دلایل تأسیس چهارمین کارخانه کشتی سازی در دریای خزر

به گزارش مارین نیوز، توسعه دریامحور، اقتصاد دریا و استفاده پایدار از ظرفیت منابع و گستره‌های آبی در رشد اقتصاد، معیشت و اشتغال سواحل موضوعی مهم که رهبر معظم انقلاب سالها با عناوین مختلف بر آن تاکید کرده‌اند بالاخره در دولت سیزدهم مورد توجه قرار گرفت تا آنجا که رئیس‌جمهور دستور آزادسازی سواحل را صادر کرد. آن دستور و تاکیدات مقدمه‌ای شد تا در کنار اقداماتی در حوزه گردشگری و بندری در سواحل گیلان در جریان سفر هیاتی اقتصادی گیلان به ریاست استاندار به روسیه سرفصل توسعه اقتصاد دریا محور در این خطه وارد مرحله ای جدید شود و احداث کارخانه کشتی‌سازی در مجتمع بندری انزلی پس از چند سرمایه گذاری ناموفق بالاخره به عنوان گامی در این مسیر به ایستگاه نهایی برسد.

جمهوری اسلامی ایران در کرانه جنوبی خزر سه کارخانه کشتی سازی در استان‌های گیلان و مازندارن دارد؛ مجتمع صنایع دریایی شهید تمجیدی و کارخانه کشتی سازی شهدای هفتم آذر در بندرانزلی و کشتی سازی کاسپین در بهشهر.

اما آنچه این پروژه را مهم می کند آن است که به گفته مالکان کشتی تنها کارخانه کشتی سازی که درحال حاضر به کشتی هایی با تناژ بیش از سه هزار تن خدمات ارائه می‌دهد کارخانه کشتی سازی کاسپین از مجموعه صدراست که به تنهایی جوابگوی نیاز سه استان شمالی نیست.

کارخانه کاسپین در ساحل دریای خزر در بهشهر واقع شده و حداقل عمق آب آن ۵/۵ متر است این کارخانه یک واحد سیستم بالابر کشتی (Syncrolift) با ظرفیت اسمی سه هزار و ۸۰۰ تن دارد.

کارخانه کشتی سازی شهدای هفتم آذر انزلی که در محدوده حسن رود بندر انزلی واقع شده نیز در سال ۹۳ به صورت رسمی فعالیت خود را آغاز کرد اما اکنون این کارخانه متاثر از پسروی ۱.۵ متری آب دریای خزر شده است.

سومین کارخانه کشتی سازی مجتمع صنایع دریایی شهید تمجیدی بندرانزلی است که از سال ۱۳۷۵ و با دستور مقام معظم رهبری در بندر انزلی به منظور طراحی و ساخت کشتی و شناورهای دریایی نظامی و تجاری کارخود را شروع کرد.

این مجموعه فعالیت های ارزشمندی در حوزه ساخت شناورهای دریایی دارد اما برای کشتی های با تناژ بالا و تجاری محدودیت هایی دارد.

با نگاهی به نوع فعالیت و عملکرد کارخانه های کشتی سازی شمال کشور، مالکان کشتی های تحت پرچم ایران در دریای خزر تعمیرات کشتی های تجاری خود را در کارخانه کشتی سازی صدرا انجام می دهند و کشتی هایی که بندر اصلی Home Port (بندرگاه دائم کشتی که برای تعمیر یا استراحت سرنشینان به آن می‌رود) بندرانزلی، آستارا و کاسپین هر سه در گیلان است که با مشکلات بسیاری برای تعمیرات کشتی مواجه هستند.

۷۱ کشتی و ۷۱ شرکت حمل و نقل دریایی در دریای خزر فعال هستند که از این تعداد بندر اصلی ۶۴ کشتی ترددی، مجتمع بندری انزلی است. کشتی هایی که گاه ماه‌ها در نوبت تعمیرات هستند و مالکان آنها در هتل ها و مهمانپذیرها سرگردان.

رئیس شرکت دلتا مارین خزر که با مالکیت ۱۲ کشتی یکی از شرکت‌های حمل و نقل دریایی بندرانزلی است و از سال ۹۱ در این دریا تردد دارد در گفت‌وگو با ایرنا گفت: در دریای خزر نوسازی ناوگان چندان مورد توجه نیست و بسیاری از کشتی ها نیازمند تعمیر و بازسازی هستند.

میعاد مقدم با بیان اینکه این شرکت کشتی های خود را در کشتی سازی صدرا تعمیر می‌کنند، گفت: گاه برای داکینگ کشتی باتوجه به ترافیک زیاد کشتی های ایرانی تحت پرچم، سه ماه تا یکسال در نوبت انتظار هستیم.

- داکینگ؛ عملیات ورود کشتی‌ها به حوضچه خشک به‌منظور تعمیریا نوسازی‌کردن است که با نظم، دقت و ظرافت خاصی انجام می‌شود و در صنعت کشتیرانی و در حوزه دریایی، عملیات مهمی تلقی می‌شود.

وی افزود: تعرفه کشتی سازی صدرا برای از آب کشیدن و به آب اندازی کشتی ثابت بوده و حداقل ۲۰ میلیارد ریال هزینه دارد که هزینه هتل را نیز باید به این مبلغ افزود.

مدیرعامل چند شرکت خصوصی حمل و نقل دریایی نیز با بررسی عملکرد شرکت های کشتی سازی ایرانی در حاشیه خزر، گفت: صنایع دریایی شهید تمجیدی بندرانزلی ساخت و تعمیرات ناو و ناوچه‌های نظامی را برعهده دارد، کشتی سازی هفت آذر نیز با انجام امور به شکل سنتی، طی سال های اخیر نتوانسته کشتی را از آب بیرون بکشد.

علیرضا محمدی تصریح کرد: تنها کارخانه کشتی سازی که تعمیرات کشتی‌های تجاری را بر عهده دارد کارخانه صدراست که تعرفه تعمیر آن بالا می باشد؛ آخرین باری که در این کشتی‌سازی تعمیرات داشتیم تعرفه ۲۵ میلیارد ریال بود، درحال حاضر نرخ تعمیرات در این کارخانه ۱۵ میلیارد ریال افزایش یافته است.

وی افزود: تعمیر هر کشتی در کارخانه های کشتی سازی روسیه ۲۵ تا ۳۰ روز است درحالیکه در کارخانه کشتی سازی صدرا این زمان از ۲۵ روز تا ۲ ماه و در سایر کشتی‌سازی‌ها ۶ تا هفت ماه طول می‌کشد.

مدیر کل بنادر و دریانوردی گیلان میانگین سنی شناورهای ناوگان تجاری ایران در دریای خزر را بالای ۲۹ سال ذکر و عنوان کرد: این نشان از سن بالای ناوگان حمل و نقل دریای کشور در دریای خزر دارد؛ لذا نوسازی در این ناوگان از ضروریات است.

حسین‌یونسی به خبرنگار ایرنا گفت: در ساحل جنوبی خزر سه کارخانه کشتی‌سازی داریم اما این کارخانه‌ها پاسخگوی نیاز ناوگان دریایی کشور نیست.

وی یادآور شد: در راستای نوسازی ناوگان دریای خزر و تعمیرات شناورها و کشتی‌های خدماتی که داخل بنادر فعالیت می کنند و نیاز به تعمیر دارند کارخانه ها موجود کفایت نمی کند.

وی اضافه کرد: با توجه به اینکه کارخانه‌های کشتی‌سازی علاوه بر ساخت، تعمیرات کشتی را نیز انجام می‌دهند کشتی‌های بسیاری در نوبت تعمیر قرار دارند؛ به طور مثال یکی از شناورهای لایروب این اداره بعد از گذشت یکسال همچنان در نوبت تعمیر است.

رئیس شرکت دلتا مارین خزر با بیان اینکه در تاسیس کارخانه‌های کشتی سازی فقط موضوع ساخت کشی مطرح نیست بلکه تعمیرات آنها نیز حائز اهمیت است، گفت: با توجه به نوسازی ناوگان دریایی خزر، مالکان کشتی ازجمله این شرکت نسبت به تعمیرات ادواری ناوگان، تعویض پلیت (پلیت یک ورق فولادی به شکل مربع یا مستطیل است که در ضخامت‌های مختلف تولید شده و حتما باید دارای سطح صاف و یک‌دست باشد) و اورهال ( overhaul یا بازآماد، تعمیرات اساسی هر چیزی می‌تواند باشد، از کوچکترین قطعات و لوازم مکانیکی و الکترونیکی گرفته تا دستگاه‌ها و ابزار صنعتی) ماشین آلات خود اقدام کرده‌اند.

میعاد مقدم با بیان اینکه هم اکنون برخی از کشتی‌هایی که در این دریا فعالیت می‌کنند نوسازی و به‌روز شده‌اند، گفت: سن کشتی یک عدد است و گاه با تعمیرات اساسی و تعویض قطعات کشتی کاملا به روز و نو می‌شود.

وی ابراز امیدواری کرد با احداث کارخانه جدید مشکل ترافیک کشتی‌ها در نوبت تعمیر کارخانه‌های کشتی‌سازی تاحدودی رفع شود.

مقدم افزود: برای مالکان کشتی بومی انزلی، بندر اصلی «Home Port» مجتمع بندری این منطقه تعریف شده لذا احداث کارخانه جدید در این مجتمع بندری مزایایی بسیاری ازجمله کاهش هزینه‌ها و ارزآوری برای گیلان بدنبال دارد.

مقدم تصریح کرد: با احداث کارخانه کشتی سازی در مجتمع بندری انزلی و استفاده از تیم های متخصص در این کارخانه عملا به دلیل هزینه اندک تعمیر کشتی در ایران، مالکان کشتی‌های کشورهای حاشیه خزر و روسیه هم در استفاده از خدمات این کارخانه مشتاق می شوند.

وی تصریح کرد: هم اکنون در کارخانه کشتی‌سازی صدرا تعمیرات کشتی های روسی انجام می شود، با تاسیس این کارخانه گیلان رونق اقتصادی بیشتری را تجربه خواهدکرد.

مدیرعامل چند شرکت خصوصی حمل و نقل دریایی هم گفت: احداث این کارخانه علاوه بر صرفه جویی ۵۰ درصدی در هزینه‌ تعمیرات کشتی از خروج ارز دولتی هم جلوگیری می‌کند.

محمدی، هزینه تعمیر کشتی در خارج از کشور را ۳۰۰ تا ۴۰۰ هزار دلار اعلام کرد و افزود: در این کشورها تعمیرات موتور و رادار نیز انجام می شود اما در کارخانه‌های کشتی‌سازی‌ کشور شرکت‌های خصوصی بصورت پیمانکاری این تعمیرات را برعهده می‌گیرند.

وی، خواستار احداث کارخانه‌های بیشتر کشتی سازی در استانهای شمالی شد و اظهار کرد: بسیاری از مالکان کشتی های خارجی تمایل به تعمیر کشتی در ایران دارند و این خود به مفهوم ارزآوری بیشتر برای ایران و رونق سواحل است.

آذرماه امسال استاندار گیلان در صدر هیاتی اقتصادی سفری به کشور روسیه و بازدیدی از یک کارخانه کشتی سازی داشت و در جریان آن بر حمایت از سرمایه گذاری در حوزه صنعت کشتی سازی در بنادر گیلان تاکید کرد.

اسدالله عباسی استقرار صنعت کشتی سازی در بنادر گیلان را از اولویت ها دانست و از سرمایه‌گذاری در حوزه کشتی سازی در بندر انزلی و سایر بنادر گیلان استقبال کرد.

وی با بیان اینکه استفاده از ظرفیت دریا در این استان مورد غفلت قرار گرفته است، گفت: این استان با وجود ۳۰۰ کیلومتر نوار ساحلی، سهم اندکی در اقتصاد دریا دارد و تا زمانی که نگاه علمی و دانش بنیان به این حوزه وجود نداشته باشد، تحول و اتفاق جدیدی رقم نمی خورد.

وی از سرمایه گذاری ۱۴ هزار میلیارد ریالی در بخش کشتی سازی در استان خبر داد و افزود: در راستای ابلاغ سند اقتصاد دریا محور از سوی مقام معظم رهبری این پروژه در دستور کار قرار دارد.

مدیر کل بنادر و دریانوردی گیلان هم در این رابطه با بیان اینکه در پنج سال اخیر مذاکراتی با شرکت‌های مختلفی برای تاسیس کارخانه کشتی سازی انجام شد که به دلیل ضعف مالی سرمایه گذاران بدون نتیجه باقی ماند، گفت: کارخانه کشتی‌سازی در طرح جامع بندرانزلی دیده شده و در حوضچه شرقی جنب اسکله تجاری، اسکله‌ای برای این کارخانه طراحی شده است.

یونسی اضافه کرد: اداره کل بنادر و دریانوردی گیلان طی هشت ماه گذشته با شرکت بزرگی که کارخانه های متعدد و بزرگ کشتی سازی در جنوب کشور دارد وارد مذاکره شد و تفاهم نامه‌ای برای تاسیس این کارخانه امضا کرد.

وی عنوان کرد: در مرحله نخست زمینی به مساحت ۶ هکتار به صورت یکساله و موقت در اختیار سرمایه گذار برای تجهیز کارگاه قرار خواهد گرفت تا مقدمات اجرای این پروژه بزرگ در گیلان اجرایی شود.

وی گفت: اشتغال پیش بینی شده این پروژه ۲۰۰ نفر به صورت مستقیم و ۸۰۰ اشتغال غیر مستقیم است.

مدیرکل بنادر و دریانوردی گیلان تاکید کرد: با توجه به کاهش آب دریای خزر این کارخانه کشتی هایی با طول و عرض بیشتر و آبخور کمتر تا پنج هزار تن خواهد ساخت.

وی توضیح داد: کشتی هایی که با این مشخصات ساخته می شوند قادرند در همه بنادر هدف تردد کنند به طور مثال هم اکنون در بندر آستاراخان که در حاشیه ولگا واقع شده کشتی هایی با ارتفاع چهار متر قادر به تردد نیستند؛ این بنادر عمق لازم برای پذیرش این کشتی ها را ندارند لذا ساخت کشتی هایی با این ویژگی ها با استقبال خوبی مواجه خواهد شد.

یونسی مانع بزرگ تاسیس کارخانه کشتی‌سازی در مجتمع بندری انزلی را مشکل زیست محیطی دانست و تاکید کرد: درحال حاضر این مشکل برطرف و مجوز آن اخذ شده است و پس از ۶ ماه در مرحله انعقاد قرارداد و تحویل زمین برای عملیات اجرایی قرار دارد.

وی اظهار کرد: با توجه به اینکه مجتمع بندری انزلی در داخل شهر واقع شده این مشکل را می توان با تکنولوژی که مقرر است سرمایه گذار خریداری کند برطرف می شود.

مدیر کل بنادر و دریانوردی گیلان تنها آلودگی محیط زیستی این کارخانه را بلند شدن خاکی که به هنگام انجام سندبلاست (نوعی از تمیزکاری سطح فلز است که در آن از طریق پاشیدن جریانی پرسرعت از ماسه یا ماده ساینده دیگر صورت می‌گیرد) پاک کردن بدنه کشتی از خزه دانست.

این مسئول افزود: این پروژه که با استفاده از تکنولوژی روز کشتی‌سازی‌های دنیا احداث و راه اندازی می شود با ایجاد فضایی سرپوشیده و فیلترهایی در داخل آن از آلودگی بندر و شهر بندری انزلی جلوگیری خواهد کرد.

وی تصریح کرد: این پروژه علاوه بر گیلان برای سایر کشور نیز از اهمیت بسزایی برخوردار است و آمادگی دارد ناوگان حمل و نقل دریایی، دریای خزر را نوسازی کند.

کارخانه کشتی مجتمع بندری انزلی در محلی احداث می شود که زمانی محل دپوی مصالح لایروبی شده بود و بزودی با تجهیز کارگاهی موقعیتی رسمی پیدا خواهد کرد.

این کارخانه کشتی سازی و تعمیرات کشتی علاوه بر جلوگیری از خروج ارز برای کشور و استان گیلان ارزآوری بسیاری خواهد داشت.