حملونقل کشور در حوزه دریا به سمت ورشکستگی میرود و با مشکلات زیادی روبهرو است.
مسعود دانشمند :
مارین نیوز، پس از انقلاب شرکت ملی نفتکش و کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران با دریافت وام با بهرههای بالا و پرداخت آن به کشتیسازهای داخلی برای ساخت کشتی، نهتنها کشتی تحویل نگرفتند بلکه بهره وام ۲ برابر قیمت کشتی شد که قرار بود ساخته شود. با این شرایط آیا توقع داریم شرکت خارجی از ما کشتی بخرد؟
قرار بود سال ۱۳۴۷ پل خلیجفارس، قشم را به سرزمین اصلی متصل کند تا در آینده با ورود کشتیهای کانتینربر با ظرفیت ۳۰ تا ۳۵ هزار کانتینر تبدیل به هاب منطقه شویم اما اکنون از این صحبتها فاصله داریم و شرایط برعکس شده است. کشورهای جنوب خلیجفارس جزایر مصنوعی ایجاد میکنند تا کاری که قرار بود در سال ۱۳۴۷ انجام دهیم آنها انجام دهند. ۷ سال پیش گفته شد برای دسترسی آسان به ریل باید ۳۰۰ کیلومتر در ۲۴ ساعت سیر داشته باشیم اما اکنون ۶۵ کیلومتر در ۲۴ ساعت سیر داریم. در حملونقل جادهای نیز ۸۰ هزار کیلومتر پیمایش در سال داریم در حالی که این عدد در اروپا ۱۶۰ هزار کیلومتر است.
در حملونقل هوایی هم مشکلات فراوانی داریم. برای فرودگاه امام خمینی(ره) ۶ میلیون ارتباط در سال تعریف شده است در حالی که حداکثر میتواند ۵/۵میلیون ارتباط را در سال انجام دهد و این رقم برای کشوری با جمعیت ۸۰ میلیونی که میخواهد هاب منطقه شود کافی نیست.
عملکرد ایران در زمینه ترانشیپ نیز پایین است. در حال حاضر برای هر تن اضافه حمل ۱۵ دلار میپردازیم اما چون تولید تنها برای مصرف داخلی است و تولید صادراتی نداریم به این موضوع اهمیت داده نمیشود. کشتیهای کانتینری باید در ساعت معینی کالاهای خود را تخلیه و بارگیری و بندر را ترک کنند اما در بنادر ایران کشتیها حدود ۲ روز برای نوبت اسکله معطل میشوند. با این شرایط کشتیرانیهای بزرگ، بنادر ایران را حذف میکنند و هزینه این وضعیت را اقتصاد کشور میپردازد که نمیتواند رقابتی باشد.
برای بندر چابهار ۱۰ میلیون تن ظرفیت تعریف شده است اما پسکرانه، جاده، کامیون و ریل نداریم این در حالی است که چینیها در پاکستان بندر گوادر را فعال کردهاند و اگر چند سال دیگر شرایط به همین شیوه ادامه پیدا کند به طور قطع چابهار از بین میرود. اگر در چابهار و سواحل مکران مگاپورت هم ایجاد کنیم، چون در زمینه ترانزیت جادهای موفق نبودهایم شاهد رونق بنادر هم نخواهیم بود.
برای رفع مشکلات دریا یک راهکار این است که دریا را خصوصی کنیم و در مسائلی که حاکمیتی نیست فعالان دریایی به طور رقابتی کار خود را انجام دهند زیرا کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران و سایر کشتیرانیها به طور غیرمستقیم از این رفتار آسیب میبینند. اگر بخواهیم اقتصاد دریا را توسعه دهیم باید ببینیم چه میزان کالا و امکانات میتوانیم برایش تامین کنیم و چه میزان سودآوری آن را نشان میدهد سپس از فعالان بازار سرمایه برای سرمایهگذاری دعوت کنیم. اگر این فعالیتها را انجام ندهیم و به شیوههای دیگر سرمایهگذار را در کار دریایی وارد کنیم پس از مدتی سرمایهگذار سود بهدست نمیآورد و ورشکست میشود. در این صورت دیگران نیز وارد این صنعت نخواهند شد.
منبع : گسترش صمت