به گزارش مارین نیوز، دکتر حسن‌پور ضیایی، مدیرعامل آکادمی دریایی سیراف و شرکت فنی و مهندسی صنعت و دریایی فناوران سیراف، در اختتامیه نهمین همایش بین‌المللی صنایع فراساحل ایران با نگاهی انتقادی به وضعیت آموزش مهندسی، شکاف میان آموزش علمی و مهارت صنعتی را مورد تأکید قرار داد: آنچه امروز می‌خواهیم درباره‌اش صحبت کنیم، شکافی است میان آموزش علمی و کاربرد صنعتی. ما در دانشگاه‌ها آدم‌های علمی تربیت می‌کنیم، اما نه آدم‌های ماهر. دانشگاه‌ها بیشتر علم را ترویج می‌کنند، بدون آنکه این دانش به مهارت واقعی تبدیل شود. هیچ دانشمندی تلاشی نمی‌کند که علم را به سطح عمومی بیاورد، بلکه بیشتر می‌کوشد خود را در چارچوب دانش تثبیت کند.
انتقاد به محتوای آموزشی و بازنگری‌ها
او به محتوای آموزشی دانشگاه‌ها نیز انتقاد کرد و گفت: از زاویه سند آموزشی نقد دارم. محتوای آموزشی غالب در دانشگاه‌های ما تا چه اندازه با سرعت تغییرات فناورانه دنیا هماهنگ است؟ آخرین بازنگری در دروس با چه شیبی انجام شده است؟ در آکادمی سیراف، ما دو بار ناچار شدیم همه درس‌ها را بازنگری کنیم، چون مبانی علمی دگرگون شده بود. ما فکر می‌کردیم «کسب‌وکار» آموزش می‌دهیم، اما دیدیم که خود مبانی کسب‌وکار تغییر یافته است؛ این یعنی هر سیستم آموزشی باید پویا و به‌روز بماند.
ارزش‌های انسانی فراموش‌شده
دکتر ضیایی به اهمیت ارزش‌های انسانی در دانشگاه‌ها اشاره کرد: یکی از دغدغه‌های اصلی من، فراموشی ارزش‌های انسانی در دانشگاه‌هاست؛ احترام، پیش‌کسوتی، فروتنی و ارتباط مؤثر. دیروز که در دانشگاه امیرکبیر بودم، احساس غریبی کردم؛ ارتباطات انسانی ضعیف، خودخواهی و سکوت میان همکاران. دانشگاهی که این ارزش‌ها را فراموش کند، صنعتی ایجاد نمی‌کند، صنعتی بی‌روح.
تعریف سواد صنعتی
او «سواد صنعتی» را به عنوان راه‌حلی برای شکاف علم و مهارت معرفی کرد: دانشجویان ما سواد علمی دارند، اما در صنعت ناتوانند. سواد صنعتی یعنی توانایی ترجمه دانش دانشگاهی به مهارت‌های کاربردی برای حل مسائل واقعی صنعت. ما این مفهوم را بومی‌سازی کرده‌ایم؛ با توجه به واقعیت‌های تحریم و عقب‌ماندگی صنعتی، مثلاً در کشتی‌سازی، ما بیست سال از دنیا عقبیم و حتی در مدیریت ساده‌ی فرآیندهای صنعتی دچار مشکل هستیم. در واقع، به جای تولید صنعتی مدرن، بسیاری از کارها هنوز به شکل سنتی و دستی انجام می‌شوند و جامعه امروز برای این نوع کار ارزش اقتصادی قائل نیست.
کارآموزی ناکارآمد و نسل چهارم دانشگاه
دکتر ضیایی درباره محدودیت‌های کارآموزی گفت: کارآموزی‌های فعلی تنها بخش کوچکی از ارتباط صنعت و دانشگاه را تشکیل می‌دهند. بسیاری از کارآموزها صرفاً امضا می‌گیرند و می‌روند، بدون آنکه تماس واقعی با محیط صنعتی داشته باشند.
او چهار نسل دانشگاه را معرفی کرد و نسل چهارم را دانشگاه حل مسئله خواند: نسل چهارم دانشگاه، محل پاسخ به چالش‌های واقعی صنعت است. در این نسل، دانشگاه بر حل مسائل صنعتی تمرکز دارد، چون صنعت، معیشت و رضایت جامعه را تعریف می‌کند. دانشگاه و صنعت باید زبان مشترک پیدا کنند تا هر دو از ضرر متقابل رها شوند.
ضرورت پروژه‌های مشترک و حضور صنعت در دانشگاه
او به ضرورت گسترش پروژه‌های مشترک دانشگاه و صنعت اشاره کرد: پروژه‌های مشترک دانشگاه و صنعت باید گسترش یابند. چرا شرکتی مانند ایزوکو با آن عظمت دفتر رسمی در دانشگاه ندارد؟ من وقتی برای این کار رفتم شهر صنعتی پرند، دیدم حتی مدیران دانشگاه از گفت‌وگو با صنعت واهمه دارند. برخی اساتید از مواجهه با پرسش‌های واقعی صنعت می‌ترسند، چون سیستم آموزشی ما به تفکر سیستمی عادت نکرده و فقط به حل فوری موضوعات می‌پردازد.
دکتر ضیایی درباره مشکلات واقعی صنعت نمونه زد و گفت: نمونه‌اش شرکت صدراست. مشکلات آن‌ها بسیار زیاد است، اما اگر دانشگاه‌ها درگیر می‌شدند، بسیاری از این مسائل تا کنون حل شده بود. نبود تعامل دانشگاه و صنعت باعث شده که فرصت‌ها از دست برود و مسائل واقعی بدون پاسخ بماند.
معیار سنجش دانشگاه و اساتید
دکتر ضیایی درباره معیارهای ارزیابی دانشگاه‌ها گفت: معیار اصلی، درآمد حاصل از قراردادهای صنعتی است و نه بودجه‌های دولتی که مسئولیت‌پذیری و پاسخگویی مشخصی ندارند. اساتید باید بر اساس تعداد پروژه‌های صنعتی ارزیابی شوند، نه صرفاً مقالات. اگر ارتباط بین استاد و صنعت برقرار نشود، انگیزه‌ی اساتید کاهش می‌یابد و بسیاری از استادان مأیوس می‌شوند چون زحماتشان به پروژه‌های واقعی ختم نمی‌شود.
او افزود: نخبگان صنعت به پول نیاز ندارند، به احترام نیاز دارند. دانشجوی سال اول باید نخبگان صنعت را ببیند تا بداند چه افقی در پیش دارد. خرابی‌های صنعت باید در قالب کیس‌استادی در دانشگاه‌ها تدریس شود، تا دانشجو مسأله‌محور شود.
سواد انسانی همراه با سواد صنعتی
در پایان، دکتر ضیایی بر اهمیت تلفیق علم و انسانیت تأکید کرد: علاوه بر توسعه‌ی صنعتی، باید به توسعه‌ی انسانیت نیز بیندیشیم. صنعتی که فاقد ارزش‌های انسانی باشد، نه‌تنها بی‌صدا می‌میرد، بلکه جامعه را نیز با خود خواهد برد. از امروز باید مفهوم سواد انسانی را در کنار سواد صنعتی تعریف کنیم، آگاهی از ارزش‌های انسانی در قلب صنعت. اگر علم بدون ارزش انسانی پیش رود، نتیجه‌اش خطرناک‌تر از هر عقب‌ماندگی فنی است.
او سخنان خود را با تشبیه‌ای پایان داد: کسی که کنار ساحل صدف‌ها را نجات می‌دهد، شاید کارش کوچک باشد، اما برای هر صدف تفاوت بزرگی ایجاد می‌کند. هر اقدام درست، گامی مهم در مسیر حل یک مشکل است.
به گزارش مارین نیوز، این رویداد در روزهای ۲۰ و ۲۱ آبان‌ماه ۱۴۰۳ با حضور جمعی از چهره‌های برجسته علمی، صنعتی و دولتی در دانشگاه صنعتی شریف برگزار شد و به‌عنوان نقطه عطفی در مسیر توسعه دریامحور و پیوند نظام‌مند صنعت و دانشگاه ایران با موفقیت به کار خود پایان داد.
/
دکتر ضیایی دقیقاً به نقطه‌ای دست گذاشته که سال‌ها از آن فرار کرده‌ایم: دانشگاهی که مسأله صنعت را نفهمد، فقط تولید کننده مدرک است. مفهوم «سواد صنعتی» و بازنگری پیاپی برنامه‌های آموزشی، همان حلقه گمشده توسعه دریایی کشور است. 
