خشت اول توسعه صنایع دریایی

حدود سه دهه از تاسیس رشته مهندسی دریا در ایران می گذرد که در طی سالیان، آموزش این رشته با چالش ها و کمبودهایی مواجه بوده که نیاز به اصلاحات در آن مشهود می باشد. در این راستا انجمن علمی دانشجویی دانشکده مهندسی دریا، دانشگاه صنعتی امیرکبیر پیشنهاداتی را مطرح است.

به گزارش مارین نیوز، با گذر زمان و پیشرفت روز افزون علم و تکنولوژی، قطعا سیستم آموزشی ما نیاز به اصلاحاتی جهت پیشبرد اهداف خود دارد چرا که وجود یک سیستم آموزشی قوی و هدفمند، باعث شکوفایی علمی و به حرکت درآمدن چرخ های اقتصاد و صنعت خواهد شد. حدود سه دهه از تاسیس رشته مهندسی دریا در ایران می گذرد که در طی سالیان، آموزش این رشته با چالش ها و کمبودهایی مواجه بوده که نیاز به اصلاحات در آن مشهود می باشد. در این راستا انجمن علمی دانشجویی دانشکده مهندسی دریا، دانشگاه صنعتی امیرکبیر پیشنهاداتی را به امید آن که موثر واقع شود به تحریریه مارین نیوز ارسال کرده است که در ادامه می خوانید:

سیلابس های دروس دریایی حدود 30 سال قبل تعریف شده و بیشتر از طرف ناخداهای کشتیرانی و نیروی دریایی و مهندسان غیر دریایی تعریف شده که بسیار گنگ و نامفهوم نوشته شده اند و به نظر می آید که از روی یک متن انگلیسی صرفا ترجمه شده اند و خود مترجم از محتوای مطالب خبری نداشته (مثلا سیلابس درس هیدرودینامیک یا درس پیشرانش کشتی و ...). باید تمامی این سیلابس ها توسط اساتید کشتی سازی بازبینی شوند و حتی دروسی مانند مقاومت مصالح، انتقال حرارت، سیالات و غیره همگی باید طبق نیازهای رشته دریایی بازنویسی و تخصصی تر شوند. این حرکت می تواند از طرف انجمن مهندسی دریایی و با مشارکت همه اساتید دانشکده های دریایی ایران انجام شود. البته لازم به ذکر است وزارت علوم به اکثر دانشگاه ها، این اختیار داده تا بر طبق مصوبات شورای بازنگری درختواره درسی همان دانشگاه تعدادی از واحد ها عوض و با واحدهای درسی دیگر جایگزین شوند.
حال حاضر بیش از 70 درصد واحدهای مقطع کارشناسی مهندسی دریا منطبق بر رشته مهندسی مکانیک است و این باعث می شود که دانشجویان از ترم 5 و 6 به بعد وارد دروس اختصاصی دریایی شوند که این کاملا اشتباه است. 30 درصد دیگر هم بخش عمده آن ترکیبی از دروس رشته های دیگر است. می توان برخی از دروس مکانیکی را با هم تلفیق نمود؛ مثلا دروس مقاومت 1 و 2 و تحلیل سازه که 8 واحد هستند می توانند در 5 واحد خلاصه تر شوند و یا دروس ترمودینامیک 1 و 2 و انتقال حرارت که 7 واحد هستند و می توانند در 4 یا 5 واحد خلاصه شوند و یا درسی مانند مبانی مهندسی برق که کاربردی در رشته کشتی سازی ندارند کلا حذف شوند. بهتر است به جای این واحد ها، دروس تخصصی تر مانند: طراحی با استانداردهای دریایی، طراحی هاورکرافت، درس مدلسازی و طراحی کشتی با کامپیوتر، درس طراحی معماری و جانمایی داخلی کشتی، درس طراحی شناورهای سرشی و یا درس طراحی شناورهای چند بدنه را جایگزین کرد.
در مورد واحدهای عملی نیز می توان به جای کارگاه ریخته گری، کارگاه فایبرگلاس را جایگزین نمود. حتی کارگاه کامپوزیت برای ساخت شناورهای کوچک و تفریحی می تواند برای دانشجویان بسیار سودمند باشد. اساتید کارگاه های جوش و موتور هم بهتر است افرادی صنعتی و از دل صنعت باشند تا افرادی آکادمیک. موضوع دیگر بحث کارآموزی است. کارآموزی دروازه ورود دانشجو به صنعت است. دوره كارآموزی فرصتی طلایی برای حضور در محیط های صنعتی، تجاری و خدماتی است كه دانشجو می تواند از این طریق و بدون دغدغه مسوولیت ها و تبعات شغلی، به كسب تجاربی ارزشمند بپردازد. اما شاهد هستیم که متاسفانه این دوره ی مهم و طلایی ابتدا از سوی دانشگاهیان و سپس افراد داخل صنعت بعضا به دلیل اکراه صنعتگران نادیده گرفته می شود. لزوم بازنگری در دوره کارآموزی دانشجویان به نظر بسیار حائز اهمیت است.
با این که قدمت رشته مهندسی دریا در ایران با مهندسی هواوفضا تقریبا یکی است اما شاهد تفاوت زیادی در تعداد منابع و کتب به زبان فارسی در این دو رشته هستیم. قطعا وجود منابع فارسی کمک شایانی به تسهیل آموزش می کند که این مسئله همت اساتید محترم و دانشجویان عزیز را می طلبد. البته در چند سال اخیر کتاب های متعدد و خوبی هم ترجمه و هم تالیف شده است. اما هنوز هم جای کار دارد و می تواند بعضی از کتب لاتین از طرف اساتید محترم به دانشجویان برای ترجمه پیشنهاد شود.
کلا دانشجویان در ایران از مهارت های نرم افزاری کمی برخوردار هستند.ل ازم است در این زمینه تامل بیشتر و برنامه ریزی دقیق تری توسط عوامل دانشگاه انجام شود. درس طراحی کشتی با کامپیوتر می تواند یک ورود خوب به این نیاز باشد.
موضوع انرژی های تجدیدپذیر دریایی و همچنین تکنولوژی زیرسطحی همانند ربات های زیرسطحی جزو آینده دارترین بخش های صنعت دریایی جهان می باشند. به نظر تشکیل یک رشته مشترک با اعضای هیئت علمی رشته های مهندسی دریا، برق و انرژی در این زمینه بسیار مفید می تواند واقع شود.
در صورت امکان موسسات رده بندی از جمله موسسه رده بندی ایرانیان و آسیا، دوره های آموزشی رایگان یا ارزان قیمت برای دانشجویان برگزار نمایند و گواهینامه مربوطه را هم به دانشجویان ارائه کنند. این مورد باعث توجه، رغبت و مهارت بیشتر دانشجویان به استانداردهای دریایی می شود.

امید است که بتوان با در نظر گرفتن پیشنهادات و انجام تحقیقاتی در این مورد شاهد پیشرفت و ارتقاء منزلت اجتماعی هر چه بیشتر رشته مهندسی دریا باشیم.