به گزارش پایگاه خبری اخبار جهان ترکیه، در سالهای گذشته مناطق گازی قابل توجهی در دریای مدیترانه شناسایی شد، این ذخایر تا حدی است که میتواند نقشه راهبردی منطقه را با تغییرات جدی مواجه سازد.
گزارش سال 2010 مرکز مطالعات جغرافیای سیاسی آمریکا نشان میدهد 122 تریلیون فوت مکعب (3455 میلیارد متر مکعب) گاز و یک میلیارد و 700 میلیون بشکه نفت در سواحل اسرائیل، نوار غزه، قبرس، سوریه و لبنان ذخیره شده است.
ارزش این انرژی عظیم برای همه کشورهای منطقه بویژه لبنان که از مشکل قطع پیاپی برق رنج میبرد کاملا پیداست. ضمن اینکه بیروت مجبور است نیروگاههای برق خود را با سوخت گرانقیمت وارداتی اداره کند.
در چنین شرایط دشواری تحقیقات علمی دسامبر گذشته در لبنان نشان داده این کشور دارای میدان بزرگی از گاز طبیعی (25 تریلیون فوت مکعب) است.
هر چند هنوز نمیتوان با اعتماد درباره نتیجه این تحقیق سخن گفت؛ اما جبران باسیل، وزیر انرژی لبنان، با اعتماد به نفس بالایی از شرایط کشور در پس از استخراج گاز طبیعی سخن میگوید و حتی بیروت اسم شرکتهایی را که در اکتشافات گازی و نفتی این کشور حضور خواهند داشت، مشخص کرده است که در این فهرست نام شرکتهای بزرگی چون اکسون موبیل، شل، شورون و توتال هم دیده میشود. ضمن اینکه به احتمال فراوان حفاریها در لبنان در سال 2015 یا 2016 آغاز خواهد شد.
قبرس نیز از نظر اقتصادی با مشکلات فراوانی روبروست، این کشور اخیرا با شرکتهای مختلفی برای اکتشاف انرژی در محدوده جغرافیایی خود قرار داد امضاء کرده است.
در این میان، شرایط اسرائیل متفاوت است؛ زیرا از ماه گذشته موفق شد استخراج گاز از میدان جدید گازی با نام تامار را آغاز کند. میدان گازی تامار در سال 2009 کشف شده بود و بر اساس پیش بینیها 10 تریلیون فوت مکعب گاز را در خود ذخیره کرده است. در نتیجه تا دهههای آینده میتواند نیاز داخلی اسرائیل را تأمین کند با این حال تل آویو در پی آن است تا میدان گازی لیویاتان را توسعه دهد.
گفته میشود میدان لیویاتان 18 تریلیون فوت مکعب گاز و چه بسا میزان قابل توجهی نفت را در خود جای داده است.
یوسی اپو، مدیر اجرایی شرکت گازی Delek Drilling در اسرائیل، میگوید: میدان گازی لیویاتان نه تنها اسرائیل را در ردیف طرفهایی قرار میدهد که بی نیاز از گاز خواهند بود؛ بلکه سبب میشود نام اسرائیل در ردیف صادرکنندگان گاز قرار بگیرد.
شرکت دلک دریلینگ و اونر اویل اکسپلوریشن در اسرائیل 31 درصد سهام میدان تامار و 45 درصد سهام میدان گازی لیویاتان را در اختیار دارند.
یوسی اپو، مجهز شدن اسرائیل به انرژی گاز و نفت را تنها یک فرصت اقتصادی نمیداند، بلکه معتقد است: گاز طبیعی در اسرائیل ممکن است پلی برای ارتباط میان تل آویو با همسایگان باشد. در حال حاضر مذاکراتی را با تشکیلات خودگردان داشتهایم تا به آنان گاز بفروشیم، همچنین در پی مذاکره با اردن هستیم و در آینده نیز ممکن است صادرات به ترکیه و مصر را مدنظر داشته باشیم.
البته اکتشافات گاز در مدیترانه هنوز از ناحیه فنی با دشواریهایی روبروست، این مشکلات نمیتواند آنگونه که انتظار میرود امنیت انرژی را برای کشورهای حاشیه مدیترانه به همراه داشته باشد، مثلا اسرائیل و لبنان هنوز در وضعیت جنگی به سر میبرند و اختلافات مرزی میان دو طرف چون گذشته وجود دارد.
کارول نخل، کارشناس انرژی در یکی از مراکز مطالعات اقتصادی انگلیس، میگوید: سرمایهگذاران حوزه نفت و گاز عادت دارند با خطرها دست و پنجه نرم کنند. به همین دلیل، با وجود چالشهای فراوان به قراردادهای طولانی مدت تن میدهند. اما مشکل لبنان و اسرائیل چیز دیگری است.
وی میافزاید: لبنان و اسرائیل از نظر مرزی اختلاف دارند، مطالعات نشان میدهد میدانهای گازی لبنان بیشتر در نواحی جنوبی این کشور قرار دارد و نواحی جنوبی نیز از مناطق مورد نزاع میان بیروت و تل آویو است در نتیجه این اختلاف میتواند چالشی در مسیر سرمایه گذاری خارجی در این منطقه از لبنان به شمار آید همانگونه که چالشی در مسیر تصمیم قاطع سیاسی برای پیشبرد اهداف اقتصادی بیروت در این منطقه خواهد بود.
این مشکل در شرایطی است که دولت لبنان نیز پس از استعفای ماه گذشته نخست وزیر، به دولتی موقت تبدیل شده است و دولت موقت نیز قدرت مانور قابل توجهی ندارد.
جنگ داخلی در سوریه مشکل دیگر در مدیترانه بویژه مشکلی در برابر لبنان است، این جنگ قدرت مانور لبنان را برای آغاز جدی اکتشافات به شدت محدود میکند، در کنار این مشکلات اختلافات سیاسی داخلی در لبنان نیز کار را برای بیروت دشوار کرد.
البته اختلافات سیاسی در اسرائیل را نیز نباید نادیده گرفت؛ این مشکلات میتواند چالشی در مسیر تصمیمهای اقتصادی تل آویو باشد.
تداوم جنگ در سوریه راه را برای بهره برداری دمشق از گازهای زیرزمینی بسته است، جنگ سبب شد تا این کشور از اندک نفتی که استخراج میکند باز بماند یا آنکه به دلیل تحریم توانایی صادرات نفت اندک خود را از دست بدهد، در چنین شرایطی اصلا نمیتوان انتظار داشت سوریه در پی اکتشاف و حفاری در مدیترانه باشد.
در امتداد شرق به جنوب مدیترانه و در محدود جغرافیایی نوار غزه (سی کیلومتری سواحل فلسطین) نیز یک میدان گازی وجود دارد، تشکیلات خودگردان در سال 1999 به شرکت بریتیش گاز اجازه داده بود تا حفاری در این منطقه را آغاز کند؛ اما درگیریهای فلسطین و اسرائیل مانع توسعه این میدان گازی شد و از سال 2007 که حماس بر نوار غزه مسلط شده؛ شرایط این میدان گازی پیچیده تر شده است.
به طور کلی، کشف گاز در مدیترانه افق جدیدی را در برابر این دریا قرار داده؛ اما دستیابی به این افق، با چالشهایی مواجه است که کار را برای یک یک کشورهای ساحل شرق مدیترانه دشوار میکند.
