عدم نظارت دقیق بر واردات شناورهای نو، دست دوم و قدیمی

به گزارش مارین نیوز، صنایع کشور به صورت کلی مشکلات و محدودیتهایی در مقایسه با کشورهای دیگر دارند که باید به آنها توجه شود و راهکارهایی را برای رفع آنها تدوین و به اجرا گذاشت. اما در مورد کشتی سازی موارد خاصی علاوه بر مشکلات عمومی وجود دارد که باید آنها را به صورت جداگانه مورد بررسی قرار داد. اینها بخشی از صحبتهای محمد سعید سیف رییس انجمن مهندسی دریایی ایران است. مشروح کامل این گفتگو را در ادامه می خوانید : 

از زمان درخواست فوق موضوع را دنبال می کنیم و خوشبختانه رسیدگی هایی صورت گرفته است و آنچه انجمن برآن اصرار دارد چیزی جز رعایت قانون نیست. قانون استفاده حداکثر از توان داخل قانون جدیدی نیست و حدود 15 سال است که مصوب شده و خوشبختانه در بسیاری از بخش های اقتصادی و صنعتی نیز نتایج خوبی داشته است. توانایی کشور در ساخت انواع نیروگاه ها، پل ها، تونل ها، سکوهای دریایی و بسیاری موارد دیگر مرهون توجه دولت به این قانون بوده و هم¬اکنون فعالیت های خوبی در این حوزه ها انجام می گیرد. مسلماً اگر بخواهیم به کل کشور فکر کنیم و آینده بهتری را رقم بزنیم باید قوانین را محترم شمرده و نمی توانیم قسمت‌هایی که بنفع ما است اجرا کنیم و بقیه را دور بزنیم. امیدوارم شرکت ها و مراکز دولتی یا وابسته به دولت در این مسیر پیشگام باشند. متاسفانه در حوزه ساخت کشتی و استفاده از بازار نیاز کشور که طی 10 سال آینده بصورت متوسط سالیانه بیش از 3 میلیارد دلار خواهد بود، خوب عمل نشده و این فرصت‌ها بیشتر به دیگران و کشورهای خارجی واگذار شده است.

توانایی و پتانسیل انجام یک کار نباید بصورت مطلق بحث شود، چون توسعه یک کشور در حوزه‌های مختلف مستلزم ایجاد تدریجی پتانسیل‌ها و توانایی‌ها نیز هست و نباید تنها منتظر بود که وقتی 100 %  همه چیز فراهم شده تازه به سراغ یک صنعت داخلی برویم. این موضوع در بخش های خدماتی نیز قابل درک است و کشور سعی می نماید که بیشتر نیازها را از طریق مراکز داخلی تامین کند و آن مراکز نیز بتدریج خود را تجهیز و گسترش می دهند. در هر حال خوشبختانه طی 2 دهه اخیر زیرساخت های خوبی فراهم شده و سخت افزارهای اولیه بنحوی آماده هستند، نیروی انسانی خوبی نیز آموزش داده و طی یک دهه اخیر حداقل هزاران نفر بصورت مستقیم در پروژه های طراحی و ساخت انواع کشتی در کشور مشارکت داشته اند. بعبارت دیگر ما نیروی انسانی در کشور داریم که مستقیماً در طراحی و ساخت شناورهای مختلف داخلی حضور داشته و تجربه کسب نموده است، البته برخی از افراد نیز بخاطر کم توجهی و شفاف نبودن برنامه های آتی کشور، برای کار به کشورهای دیگر عزیمت کرده اند، ولی در هرحال این پتانسیل وجود دارد و نمونه های موفق نیز بسیارند. چه در حوزه حمل و نقل و چه در حوزه نفت و گاز و همچنین در بخش نظامی شناورهای خوبی ساخته شده است. شناورهای کانتینربر ، شناور نفتکش 113 هزار تنی، کشتی لوله گذار، سکوی حفاری امیرکبیر، ناوهای جماران و دماوند، انواع زیردریایی ها، همه تجربه های موفق کشور هستند که شاید تنها ضعف آنها بعضاً زمان تحویل بوده است، مسلماً موضوع زمان و پایبندی به آن بحث مهمی است ولی باید منصفانه قضاوت کرد و شرایط را مرور کرد که چقدر از این تأخیرات بخاطر مسائل فنی بوده و چقدر از آن بخاطر مسائل اداری، حقوقی، گمرکی، تحریم و تامین مالی بوده است. مسلماً اگر مشکلات حاشیه ای نباشد خیلی بهتر و مناسبتر می توان عمل نمود.

صنایع کشور بصورت کلی مشکلات و محدودیت هایی در مقایسه با کشورهای دیگر دارند که باید به آنها توجه و روشهایی برای رفع آنها تدوین و به اجرا گذاشت، اما در مورد کشتی سازی موارد خاصی علاوه بر مشکلات عمومی وجود دارد که باید آنها را بصورت جداگانه مورد بررسی قرار داد. اولین مشکل عدم شناخت مسئولین از تجارب و امکانات کشور بصورت صحیح است. متاسفانه اکثر مسئولین حداکثر ایزوایکو را دیده اند یا اسم صدرا را شنیده اند، اما در صنایع دریایی بسیاری مراکز دیگر خصوصی و دولتی داریم که هزاران نفر پرسنل دارند و مثلاً در یکی از آنها بصورت همزمان 10 فروند یدک کش درحال ساخت است. طبیعتاً بخاطر عدم این شناخت تصمیمات غیرکارشناسانه گرفته شده و برخلاف قانون همین سال گذشته چند فرود یدک کش را برای ساخت، شرکت وابسته به دولت به امارات سفارش داد. دومین مشکل مهم عدم نظارت دقیق بر انواع و اقسام شناورهای کوچک و بزرگ، نو، دست دوم و قدیمی است که وارد کشور می شود و عملاً صنعت کشور باید با این نوع محصولات رقابت کند و مسلماً هیچ کشوری اینگونه مرزهای خود را به انواع محصولات خارجی باز نمی گذارد، در کشور خودمان نیز در حوزه های دیگر تعرفه ها و نظارت بر واردات خیلی شفاف تر هستند. مشکل سوم نبود روش مشخص و مؤثری برای تامین مالی است، اگرچه تامین مالی و تسهیلات بانکی در تمام امور کشور یک محدودیت جدی است ولی در حوزه کشتی سازی تقریبا این موضوع تعطیل است و اصلاً با نیازهای کشور هماهنگ نیست. طبیعتاً کشورهای خارجی مانند چین و کره با همین اهرم فاینانس، خیلی از سفارشات کشور ما را جذب می نمایند. مسلماً اگر بتوانیم با چند درصد کمتر و با شرایط مناسبی وام هایی را اختصاص دهیم از مزایای این صنعت بهتر می توانیم در توسعه سواحل، اشتغال زایی و شکل دهی زنجیره تامین استفاده نماییم.

علیرغم تبلیغات و مطالبی که مطرح می شود متاسفانه هنوز گام مؤثری برداشته نشده و شرایط استفاده از صنایع صندوق توسعه ملی شفاف نشده است. اگرچه در قانون این موضوع ذکر شده ولی عملاً در مرحله اجرا چیزی دست صنعت گران را نگرفته است، همانطور که عرض کردم این مشکل یک مشکل اساسی بوده و باید برای آن فکری کرد. متاسفانه ما برای چند درصد سود بیشتر و یا موانع مشابه کل بازار را داریم از دست می دهیم و انتظار داریم سواحل کشور توسعه و یا بتوانیم امنیت دریایی خود و یا حمل و نقل دریایی خود را تامین کنیم. مسلماً یکی از عوامل اصلی در این امور توانایی و صنعت فعال ساخت و تعمیر کشتی است. طی جلسات و مکاتبات مختلف انجمن این نیاز اساسی را مطرح کرده و معاون اول رئیس جمهور و وزیر محترم صنعت نیز مسئله را مورد توجه قرار داده اند. امیدوارم با تلاش مسئولین محترم شاهد تسهیل در این امر و ایجاد راهکار لازم برای تامین مالی پروژه های دریایی باشیم.