هفته گذشته جلسه کمیته خودکفایی و تامین تجهیزات انجمن مهندسی دریایی ایران با حضور نمایندگان شرکت های تامین کننده و سازنده تجهیزات و قطعات دریایی تشکیل گردید. در ابتدا جلسه گزارشی توسط رییس کمیته در خصوص اقدامات صورت گرفته این کمیته تاکنون، همچنین گزارشی نیز توسط نماینده صندوق حمایت از توسعه صنایع دریایی در خصوص موضوع زنجیره تأمین قطعات و تجهیزات دریایی، برنامه و اقدامات صندوق در این خصوص، ارائه گردید و در ادامه مواردی چون تدوین کتاب اطلس تجهیزات دریایی و موضوع تشکیل هایپر مارکت دریایی مطرح و در این خصوص اعضا به بحث و تبادل نظر پرداختند.
پیرو برگزاری جلسه فوق و موضوعات مهم مطرح شده در این جلسه، مارین نیوز مصاحبه ای با آقای مهندس امیر بابایی رییس کمیته خودکفایی و تامین تجهیزات انجمن مهندسی دریایی ایران انجام داده که به شرح ذیل می باشد :
خواهشمند است از شرح وظایف، اهداف و برنامه های کمیته برای مخاطبینی که اطلاعاتی از کمیته و نحوه عملکرد آن ندارند و همچنین موضوع تدوین کتاب اطلس تجهیزات دریایی توضیحاتی ارائه فرمایید؟
همانطور که می دانید صنعت کشتی سازی یک صنعت مونتاژ است و نمی تواند در دل خود همه نیاز خود را متمرکز کند و محصول نهایی در آن جمع می شود و در نهایت کلیه تجهیزاتش می تواند در کارخانه های و کارگاههای دیگر خارج از کارخانه کشتی سازی ساخته شده و در نهایت در کشتی سازی ها بر روی کشتی نصب شود.
پشتیبانی صنایع کشتی سازی هنوز شکل نگرفته و اگر هم ایجاد شده خود جوش بوده است و بر اساس سفارش کشتی سازی ها بوده و بطور مثال تعدادی وینچ، فلنچ، پمپ ، ولو، تابلو و ... در این صنعت ساخته شده. اگر صنایع دریایی بخواهد یک صنعت کامل شود و کشتی سازی ها با سفارش زیاد رونق بگیرند، صنایع ساخت قطعات و تجهیزات دریایی باید انسجامی را داشته باشند، متخصصان مشخصی در این زمینه شناسایی و سامان دهی شوند و اینها مسئول تامین قطعات و تجهیزات برای کشتی های مختلف باشند.
به عنوان مثال اگر کشتی نیاز به تابلو دارد این قطعه را از خارج تهیه نکنیم و بلکه عین طراحی را به تعدادی از تابلو سازها سفارش داده و از آنها خواسته شود طبق استاندارد کشتی این تابلو ها را بسازند و با توجه به درخواست در زمانی هم که نیاز به خط مونتاژ دارند بیاورند و خودشان هم نصب کنند. یا اگر شرکت کشتی سازی ایی سفارش پمپ دارد، بر اساس نیاز آن تعدادی پمپ ساز متخصص اختصاصا برای نوع آن سفارش، پمپ ساخته و نصب آن را نیز انجام دهند. اقلام متنوعی شاید نزدیک به 2000 قلم جنس یا حتی بیشتر، از موتور گرفته تا ژنراتور و ... انواع المان های مختلف می تواند ساخته شود و در داخل کشتی نیز نصب گردد و در این صورت صنایع زیادی مشغول بکار خواهند شد. بعضا اقلامی تولید شده و نصب هم گردیده حالا با استاندارد یا غیر استاندارد. یک مجموعه ای میخواهد این اقلام را شناسایی، دسته بندی و گرید بندی نماید و محصولات را به سوی استاندارد سازی سوق داده تا شرکتها قدرت رقابت با سازندگان تجهیزات خارجی را داشته باشند. در این مسیر باید از اینها حمایت شود. چون در ایران تعداد سفارش ساخت کم است در نتیجه ترکیبی از نیازهای تعمیرات، بازسازی و ساخت برآورد شود تا این صنایع ساماندهی شود.
برای رسیدن به این هدف چند شرط لازم است. اول شناسایی این مراکز، یعنی چه تعداد کارگاه و کارخانه و یا شرکت است که در داخل دارند این تجهیزات را می سازند و یا چه تجهیزاتی موجود است. برای اینکه بتوانیم اینها رو شناسایی کنیم در گام اول باید فرمتی تهیه شود که این فرمت سابقه آنها را در مورد ساخت تجهیزات، شناسانی شرکت و آدرس، محل کارخانه، تعداد تجهیزات ساخته شده همراه با عکس و ابعاد و اسپکت فنی آن را مشخص نماید که اگر کسی نیازی داشته باشد با توجه به جدول قیمتی و این که به کجا مراجعه کند. ما در تلاش هستیم سازندگانی که به نحوی در صنایع دریایی نقش دارند را شناسایی کنیم و در یک کتاب جامع به عنوان اطلس تجهیزات جمع آوری کنیم تا بتوانیم آنها را بشناسیم. در این ارتباط اهدافی را هم دنبال می کنیم در فاز اول آشنایی مراکز مهم تصمیم گیر اعم از شوارایعالی صنایع دریایی، وزارت صنعت، معدن و تجارت، وزارت راه و شهرسازی، اداره گمرگ و ... ، با تجهیزاتی که قابلیت ساخت آنها در داخل وجود دارد. هدف بعدی حمایت از صنایع داخلی است که قانون استفاده از توان داخل هم در این مورد موجود است، که این قانون کاملا اجرا شود.
در فاز دوم هم می توان تمهیداتی را از شورایعالی صنایع دریایی گرفت تا از این مجموعه ها حمایت تسهیلاتی نماید، یعنی با دادن وام های مناسب کمک کند تا قدرت رقابت با سازندگان خارجی را داشته باشند. این وام ها می تواند بصورت وام های دراز مدت کم بهره باشد تا شرکتها بتوانند خطوط تولید خود را توسعه داده و با رقبای خود رقابت نمایند. دوم دادن تسهیلات بلاعوض یا مناسب برای اینکه تجهیزات را استاندارد سازی نمایند. شواریعالی صنایع دریایی، وزارت صنعت، معدن و تجارت، سازمان بنادر و دریانوردی و ستاد توسعه صنایع دانش بنیان دریایی ریاست جمهوری می توانند متولی این امر باشند و برای استاندارد سازی این تجهیزات تسهیلاتی در اختیار آنها قرار دهند. این امر برنامه اول ماست، شناسائی، تهیه کتاب اطلس و معرفی آنها به مبادی ذیربط تا در حقیقت بتوانند آنها را شناسایی کنند و بعضا برخی از مسئولان نگویند که در ایران حتی یک سوزن هم ساخته نمی شود. متاسفانه کسانی برای توجیه کردن خریدهای خارجی، به این طریق اعلام می کنند، ما توانایی ساخت نداریم. اطلس مدرک رسمی و قابل استنادی می شود مشخص است چه قطعه ای در ایران ساخته می شود و کسی هم ادعایی برای نبود ساخت آن قطعه در ایران نخواهد داشت.
در جلسه اخیر کمیته اشاره ای به تشکیل هایپر مارکت دریایی داشتید نظرتان در مورد ضرورت تشکیل آن چیست ؟
همه کشورهایی که با دریا به نحوی سروکار دارند یک نمایشگاه یا فروشگاه جامعی که تجهیزات دریایی در آن جمع شده را فراهم می کنند و کلیه تولید کنندگان چه داخلی و خارجی در آن جمع می کنند و دیگر متقاضیان تجهیزات دریایی در بازارهای مختلف سرگردان نمی شوند. به طور مثال خیلی خنده آور است که کسی نیاز به وینچ دارد از جنوب کشور به تهران بیاید و از بازارهایی که دریایی نیست به دنبال قطعه مورد نیاز خود بگردد. یا کسی که یک زنجیر لنگر می خواهد باید بیاید و در تهران سرگردان و به دنبال آن بگردد.
این فکر باید توسط مسئولین مربوطه در وزارت صنایع یا شواریعالی صنایع دریایی تقویت و حمایت شود. من به عنوان یک شخص و همچنین به عنوان رییس کمیته تامین تجهیزات شدیدا پیگیر تشکیل هایپر مارکت دریایی هستم که در مراکز اصلی صنایع دریایی کشور بندر عباس، بوشهر، چابهار، شمال کشور و خوزستان ایجاد شود. اولین نقطه را بندر عباس در نظر گرفتیم و مکانی را حدود 3 هکتار که یک سوله 4 هزار متری را شامل و در کنار آن تعدادی دفتر محل فروش ایجاد می شود در نظر گرفتیم و حدود 150 دفتر در آن راه اندازی می شود. این مجموعه شامل انبار، فروشگاه و پارکینگ که این فروشگاها غرفه خواهند شد و به تمامی برند های داخلی و خارجی اجاره داده و به کسانی که تمایل دارند واگذار خواهد شد و همچنین خدمات پس از فروش در آنجا ارائه می شود. همه اقلام مورد استفاده در کشتی در آنجا جمع آوری و حتی لوازم قایق، جت اسکی، هاورکرافت و ماهیگیری و ... می توان در این مراکز به فروش رساند. تمام وسایل و تجهیزات مربوط به دریا و اسکله در این مرکز قابل ارائه خواهد بود. همچنین قوانین نظارتی بر روی قراردادها و مسائل مربوط به آن جهت صحت آن، اجرا می شود تا در زمان مورد نظر، تعهدات انجام شود. ابتدا در بندرعباس برای شروع، این هاپپر مارکت راه اندازی خواهد شد و در صورت نتیجه مطلوب در محل های دیگر هم ایجاد می شود. این موضوع باید حتما با حمایت شورایعالی صنایع دریایی صورت بگیرد. این مجموعه کار بزرگی است و حتی می توان گفت پروژه ای ملی است. شرکت هلدینگ تجاری در حال پیگیری است که انشااله با حمایت های شورایعالی صنایع دریایی و دیگر مراکز بتوانیم گام مثبتی در جهت ارائه تجهیزات دریایی برداریم.
در پایان اگر مطلب خاصی دارید بفرمائید ؟
به چند موضوع مهم و مشکل می خواهم اشاره ای داشته باشم، اول موضوع هاب ورق دریایی مطرح است، ما پیشنهادی به شورایعالی صنایع دریایی داده ایم که الان یکی از نقاط ضعف صنایع دریایی سفارش مواد اولیه بدنه کشتی است که شامل پروفیل و ورق می باشد. اکثر شرکتهایی که تعمیرات انجام می دهند، تعداد کمی ورق یا فولاد دریایی نیاز دارند، کارخانه های فولاد سازی کشور در ابعاد بزرگ سفارش قبول می کنند و نیاز یک تعمیرات کشتی محدود می باشد. این مسئله باعث یک مشکل اساسی در صنایع دریایی برای تعمیرات کشتی شده است. پیشنهاد ما این است که اگر تسهیلات در اختیار ما قرار دهند ما می توانیم در سه نقطه کشور انباری در نظر بگیریم و سفارش سنگین به فولاد مبارکه و اکسین بدهیم که همه سازه ها را شامل بشود، تا خریدار ورق های دریایی با مراجعه به این سه مرکز بتواند به مقدار نیاز خریداری کند و دیگر بدنبال خرید از اکراین یا چین که کیفیتی خوبی هم ندارد نروند. وقتی در اکسین و فولاد مبارکه فولاد با عرض مورد نظر و کیفیت بالایی تولید می شود و ارزانتر هم می توان خریداری کرد چرا باید از خارج خرید انجام دهیم. این پیشنهاد الان در صندوق حمایت از صنایع دریایی در دست بررسی و منتظر فعال شدن آن هستیم. به هرحال این موقعیت با توجه به رکودی که وجود دارد خیلی وضعیت مناسب نیست و اکثر کشتی سازیها با ظرفیت واقعی خود کار نمی کنند و سر پا نگه داشتن این صنعت بسیار سخت است. از طرفی کشور نیاز به کار و گسترش دارد و همچنین سیاست کشور، منسجم و در جهت تقویت از صنایع دریایی نیست. بیشتر کسانی که در این خصوص صحبت و فعالیت می کنند برای ساماندهی صنایع دریایی مقطعی برخورد کرده و رفع تکلیف می کنند و به علت نبود بودجه عمرانی یا توسعه آن، طفره میروند. در ایران بسیاری از سازمانها از قبیل وزارت صنعت، وزارت راه، وزارت دفاع، کشتیرانی ها، سازمان شیلات، محیط زیست و نیروهای مسلح درگیر این موضوع هستند شورایعالی صنایع دریایی تشکیل شده و قانون حمایت از صنایع دریایی هم وجود دارد، ولی معلوم نیست کدام ارگان باید این را اجرا کند و کسی هم جوابگو نیست. ما قانون داریم ولی اجرای آن با مشکل مواجه است.
دومین مسئله از مشکلات این صنعت، بحث فنی می باشد که ضعیف است. یعنی در حقیقت با تکنولوژی روز دنیا منطبق نیست و نمی تواند تمامی جزییات نقشه ها مشکلات را بطور کامل ارائه دهیم، طراحی که قابلیت اجرا داشته باشد. سومین موضوع، بحث ضعف تامین مالی و تجهیزات است. بحث مالی که زمانبندی ندارد و همیشه باعث دچار مشکلات می شود. در قسمت تجهیزات هم نه تامین در داخل داریم و تجهیزاتی هم که از خارج وارد می شود، شامل نداشتن و یا کامل اجرا نشدن خدمات پس از فروش می باشد و هزینه های زیادی را بر دوش سازندگان تحمیل می کند.
بخش آخر مسئه بخش مدیریت متخصص در اجرای پروژه های دریایی است. یعنی مدیرانی را برای بخش های دریایی کشور انتخاب می کنند که تخصص دریایی ندارند. این چند بخش اگر حل شود کشتی سازی ایران دگرگون می شود و حتی قابل رقابت با کشورهای مثل چین می باشد.
واقعا باعث تاسف است برای ما که با این همه تجربه و این همه سابقه ساخت، سفارش ساخت به ترکیه، امارات و ... دیگر کشورها بدهیم. شناورهایی که ساخت آنها برای ما بومی سازی شده ولی ما آنها را از خارج تهیه می کنیم. مردم و مسئولین باید ببینند صنایع دریایی صنایع ایی پشتیبان است، نمی تواند اتوماسیون گسترده وارد این صنعت شود و نیاز فراوان به نیروی کار دارد. و حتی از صنایع خودرو سازی برای کشور سودآورتر است.#
عکس جلسه کمیته خودکفایی و تامین تجهیزات انجمن مهندسی دریایی ایران
