اتصال میان دانش و صنعت ضروری است

دارابودن حدود هزاران کیلومتر نوار ساحلی، قرارگرفتن در دو شاهراه ترانزیتی کریدور شمال-جنوب و محور ترانزیتی شرق و دارابودن بیش از ٧٠ درصد از ذخایر نفت و گاز جهان، موجب شده است ایران به‌عنوان یک کشور دریایی، پتانسیل‌های زیادی برای پیشرفت و بهره‌گیری از این نعمت خدادادی داشته باشد. 

مارین نیوز - این امکانات می‌تواند موجب ایجاد فرصت‌های بزرگ در زمینه‌های کشتی‌رانی، کشتی‌سازی، حمل‌ونقل دریایی و همچنین امور سیاحتی و گردشگری دریایی شود. در سال‌های اخیر تحریم‌های اعمال‌شده بر صنایع ایران، بر صنعت دریایی نیز اثرات مخربی را برجا گذاشته است. هرچند در برخی موارد، منجر به بومی‌سازی و پیشرفت در تولیدات صنایع مرتبط با دریا نیز شده است. این تحریم‌ها که به‌طور کلی در بخش‌های کشتی‌رانی، کشتی‌سازی و حمل‌ونقل هستند، برای مثال شامل فروش، تأمین، انتقال یا صادرات تجهیزات و فناوری‌های دریانوردی و معامله با بخش‌های کشتی‌رانی و کشتی‌سازی و عاملان بنادر و همچنین خدمات مربوط به بیمه و نیز فروش، عرضه یا انتقال گرافیت، فلزات خام یا نیمه‌ساخته از قبیل آلومینیوم و فولاد، زغال‌سنگ و نرم‌افزار برای یکپارچه‌سازی فرایندهای صنعتی به کشتی‌رانی و کشتی‌سازی ایران و بنادر ایران است. با توجه به اجرائی‌شدن برجام، برخی تحریم‌هایی که بر صنایع دریایی ایران سایه انداخته بود، نیز رفع خواهد شد. نوسازی سیستم ناوگان دریایی، خریداری تجهیزات مورد نیاز کشتی‌سازی بدون واسطه و به صورت مستقیم از کشورهای مربوطه با هزینه کمتر و همچنین سرمایه‌گذاری برای ساخت کشتی توسط شرکت‌های اروپایی، از نتایج برداشته‌شدن تحریم‌ها در این صنعت است. حمل‌‌ونقل دریایی بزرگ‌ترین صنعت بین‏‌المللی در جهان بوده و حدود ٩٠ تا ٩٥ درصد تجارت خارجی کشور از طریق دریا انجام می‌شود که از این مقدار، بیش از ٣٠ درصد حمل‌ونقل دریایی متعلق به نفت خام و محصولات آن است. با توجه به آمار موجود، تقریبا صد درصد صادرات نفت و حدود ٨٠ تا ٩٠ درصد صادرات کالاهای خشک از طریق ناوگان کشتی‌رانی انجام می‌شود. از آنجا که یکی از مهم‌ترین نتایج توافق هسته‌ای و اجرائی‌شدن برجام، معامله نفت ایران با خریداران جهانی است، افزایش صادرات نفت به مشتریان موجود (مانند هند و چین) و ازسرگیری صادرات آن به کشورهای اروپایی رخ خواهد داد و حجم تجارت خارجی کشور به نحو چشمگیری افزایش خواهد یافت. به‌علاوه، از اثرات اجرائی‌شدن برجام دراین‌باره، امکان رفت‌وآمد به بنادر اروپایی، استفاده از بیمه‌های بین‌المللی و همچنین پرچم جمهوری اسلامی ایران روی کشتی‌ها را می‌توان نام برد. درباره تجارت کالای غیرنفتی نیز، موقعیت ویژه و ممتاز ایران در مسیر تجارت دریایی به‌ویژه در دریاهای جنوب کشور موجب خواهد شد ایران به‌عنوان یکی از مؤثرترین کشورها در زمینه حمل‌ونقل دریایی عمل کند. برای مثال، هم‌اکنون شرکت‌های مختلفی از سوئیس، فرانسه و تایوان فعالیت‌های دریایی خود را در مسیرهای مرتبط با ایران از سرگرفته‌اند و هیأت‌های مختلفی از کشورهای مختلف نظیر دانمارک در مذاکرات و توافقات دریایی با ایران به تفاهم رسیده‌اند. آب‌های سرزمینی، جزایر و سواحل ایران با دارابودن موقعیتی ممتاز، می‌توانند به جاذبه‌های بین‌المللی برای جذب توریست و افزایش رونق گردشگری دریایی تبدیل شوند. ایجاد تفریحات دریایی، اکوتوریسم دریایی، کشتی‌های تفریحی، موزه‌های دریایی، پارک‌های ساحلی، مراکز غواصی و... با توجه به شرایط مختلف آب‌وهوایی در دریاهای پیرامونی ایران، در صورت سرمایه‌گذاری و مدیریت مناسب، کمک شایانی به رونق صنعت گردشگری خواهد کرد. برای مثال، طبیعت سرسبز خطه شمال کشور، جنگل‌های کوهستانی و ساحلی در مجاورت دریای خزر، جزایر مرجانی خلیج‌فارس و زندگی بومی و فرهنگ محلی خاص در جزایر و سواحل خلیج‌فارس و دریای عمان، عوامل بسیار مؤثری هستند که در صورت تبلیغات گسترده و همچنین توسعه زیرساخت‌ها، می‌توانند سبب جذب گردشگر در این مناطق شوند. همچنین، جزایر قشم و کیش و منطقه بندری چابهار به‌عنوان مناطق آزاد، تجاری و صنعتی می‌توانند نقش مؤثری در توسعه صنعت گردشگری و تجارت دریایی داشته باشند. تأثیر اجرائی‌شدن برجام بر رونق گردشگری دریایی ایران می‌تواند در زمینه جذب سرمایه‌گذار برای ایجاد یا توسعه زیرساخت‌ها و مراکز مرتبط با گردشگری دریایی و همچنین افزایش مراودات فرهنگی و گردشگری با سایر کشورها برای جذب هرچه بیشتر گردشگر باشد. در زمینه اثر اجرائی‌شدن برجام بر وضعیت علمی و پژوهشی در صنعت دریایی، باید گفت توسعه همکاری‌های بین‌المللی در زمینه علوم دریایی و اقیانوسی با افزایش روابط میان محققان داخلی و خارجی و افزایش مراودات علمی در این زمینه و حضور بیشتر محققان و کارشناسان خارجی در فعالیت‌های علمی و پژوهشی داخل ایران نظیر همایش‌ها و نشست‌های تخصصی، تأثیر بسزایی در ارتقای سطح دانش به‌ویژه در اتصال میان دانش و صنعت دارد. متأسفانه حلقه گمشده میان علم و صنعت بر صنعت دریایی کشور نیز تأثیرگذار بوده و بهره‌بردن از تجربیات کشورهای دیگر در زمینه برقراری ارتباط میان یافته‌های علمی و کاربردهای صنعتی می‌تواند موجب حل این معضل و ارتقای هرچه بیشتر صنایع و همچنین جهت‌دهی به پژوهش‌ها شود. خوشبختانه با نهایی‌شدن توافقات هسته‌ای، تمایل شرکت‌های خارجی برای مراودات علمی و تجاری با ایران افزایش یافته و برای مثال، در هفدهمین همایش و نمایشگاه صنایع دریایی ایران که در تاریخ یکم تا چهارم دی‌ در جزیره کیش برگزار شد، بیش از ٧٠ شرکت خارجی در این نمایشگاه شرکت کردند که با توجه به هم‌زمانی این همایش و نمایشگاه با تعطیلات سال نو میلادی، نشان از علاقه‌مندی هرچه بیشتر آنها به انجام مراوادت علمی و صنعتی با ایران دارد.