.
مراحل طراحی سازه‌های شیبدار توده‌سنگی، تعیین شیب سازه و تراز لایه مغزه، محاسبه قطر و وزن مصالح آرمور، فیلتر و هسته، تعیین تراز تاج سازه و کنترل بالاروی و روگذری موج، تعیین مصالح پنجه و آماده سازی مقاطع اجرایی را دربرمی‌گیرد.
سرعت اجرا، دور بودن معدن مناسب از محل اجرای پروژه، استفاده از مصالح محل یا به‌دست آمده از لایروبی، مشکلات اجرای موج‌شکن مستغرق یا دور از ساحل و بصرفه نبودن اجرا در محل‌هایی که بستر دریا مناسب نیست؛ از جمله مشکلات پیش‌آمده در اجرای موج‌شکن‌های توده سنگی سنتی است.
برای مقابله با این مشكلات است كه ژئوسنتتیک‌ها به‌كار می آیند. ژئوسنتتیک‌ها صفحاتی از جنس انواع مختلف پلیمرها هستند که در ارتباط با مصالح خاکی و با هدف مسلح‌سازی، تسطیح، جداسازی، عایق‌بندی رطوبتی، مهار فرسایش، فیلتراسیون، زهکشی و ... به‌کار گرفته می‌شوند.
انواع ژئوسنتتیک‌ها، تعریف و كاربرد هریك بدین شرح است:
ژئوممبرین‌ها: ورق‌های پلاستیکی با نفوذپذیری بسیار پایین که بعنوان حفاظ رطوبتی به کار برده می‌شوند./ کاربردها: عایق‌بندی کانال‌های آبرسانی، حوضچه‌ها، استخرها، دریاچه‌های مصنوعی، ایزولاسیون سازه‌های زیرزمینی، سایت دفن زباله‌ها و ...
ژئوگریدها: شبکه‌های سه‌بعدی از جنس پلی استر و پلی اتیلن که بعنوان تقویت‌کننده‌های مناسب بکار گرفته می‌شوند./ کاربردها: تسلیح خاک، احداث دیوار حائل، اصلاح بستر راه و راه آهن و ...
ژئوفوم‌ها: قطعات بزرگ و سبک با قابلیت افزایش حجم که بعنوان عایقی در برابر گرما عمل می‌کنند./ کاربردها: پرکننده فضاهای خالی و درزه‌ها، زیر سنگچین‌های بنا شده بر روی خاک سست، سطوح زیرین جاده، راه آهن و باند فرودگاه و ...
ژئونت‌ها: از دو مجموعه موازی از نوارهای پلی اتیلنی تشکیل شده که بصورت زاویه‌دار نسبت به هم قرار می‌گیرند و تشکیل مجموعه‌ای توری شکل را می‌دهند./ کاربردها: تثبیت خاک‌های سست، تقویت و مقاوم‌سازی دیواره‌های خاکی، زیرسازی مخازن، محافظت از دیواره شیب‌ها، محافظت از پوشش لوله‌های زیرزمینی و ...
ژئوکامپوزیت‌ها: ترکیب دو یا چند تایی از ژئوتکستایل‌ها، ژئوگریدها، ژئونت‌ها، ژئوممبران‌ها همراه با محصولات غیرپلیمری مانند پشم شیشه، رشته‌های فولادی، ماسه، رس، قیر و ../ کاربردها: انجام چند وظیفه بطور همزمان، مانند: تسلیح، زهکشی، فیلتراسیون و ...
ژئوتکستایل‌ها: منسوجات متخلخل و نفوذپذیری ساخته‌شده از الیاف پلی پروپیلن و یا پلی استر که در مقابل عوامل مخرب درون خاک فسادناپذیر هستند./ انواع: بافته شده و بافته نشده/ کاربردها: جداسازی، فیلتراسیون، دیوارحائل، جلوگیری از رانش زمین و...
ژئوتیوب: یک ژئوتکستایل بافته شده بصورت تیوب است که درون آن با مصالح ریزدانه پر می‌شود. سرعت در اجرا، استفاده از مصالح محل و یا بدست آمده از لایروبی، سهولت اجرا در مناطق دور از ساحل، هزینه پایین‌تر نسبت به موج‌شکن‌های توده سنگی سنتی، شکل‌پذیری بیشتر، سازگاری مناسب با طبیعت و نفوذپذیری کمتر از مزایای به‌كارگیری ژئوتیوپ هاست.
استفاده از ژئوتیوپ‌ها ملاحظات اجرایی زیر را می‌طلبد:
1- ارزیابی قبل از اجرا: نقشه‌برداری و هیدروگرافی دقیق از محل اجرا و تعیین دقیق محل مناسب.
2- آماده‌سازی بستر:
- بستر صاف و عاری از هر گونه شیارهای عمیق
- اله‌های فرسایش، موانع، گودال‌ها و یا قلوه‌سنگ‌های بزرگ
- برآمدگی‌های با لبه تیز در بستر دریا حذف گردد
- پهن کردن لایه محافظ در برابر آب‌شستگی
3- قرار دادن ژئوتیوب در محل
4- پر کردن ژئوتیوب
5- نصب ژئوتیوب لایه فوقانی
6- حفاظت از ژئوتیوب
در پایان این سخنرانی، ضمن تشریح محاسبات مربوطه در ساخت ژئوتیوپ‌ها، اسلاید نمونه‌های اجرا شده این سازه در بنادر Lake Marken هلند، Sea Isles City و Bald Head Island آمریكا، Casablanca اكوادور، تولیوم مكزیك، یانگ جین و این‌چوئن كره، Amwaj Islands بحرین، مانیل فیلیپین و بندر انزلی ایران نمایش داده شد.
