انعقاد قرارداد ۶۲/۵میلیارد تومانی بین وزارت راه و شهرسازی با بخش خصوصی برای خروج ۴۳ شناور غرق شده از اروندرود، یکی از تازه‌ترین اقدامات دولت یازدهم در حوزه خارج‌سازی مغروقه‌ها از بستر رودخانه و دریاها است.
به گزارش مارین نیوز، این فعالیت که از آن با عنوان صنعت «سالویج» یاد می‌شود علاوه بر مزیت‌های اقتصادی و تاثیر بالا در اشتغالزایی، افزایش ایمنی حمل‌ونقل دریایی کالا و مسافر را نیز به دنبال دارد. باتوجه به رخ دادن ۸ سال دفاع مقدس در مرز ایران و عراق، خروج مغروقه‌ها از بستر دریا و رودخانه‌ها به‌ویژه در استان خوزستان بحثی جدی است و به گفته مسئولان، از سال ۷۲ تاکنون، ۱۷۹ مغروقه از بستر رودخانه‌های اروند و کارون خارج شده است؛ بااین‌حال همچنان تعداد زیادی شناور غرق‌شده در بستر رودخانه‌های اروند و کارون وجود دارد که مسئولان دولت‌های مختلف، گام‌هایی برای خروج آنها از آب برداشته‌اند اما هنوز این اقدامات به‌طور کامل به نتیجه نرسیده است. از سوی دیگر مسئولان می‌گویند تعداد زیادی شناور غرق‌شده در خلیج‌فارس باید از زیر آب خارج شود و در این زمینه، تلاش برای جذب سرمایه‌گذار ادامه دارد. برخی کارشناسان معتقدند برای استفاده از فرصت اشتغال و درآمدزایی صنعت سالویج در کشور باید تخصص‌گرایی در پروژه‌های این بخش در اولویت قرار گیرد. برخی دیگر نیز معتقدند با توجه به نیاز این صنعت به فناوری‌های روز، سازمان بنادر و دریانوردی باید زمینه سرمایه‌گذاری بخش خصوصی در این صنعت را فراهم کند.
بر اساس این گزارش، صنعت سالویج یا خارج‌سازی کشتی‌ها و شناورهای غرق‌شده از آبراهه‌ها، رودخانه‌ها و دریاها از ابعاد مختلفی دارای اهمیت است. نخستین مسئله در این میان، خروج سرمایه‌های غرق‌شده شامل شناور، کالا و... است که در برخی موارد، مبالغ بالایی را شامل می‌شود. از سوی دیگر، برخی مغروقه‌ها، خطراتی در مسیر حمل‌ونقل دریایی و سایر فعالیت‌های دریانوردی ایجاد می‌کنند، به همین دلیل، خروج آنها از زیر آب، ضروری است. از مغروقه‌های خارج‌شده می‌توان در زمینه گردشگری نیز استفاده کرد.
از سوی دیگر برخی مغروقه‌های نو و تمیز که آلودگی نفتی، روغنی و... نداشته باشند می‌توانند زیستگاه مناسبی برای آبزیان باشند. همچنین باتوجه به اینکه شناورها و کالاهای غرق‌شده، مانعی بر سر راه لایروبی هستند و می‌توانند به دستگاه‌های لایروب آسیب برسانند، صنعت سالویج پیش‌زمینه‌ای برای لایروبی نیز به شمار می‌رود. در کنار این مسائل، نباید فراموش کنیم که آهن و سایر تجهیزات شناوری که نمی‌توان آن را به سلامت از آب خارج کرد، فروخته و از بقایای آن، درآمدزایی می‌شود.
مالک علی‌محمدی کارشناس حمل‌ونقل دریایی که مدیریت پروژه‌های سالویج کشور را نیز در کارنامه دارد، معتقد است خروج مغروقه‌ها از کف رودخانه‌ها و دریاها بسیار اهمیت دارد تا جایی که می‌توان گفت یکی از دلایل توسعه پیدا نکردن خرمشهر و آبادان در سال‌های گذشته، وجود تعداد زیادی مغروقه در اروند و کارون بوده، زیرا برخی از این مغروقه‌ها، برای کشتی‌ها خطرآفرین بوده‌اند. از سوی دیگر خروج مغروقه‌ها از بستر رودخانه و دریا، پیش‌زمینه مهمی برای لایروبی است و به دلیل وجود مغروقه‌های متعدد، در سال‌های گذشته لایروبی اروند و کارون به‌طور مطلوب انجام نشده است. به گفته او لایروبی آبراهه‌ها و رودخانه‌ها حمل‌ونقل آبی کالا و مسافر را تسهیل می‌کند، به همین دلیل می‌توان گفت خارج‌سازی مغروقه‌ها به حمل‌ونقل دریایی یاری می‌رساند.
این کارشناس تاکید می‌کند: صنعت سالویج، به‌طورقطع ارزش افزوده و درآمد اقتصادی برای کشور به دنبال دارد اما یکی از مهم‌ترین اهداف آن، گشودن مسیر حمل‌ونقل دریایی و افزایش ایمنی ترددهاست. علاوه‌بر این اشتغالزایی از دیگر مزیت‌های این صنعت است.
خارج‌سازی مغروقه‌ها با همه مزیت‌های اقتصادی که دارد، اگر به‌درستی انجام نشود، هزینه‌بر، زمان‌بر و خطرناک خواهد بود و هزینه‌های سنگینی نیز به مسئولان و دست‌اندرکاران پروژه تحمیل خواهد کرد. آنطور که علی‌محمدی توضیح می‌دهد، خارج‌سازی مغروقه‌ها از بستر آب‌ها در دنیا به‌عنوان بحث علمی مهم و پرهزینه مطرح است و برای انجام پروژه‌های این بخش، کمیته‌ای متشکل از فرماندهان باتجربه و کاپیتان‌های باسابقه کشتی با عنوان «سالویج‌مستر» تشکیل می‌شود که وظیفه‌اش، بررسی پروژه و برنامه‌ریزی دقیق برای خروج بی‌خطر و بدون خطای شناور است. به گفته این کارشناس، در ایران در زمینه خارج‌سازی شناورهای مغروقه، توان و تخصص کافی وجود دارد اما در برخی پروژه‌ها، بی‌توجهی به اصول اولیه و مدیریت نامطلوب پروژه موجب می‌شود زمان پروژه طولانی و از صرفه اقتصادی خارج شود. او در این زمینه توضیح می‌دهد: برای انجام سالویج، می‌توان گروه‌هایی را با شناورهای ارزان‌قیمت و با ابزار برشی به بازرسی پروژه فرستاد تا ابتدا سازه را ازنظر علمی تحلیل و بررسی کنند که آیا می‌توان شناور را خارج کرد یا باید تخریب شود. این گروه در ادامه سازه را برای تخریب یا خروج آماده می‌کنند. به گفته وی، در حال حاضر در برخی پروژه‌های سالویج، انتخاب غیرتخصصی مسئول و نبود اطلاعات کافی، موجب می‌شود از ابتدا تجهیزاتی مانند جرثقیل‌های غول‌پیکر بالای سر سازه آورده شود که نه‌تنها برای پروژه مفید نخواهد بود بلکه هزینه‌های اضافی به پروژه تحمیل خواهد کرد. او البته تاکید می‌کند: در صنعت سالویج، دانش فنی و تجهیزات لازم در کشور وجود دارد و نیازی به کشورهای دیگر نداریم اما لازم است از متخصصان و مدیران باتجربه بیشتر در این بخش بهره گرفته شود تا ساده‌ترین و ارزان‌ترین روش برای خارج‌سازی مغروقه‌ها در دستورکار قرار گیرد.
چالش‌های پیش روی سالویج در ایران
اگرچه علی‌محمدی معتقد است همه تجهیزات مربوط به سالویج در داخل کشور در دسترس است اما برخی کارشناسان دیگر معتقدند برخی فناوری‌های مربوط به این حوزه را باید وارد کنیم.
سعید صادقی از کارشناسان حمل‌ونقل دریایی کشور بابیان اینکه برای خارج‌سازی برخی مغروقه‌ها، به فناوری‌های برشی نیاز داریم که وارد کردن و استفاده از آن در سالویج، با مشارکت شرکت‌های خارجی امکان‌پذیر است. او نبود تمایل در بخش خصوصی برای سرمایه‌گذاری در فعالیت‌های مربوط به خارج‌سازی مغروقه‌ها از بستر رودخانه‌ها و دریاها را از مشکلات و چالش‌های پیش روی این صنعت در کشور می‌داند و می‌افزاید: ریسک سرمایه‌گذاری در صنعت سالویج در کشور ما بالاست، به همین دلیل، بخش خصوصی استقبال چندانی از این حوزه نمی‌کند. از سوی دیگر برخی شناورها بعد از غرق شدن، آسیب فراوانی می‌بینند و بعد از خروج، دیگر کاربری گذشته را ندارند که این مسئله نیز از تمایل بخش خصوصی به سرمایه‌گذاری در این بخش کاسته است. این کارشناس حمل‌ونقل دریایی یادآور می‌شود: سازمان بنادر و دریانوردی باید بخشی از درآمدهای خود را به حمایت از صنعت سالویج اختصاص دهد. به گفته او، این سازمان به‌عنوان نهاد حاکمیتی صاحب مسئولیت در حوزه بنادر و سواحل، باید بر مسئله پاکسازی آبراهه‌ها و دریاها نظارت کند زیرا بخش خصوصی بدون حمایت و مشارکت دولت نمی‌تواند به این صنعت ورود و در این بخش سرمایه‌گذاری کند. صادقی در گفت‌وگو با مارین‌تایمز با تاکید بر اینکه ایران غواص‌های حرفه‌ای دارد که می‌تواند برای بررسی و شناسایی مغروقه‌ها از آنها بهره بگیرد، می‌افزاید: باتوجه به اینکه ایران نسبت به دیگر کشورهای حوزه خلیج‌فارس، مرز طولانی‌تری با خلیج‌فارس دارد، طبیعی است که نتایج نامطلوب وجود مغروقه‌ها برای ایران بیش از دیگر کشورهاست، اما از سوی دیگر این مسئله می‌تواند مزیتی در صنعت سالویج برای ایران باشد. به گفته این کارشناس، شناورهای غرق شده در دوران دفاع مقدس همچنان بخش زیادی از مغروقه‌ها را تشکیل می‌دهند، به دلیل اینکه در گذر زمان، رسوب فراوانی گرفته‌اند خارج‌سازی آنها نیاز به تجهیزات و فناوری‌های پیشرفته دارد که کار را دشوار کرده است.
و نکته آخر...
آنطور که کارشناسان می‌گویند خروج مغروقه‌ها از بستر دریاها و رودخانه‌ها با همه هزینه‌ها و فناوری‌هایی که نیاز دارد، امری ضروری و درآمدزا برای اقتصاد دریامحور کشور و زمینه‌ساز تسهیل و توسعه حمل‌ونقل دریایی کالا و مسافر است، به همین دلیل مسئولان سازمان بنادر و دریانوردی دولت یازدهم می‌گویند فعالیت در این زمینه را افزایش و پاکسازی بستر اروندرود از مغروقه‌ها را در اولویت قرار داده‌اند. سازمان بنادر و دریانوردی سال گذشته ۱۰۰میلیارد ریال به سالویج در بستر رودخانه اروند اختصاص داد، بااین‌حال با توجه به هزینه‌بر بودن این صنعت از یک‌سو و درآمدزا بودن آن از سوی دیگر، به نظر می‌رسد دولت باید حمایت جدی‌تری از سرمایه‌های بخش خصوصی در این صنعت داشته باشد.
شرکت ملی سالویج راه‌اندازی شود
هادی گلرخ‌امین کارشناس حمل‌ونقل دریایی : اگرچه در دنیا استفاده از برخی مغروقه‌های ناشی از سوانح دریایی در بخش گردشگری مرسوم است، اما در ایران مغروقه‌های متعلق به دوران دفاع مقدس، به دلیل رسوبات سنگین و پوسیدگی‌های شدید بدنه، ارزش تبدیل شدن به رستوران‌های دریایی را ندارند. درواقع بیشتر مغروقه‌هایی که در ایران از بستر رودخانه و دریا خارج می‌شوند غیرقابل استفاده هستند و به طور معمول از فلزات آنها برای کوره‌های ذوب‌آهن استفاده می‌شود.
در کشور ایتالیا و برخی کشورهای دیگر که شاهد بروز سوانح دریایی متعددی هستیم، با کمک فناوری‌های پیشرفته یک زین زیرآبی ساخته و کشتی را روی آن قرار می‌دهند و شناور را دوباره سرپا می‌کنند و به کار می‌گیرند. این روش برای شناورهایی که مدت طولانی زیر آب باشند و به‌طور کامل مغروقه به شمار روند، کاربردی ندارد. روش یادشده زمانی کاربرد دارد که کشتی به‌طور کامل غرق نشده باشد یا بلافاصله پس از غرق شدن، عملیات خارج‌سازی انجام شود.
ایران در صنعت سالویج در میان کشورهای منطقه پیشرو است. البته میزان سرمایه‌گذاری در این صنعت بسیار سنگین است، به همین دلیل بخش خصوصی رغبتی به سرمایه‌گذاری در این حوزه ندارد. با شرایط فعلی، به نظر نمی‌رسد صنعت سالویج پیشرفت فراوانی در کشور ما داشته باشد و تنها راه پیشرفت این صنعت، تاسیس شرکت ملی سالویج در کشور است.
صنعت سالویج شامل دو بخش مهندسی و غواصی است. درزمینه غواصی در این صنعت هیچ مشکلی نداریم اما در بخش مهندسی سالویج که شامل چگونگی عملیات خارج‌سازی و تجهیزات موردنیاز است، کمبودهای زیادی در کشور وجود دارد. درواقع پیشرفت صنعت سالویج نیازمند سرمایه‌گذاری در بخش فناوری است. سازمان بنادر و دریانوردی که وظیفه ایمن‌سازی آبراهه‌ها را برعهده دارد باید با سرمایه‌گذاری و اختصاص بودجه‌های بیشتر به پیشرفت این صنعت کمک کند. با رشد صنعت سالویج در کشور، این صنعت در سطح منطقه هم پیشرفت خواهد کرد و امکان صادرات در زمینه‌های مختلف این صنعت به کشورهای همسایه فراهم خواهد شد.
منبع : روزنامه گسترش تجارت
این قیمت زیاد نیست؟؟؟من تمام این شناورها را با نصف این قیمت از اب در میارم. 
