به گزارش مارین نیوز، در این نشست علمی-تخصصی كه عصر ديروز در اتاق سمينار دانشكده مكانيك دانشگاه صنعتی شريف برگزار شد و با حضور دانشجویان، كارشناسان و فعالان شركت‌های مختلف صنایع دریایی همراه بود؛ معاون مهندسی کاربردی و توسعۀ محصول شرکت دیزل سنگین ایران (دسا) به تبیین موضوع و توانمندی‌ها و فعالیت‌های این شركت در این بخش پرداخت.
تیمور اشتری در ابتدا ضمن ارائه تعاریف و مقدماتی درباره «مهندسی كاربردی» به ارتباط آن با بحث ساخت موتورهای سنگین پرداخت و گفت: بعد از طراحی پایه موتور، مهمترین مرحله پیش از ورود موتور به بازار، تطبیق شرایط عملکردی و سامانه‌های طراحی بر اساس کاربرد درنظر گرفته شده برای آن است.
وی توضیح داد: مواردی همچون درنظرگیری موازنه حرارتی و ملزومات خنک‌کاری، سامانه‌های مکش و تخلیه، شرایط جانمایی موتور، تحلیل ارتعاشات پیچشی، شرایط بارگذاری، سامانه‌های مدیریت و پایش و ....، همگی متأثر از تعیین نوع کاربرد موتور و شرایط بارگذاری آن است.
این مدیر صنعتی با بیان اینكه «موتورهای مورد استفاده در صنایع دریایی غالبا بعنوان موتور اصلی برای راه‌اندازی شناورها بکار می‌روند»، گفت: این موتور بر اساس اندازه شناور و مقدار قدرتی که برای حرکت شناور نیاز است، انتخاب می‌شود. همچنین، می‌توان از یک یا چندین موتور دیزل به صورت موازی، برای راه‌اندازی شناورهای دریایی استفاده كرد.
وی یادآور شد: آنچه در این میان از اهمیتی اساسی برخوردار است، تعیین نظام بهره‌برداری (Rating) و نحوه بارگذاری موتور با توجه به نوع آن، شرایط کارکردی، زمان سرویس‌دهی و .... است.
اشتری همچنین به تعاملات و انتظارات طراحان، سازندگان و صاحبان کشتی از موتورهای دریایی اشاره كرد و گفت: طراحان کشتی عموما به مواردی چون وزن سبک‌تر کشتی، ساختار کوچکتر و متراکم‌تر ساختار محرکه، صاحبان کشتی به دوام بالاتر، سرویس‌دهی بهتر و بیشتر و عملکرد کلی اقتصادی‌تر و سازندگان کشتی به هزینه‌های کم و شیوه‌های نصب و راه‌اندازی ساده‌تر توجه دارند.
معاون مهندسی کاربردی و توسعۀ محصول دسا در ادامه به ملزومات کاربری دریایی موتورهای سنگین پرداخت و با تقسیم‌بندی آن به سه بخش ملزومات نرم‌افزاری، سخت‌افزاری و تجهیزات جانبی توضیح داد: در بخش نرم‌افزاری؛ تحلیل مهندسی کاربردی (بررسی پذیرش توان موتور و شرایط پرخورانی، محاسبات مربوط به رانش و قوانین پروانه تحلیل شرایط تأمین آب خنک‌کاری در مبدل حرارتی)، تحلیل ارتعاشات پیچشی (تحلیل ارتعاشات پیچشی با توجه به انتخاب سامانة انتقال قدرت)، طراحی قاب پایه (شاسی) موتور و طراحی تجهیزات جانبی (سوخت‌رسانی، هوارسانی و دود، خنک‌کاری و روغنکاری، راه‌اندازی، سامانه کنترل و برقی) صورت می‌گیرد.
وی ملزومات سخت‌افزاری کاربری دریایی موتورهای سنگین را نیز شامل پمپ آب دریا متصل به موتور، مبدل حرارتی آب دریا، تغییر خنک‌کن میانی، تأمین سامانه پرخورانی مورد نظر، انتخاب پروانه و ساختار جعبه دنده، قاب پایه (شاسی) نصب موتور ( شامل ساختار کوپلینگ و میراکننده‌ها) تعریف كرد.
اشتری درباره تجهیزات جانبی موتورهای دریایی نیز مواردی چون سوخت‌رسانی و منابع سوخت (شامل مخزن، تلمبه انتقال سوخت، شیرها)، هوارسانی و دود (صافی، لوله‌ها، صدا خفه‌کن و سایر بخش‌های مرتبط)، خنک‌کاری (شامل لوله کشی‌ها، شیرها، تغذیة آب و منابع انبساط و ...)، مجموعه روغنکاری (مخزن، لوله‌کشی، شیرها، تلمبه و ...)، سامانه راه‌اندازی و تجهیزات اندازه‌گیری را برشمرد.
سخنران این نشست علمی-تخصصی در ادامه به تقسیم‌بندی انواع شناورها از حیث مواردی چون توان، گشتاور، سرعت، مانور و... پرداخت و درباره موتورهای سنگین توضیح داد: تأمین توان زیاد در دور پایین ویژگی این موتورهاست كه در نتیجه، گشتاور بیشتری در دورهای پایین طلب می‌شود. از نظر شرایط بهره‌برداری (بارگذاری)، این موتورها قادرند در شرایط بارگذاری پیوسته و زیاد مانند شناورهایی که مسیرهای طولانی را طی می‌کنند و لنج‌های بزرگ ماهیگیری، شرایط بارگذاری کم و پیوسته مانند شناورهای جنگی و همچنین شرایط بارگذاری با توان زیاد و ناپیوسته، فعالیت کنند.
وی در مورد ویژگی سایر انواع موتورها نیز گفت: موتورهای های پرتوان- سنگین نیازمند سرعت و شتاب زیاد هستند؛ در سرعت‌های بالاتر و شرایط مانور، نیازمند گشتاور زیاد هستند. خصوصیت موتورهای پرتوان- سبک کمتر بودن توان محرکه نسبت به تقسیم‌بندی پیشین است كه آنها را برای شناورهای کوچک پرسرعت مناسب می‌سازد. موتورهای توان محور- سبک نیز كه عموما در شناورهای پرسرعت بکار گرفته می‌شوند؛ برای تأمین توانایی مانور مناسب در محدوده سرعت شناور، نیاز به گشتاور متوسط دارند. در موتورهای سرعت محور- سبک بطور نسبی گشتاور بیشتری در سرعت پایین نیاز است تا شتاب‌گیری مناسب انجام شود و به دلیل نیروی محرکه بسیار سبک آن، گشتاور در حالت حداکثر سرعت، نسبت به سایر رده‌های قبلی کمتر است.
معاون مهندسی کاربردی و توسعۀ محصول دسا در ادامه به ارتقاء توان موتورهای دیزل سنگین در این شركت اشاره كرد و گفت: ارتقای سطح فنی و بهینه کردن مشخصه‌های خروجی موتورهای دیزل در هر مجموعه سازنده موتور، به منظور پاسخگویی به نیاز مشتریان داخلی و بازارهای خارجی، از اولویت‌های مجموعه محسوب می‌شود كه این امر،بعنوان امری رایج در میان شرکت‌های معروف سازنده موتورهای دیزل سنگین مانند MAN، Wartsila، MTU و ... محسوب می‌شود.
وی افزود: با این دیدگاه، موتوری بعنوان موتور پایه انتخاب شده و با توجه به آنکه پیکربندی اصلی موتور و شاخص‌های هندسی مانند قطر، طول مسیر جابجایی و عواملی از این دست، بدون تغییر باقی می‌مانند؛ ضروری است تا با تغییر سامانه‌های اصلی موتور مانند تنفس، تخلیه، پاشش سوخت و ...، شرایط ارتقای توان موتور فراهم شود.
اشتری تغییرات اعمالی بر روی موتور در راستای بهبود توان خروجی آن را دارای دو محور اصلی ذكر كرد و گفت: در محور اول، ملاحظات مربوط به طراحی، تحلیل و ساخت اجزا و قطعات اصلی موتور (شامل سنبه، طراحی بستار، میل لنگ، محفظه احتراق و ....)، که تحلیل بارهای حرارتی، خستگی، عمر قطعات و سایر ملاحظات در شرایط ارتقاء یافته ضروری است. در دومین محور نیز، ملاحظات مربوط به تحلیل عملکرد موتور شامل مشخصه‌های احتراقی (مشخصات افشانه سوخت، نحوه و زمان پاشش، مصرف مخصوص سوخت)، آلاینده‌های خروجی، نحوه تغذیه و پرخورانی و ... مورد توجه قرار می‌گیرد؛ چراكه تبعات هرگونه تغییر اعمالی در راستای افزایش توان خروجی در هریک از محورهای یاد شده، به شکل زنجیرهای به یکدیگر متصل و بر رفتار موتور اثرگذار است.
وی همچنين اعلام كرد: در پی اتمام ساخت موتور ملی ديزل دی-87 در شركت دسا، تست‌های مربوطه با نتايج مثبت انجام گرفته و با موتورهای خارجی، قابل رقابت است.
گفتنی است، اين سخنرانی علمی از سوی كميته دانشجويی انجمن مهندسی دريایی ايران و با همكاری گروه مهندسی دريای دانشكده مهندسی مكانيك دانشگاه صنعتی شريف برگزار شد.
