دکتر علیاکبر آقاکوچک دراینباره به خبرنگار مارین نیوز گفت: تا جایی که من در جریان هستم، بررسی دو تا سه حادثه بزرگی که در این زمینه طی دو سال گذشته رخ داد؛ نشان داده که هرکدام دلایل مشخصی داشتهاند که اگر به رویههای مهندسی به صورت درست عمل میشد، همگی قابل اجتناب بودند.
وی توضیح داد: تفاوت مهم پروژههای بزرگ فراساحلی با پروژههای عادی آن است که هر مرحله از کار مهندسی، ساخت و اجرا باید به صورت دقیق مستند شده باشد. برای کارهای ساخت و نصب، باید procedure ها (رویهها) از قبل به صورت دقیق نوشته شده باشد و عین آن هم به مورد اجرا گذاشته شود و نظارتهای لازم هم انجام گیرد که آن رویهها رعایت شود. این، کاری است که در بسیاری از پروژههای ما انجام میشود و به همین خاطر هم، در آنها حادثهای رخ نداده است.
این استاد دانشگاه تصریح کرد: حادثه آنجا رخ میدهد که این رویهها رعایت نمیشود. یعنی، یا procedure از قبل نوشته نشده، یا اگر نوشته شده توسط شخص صاحب صلاحیت نوشته نشده و لذا در مواردی اشکال دارد و یا آنکه در اجرا، procedure درست به اجرا گذاشته نشده و نظارت لازم، در مورد آن انجام نشده است.
وی در این مورد به سانحه غرق جکت فاز 13 پارس جنوبی که بهمن ماه گذشته رخ داد؛ اشاره کرد و گفت: بر اساس آنچه در مطبوعات و سایتها اعلام شد، سانحه به این دلیل بوده که جکت در جایی نصب شده که قبلا جکآپ حفاری مستقر بوده و نشست و حفرهای ایجاد کرده بود. در حالیکه procedure های نصب جکت همواره به صورت استاندارد میگوید قبل از نصب جکت، باید حتما در محل survey (پیمایش) دقیقی توسط غواص یا شناورهای زیرسطحی (ROV) انجام گیرد و از مسطح بودن محل، اطمینان و اطلاع کافی حاصل شود. وقتی این کار انجام نشده، طبیعتا جکت در جایی قرار گرفته که درست در لبه یک شیب قابل ملاحظه بوده و ظاهرا، علاوه بر این موضوع در رویه غرقاب کردن leg (پایه) ها هم به صورت مناسب و فنی عمل نشده بود که ترکیب این دو عامل، باعث بروز سانحه شد.
آقاکوچک با تأکید بر اینکه «چنین سانحهای غیرقابل اجتناب نبود»، افزود: اگر مدیریتهای ما که همه ارکان مدیریت (مدیر پروژه در شرکت پیمانکار، مدیر شرکت پیمانکار، مدیر پروژه در شرکت کارفرما، مدیر شرکت کارفرما و عوامل نظارت) را دربرمیگیرد؛ هرکدام کارشان را درست انجام دهند و مطمئن شوند همه رویهها به صورت فنی و توسط افراد صاحب صلاحیت نوشته شده - نه آنکه رویهها دور زده شود و یا برخی را بیاهمیت تلقی کنند- انجام پروژهها بدون حادثه قابل انجام است.
وی با رد این موضوع که صنعت فراساحل کشور در حوزه حمل و نصب سازههای دریایی دچار مشکلات ریشهای است، تصریح کرد: اگر ما واقعا مشکلات پایهای داشتیم، باید در سایر پروژهها هم خود را نشان میداد. اما وقتی میبینیم در دو پروژه اتفاق میافتد و در سایر پروژهها نه؛ دلیل را باید در مشکلات آن پروژههای خاص دید. این مشکلات میتواند مربوط به مدیریت، استفاده از امکانات ضعیف، تجهیزات نامناسب و یا نیروی انسانی غیرماهر باشد که همه اینها، قابل اجتناب است.
این فعال صنعت فراساحل در پاسخ به این پرسش که «اطلاعات این سوانح، برای تحلیل و ارزیابی و جلوگیری از سوانح مشابه تا چه حد در اختیار کارشناسان قرار میگیرد؟»، گفت: من اطلاع ندارم که تا به حال، اطلاعات را به صورت مناسب ارائه کرده باشند. دلیل آن هم، خیلی مشخص است. در چنین مواردی، به جای آنکه نگاه مبتنی بر جلوگیری از سوانح مشابه در آینده باشد؛ در بسیاری موارد، نگاهی مبتنی بر مقصریابی و مجازات مقصر است. این نگاه باعث میشود که همه از ارائه اطلاعات اجتناب و فرار کنند. هر کس فکر میکند اگر اطلاعاتی دهد، بعدا عدهای کارشناس بر روی آن انگشت میگذارند و انگشت اتهام و تقصیر به سمت او نشانه خواهد رفت. در نتیجه، سعی میکند اطلاعاتی ندهد و مسأله در داخل خود مجموعه، محدود بماند و با کار اصلاحی کوچکی، آنها را ببندند.
وی تصریح کرد: اگر نگاه به سوانح دریایی، واقعا نگاهی ملی باشد و هدف، شناسایی نقاط ضعف، تهیه گزارش کارشناسی و نهایتا تهیه دستورالعملی برای اجتناب از سوانح مشابه باشد؛ آنگاه بسیار مفیدتر خواهد بود و میتوان از تجارب این چند سانحه دریایی در آینده و پروژههای دیگر سود برد.
استاد دانشکده عمران دانشگاه تربیت مدرس در ادامه این گفتوگو که در آستانه پنجمین همایش ملی صنایع فراساحل انجام گرفته؛ با بیان اینکه «صنایع فراساحل کشور عملا پس از پایان جنگ شکل گرفت»، اظهار داشت: در این سالها پیشرفت قابلملاحظهای که اتفاق افتاده، آن است که کارها در داخل کشور انجام میگیرد؛ هر چند هنوز در بخش تجهیزات فراساحل وابستگیها ادامه دارد که این امر در شرایط تحریمها، مشکلات را افزایش داده است.
وی با بیان اینکه «برگزاری همایشهای فراساحل تلاشی بود که از صفر و توسط جمعی از دوستان آغاز شد و در هر دوره، مخاطبان بیشتری را جذب کرده»، یادآور شد: باید توجه داشت صنعت فراساحل صنعتی است که برخلاف رشتههایی مثل مهندسی عمران یا مکانیک که مخاطب بسیار وسیعی دارند و مهندسان این رشتهها در سراسر کشور و صنایع و پروژههای مختلف فعالیت دارند، حوزه محدودتری است. بنابراین، وقتی کنفرانسی هم در حوزه مهندسی عمران یا مکانیک برگزار میشود، مخاطب خیلی وسیعی پیدا میکند. اما حوزه فراساحل دارای مخاطبان معدودتر و حوزهای تخصصیتر است. در نتیجه، از همایش فراساحل هم باید در همین حد انتظار داشت.
آقاکوچک تأکید کرد: اگر این همایش به صحنهای برای کنار هم آمدن همه دستاندرکاران این صنعت (اعم از کارفرمایان، پیمانکاران، مشاوران و کارشناسان و دانشگاهیان) و بیان نقاط قوت و ضعف و چالشهای موجود و یافتن راهکارها تبدیل شود؛ میتواند بیش از پیش مثمرثمر باشد. ا
وی ابراز امیدواری کرد: پنجمین همایش ملی صنایع فراساحل از این نظر، امسال و در سالهای آتی موفقتر باشد.
پنجمین همایش ملی صنایع فراساحل از سوی دانشگاه صنعتی شریف و انجمن مهندسی دریایی ایران با همکاری ارگانهای دریایی کشور طی روزهای 31 اردیبهشت و اول خرداد در این دانشگاه برگزار خواهد شد.
وقتي بجاي انجام كار كارشناسي عجله و دستور از بالا مد نظر قرار مي گيرد نتيجه اين مي شود