نخستین محوطه باستانی زیرآب کشور دربوشهر برای ثبت ملی آماده می شود

به گزارش مارین نیوز، حسین توفیقیان روز سه شنبه درگفت وگو با ایرنا افزود : پروژه بررسی باستان شناسی زیرآب سواحل بندر بوشهر بوسیله پژوهشکده باستان شناسی میراث فرهنگی مدیریت و با مشارکت خوب دانشگاه علوم پزشکی بوشهر دردست اجراست و به روزهای پایانی نزدیک شده است. 

وی اضافه کرد: تیم پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی بوشهر قطعاتی از سفال در دریا را کشف کرد و با توجه به مکاتباتی که با سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری انجام شد گروه باستان شناسی زیرآب برای انجام کارمیدانی در این زمینه برنامه ریزی کردند. 

توفیقیان گفت: پروژه با همکاری غواصان حرفه ای دانشگاه علوم پزشکی بوشهردرعمق پنج متری در سواحل روبه روی بندر بوشهر( مقابل ساختمان شورای شهر) درمحدوده 200 تا 250 متر و به موازات ساحل و گستردگی 100 تا 150 متر عرض شناسایی شد. 

وی افزود: براساس بررسی های انجام شده متوجه تنوع خمره های کوچک، بزرگ و متوسط ذخیره آذوقه شدیم که در میان یافته های گروه خمره های اژدری شکل دیده شده است. 

توفیقیان با بیان اینکه این سفالها و خمره های اژدری شناخته ترین سفالی است که تاریخ گذاری دقیق شده است، گفت: این خمره ها به دلیل شکل خاص شبیه اژدر، برخلاف سایر سفالها ته مخروطی و نوک تیز، داخل آنها قیراندود و فاقد دسته هستند. 

عضو هیات علمی پژوهشگاه میراث فرهنگی و مدیرگروه باستان شناسی زیر آب گفت: این نوع سفال اژدری برای نگهداری یک سری مایعات در دوره ساسانی طراحی شده است به گونه ای که این مایعات در مراکز تولید در ایران از بنادر ایرانی وارد کشتی و به بنادر مقصد در شبه قاره هند، سریلانکا و شرق آفریقا انتقال می یافتند.

وی افزود: طراحی خاص آن سفالها به خاطر چیدمان خاص در کشتی بود که ته مخروطی آنها درهم پیوسته و از ریختن مایعات و به هم خوردن تعادل کشتی جلوگیری می شد. 

مدیرگروه باستان شناسی زیر آب افزود: با توجه به شناختی که از این نوع سفال داریم این محوطه مربوط به دوره ساسانی است. 

وی یادآور شد: فکر می کنیم این محموله مربوط به یک کشتی تجاری بوده که در این نقطه دچار حادثه وغرق شده و محتویات کشتی در گستره دریا پراکنده شده است. 

توفیقیان افزود: به دلیل عمق کم و تخریبهای زیاد محیطی و انسانی که به منطقه وارد شده در زمان حاضر چیزی از کشتی پیدا نشده ولی محموله کشتی در این محدوده گسترده است. 

وی تاکید کرد: این منطقه بعنوان محوطه ای مهم به ما کمک می کند که نسبت به تجارت دریایی دوره ساسانی و دریانوردی و کشتیرانی آن دوران شناخت بیشتری پیدا کنیم. 

توفیقیان گفت: در زمان حاضر در هند بیش از 20 محوطه، در سریلانکا چندین محوطه تاریخی زیر آب شناسایی و نمونه های سفال پیداشده در محوطه زیر آب بوشهر در سومالی، شرق آسیا و آفریقا نیز دیده شده است. 

وی با بیان اینکه منشاء قیراین سفالها براساس تحقیقات برخی کارشناسان فرانسوی، از چشمه های طبیعی شوش در خوزستان گرفته شده و آن را ضد آب کرده است گفت: بررسی این سفالها وجود یک شبکه بزرگ تجارت دریایی از بندر بوشهر را معرفی می کند. 

توفیقیان تاکید کرد: با توجه به اهمیت این محوطه تاریخی پرونده آن برای ثبت ملی آماده می شود وانتظار داریم اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری و سایر دستگاههای اجرایی استان بوشهر در حفظ و نگهداری این منطقه به ما کمک کنند. 

وی گفت: این محوطه تاریخی به دلیل انجام مانورهای مختلف دچار تخریبهای زیادی شده است و امیدواریم این محدوده بعنوان یک امانت مورد توجه مردم و مسئولان قرار گیرد. 

عضو هیات علمی پژوهشگاه میراث فرهنگی اظهارکرد: با ثبت این منطقه باستانی زیر آب بعنوان اثرملی در استان بوشهر، این محوطه بعنوان نخستین محوطه باستانی زیرآب در کشور تلقی می شود. 

توفیقیان اضافه کرد: درمطالعات ما دو منطقه دیگر تاریخی زیرآب نیز شناخته شده ولی به این صورت و با این ویژگیها نیست که بعنوان آثار ملی ثبت شود. 

وی گفت: اگرچه محوطه باستانی زیرآب تازه کشف شده در بوشهر تخریب شده ولی آنچه که از آن باقی مانده ارزش ثبت دارد، بویژه اینکه در خلیج فارس است. 

توفیقیان بیان کرد: خلیج فارس به عنوان یک آبراه راهبردی همیشه مورد توجه زمامداران دور و نزدیک و حلقه ارتباط دنیای شرق و غرب و محل تبادل فرهنگها و سنتها بوده است.

وی یادآور شد: تحقیق ها نشان می دهد تنها از خلیج فارس سفال اژدری به شمال آفریقا نرفته بلکه فرهنگ ما نیزمنتقل شده است.

سواحل بندر بوشهر براساس برنامه پژوهشی میدانی با مشارکت دانشگاه علوم پزشکی این استان مورد بررسی های باستان شناسی زیر آب قرار گرفت و درعملیات غواصی در هفته گذشته قطعاتی از خمره های بزرگ ذخیره آذوقه و سفال های اژدری شکل شناسایی و از عمق پنج متری دریا بیرون آورده شد.