به گزارش مارین نیوز، دکتر وحید چگینی رئیس کمیته محیط‌شناسی دریا انجمن مهندسی دریایی ایران در نخستین نشست رسمی این کمیته، با اشاره به ضرورت سازمان‌دهی علمی و منسجم برای حفاظت و مدیریت محیط‌زیست دریایی کشور، گفت: تشکیل این کمیته از مدت‌ها پیش یک نیاز محسوس در جامعه علمی و اجرایی کشور بود. اکنون این ضرورت با حمایت انجمن مهندسی دریایی ایران و سازمان صنایع دریایی، به شکل رسمی محقق شده است.
وی با بیان اینکه در یکی دو سال اخیر توجه ملی به دریا به‌ویژه در سطوح حاکمیتی افزایش یافته، افزود: تأکیدات اخیر مقام معظم رهبری، ریاست‌جمهوری و شورای‌عالی امنیت ملی بر توسعه دریامحور، موجب شد زیرساخت تشکیل این کمیته فراهم شود. امیدواریم این مسیر به تصمیم‌سازی‌های مؤثر ملی بینجامد.
دکتر چگینی با اشاره به نقش تاریخی دریاها در تمدن بشری، اظهار کرد: «آبراه‌های بزرگ جهان از گذشته مراکز تمدن و تجارت بوده‌اند. امروز، با کشف منابع عظیم انرژی، معدنی و زیستی در بستر و زیر بستر دریاها، این اهمیت دوچندان شده است. ایران نیز باید از نگاه صرف به آب‌های سرزمینی فراتر رفته و به مدیریت محیط‌زیست دریاها با نگاه منطقه‌ای و جهانی بپردازد.
وی ادامه داد: دریاها تأمین‌کننده غذا، انرژی، اکسیژن، تعادل اقلیمی و حتی تمدن‌ساز هستند. غفلت از این ظرفیت‌ها می‌تواند آثار مخرب بلندمدت بر توسعه ملی داشته باشد.
رئیس کمیته محیط‌شناسی دریا همچنین به سابقه دانشگاهی کشور در حوزه دریا اشاره کرد و گفت: از پیش از انقلاب، برخی رشته‌های مرتبط با علوم و مهندسی دریایی در دانشگاه‌های ایران پایه‌گذاری شد، اما پس از انقلاب، این مسیر با شتاب بیشتری دنبال شد. امروز دانشگاه‌هایی چون تهران، صنعتی شریف، امیرکبیر، خواجه نصیر، امام حسین(ع)، دانشگاه دفاع ملی و پژوهشگاه‌هایی مانند اقیانوس‌شناسی فعال هستند. با این حال، ما هنوز فاصله زیادی با مراکز مرجع جهانی مانند شیروشوف روسیه، اسکریپس آمریکا و آلفرد وگنر آلمان داریم.
وی تأکید کرد: برای رسیدن به سطح اول جهانی باید ساختار نوین و یکپارچه علمی در کشور تعریف شود. نبود هم‌افزایی میان نهادهای مختلف، مانع پیشرفت کیفی در این حوزه شده است.
دکتر چگینی با اشاره به اهمیت «نگاه سامانه‌ای» به مطالعات محیطی، گفت: در دنیا، رشته Earth System Science شامل زمین، دریا، جو، اقلیم و زیست‌بوم به‌صورت یکپارچه بررسی می‌شود. ما نیز باید از این الگو تبعیت کرده و از نگاه‌های جزیره‌ای و پراکنده پرهیز کنیم.
وی در ادامه پنج محور اصلی فعالیت کمیته محیط‌شناسی دریا را تشریح کرد که شامل آموزش و تربیت نیروی انسانی متخصص به منظور ارتقای ظرفیت علمی و عملیاتی کشور در سطح بین‌المللی، انجام پژوهش‌های هدفمند متمرکز بر چالش‌های زیست‌محیطی و اقلیمی در آب‌های جنوبی و شمالی کشور، پایش محیطی مستمر با استفاده از سنسورها در سطح، زیرسطح و کف دریا برای رصد تغییرات اکوسیستمی، مدل‌سازی عددی پیشرفته با بهره‌گیری از ابررایانه‌ها برای شبیه‌سازی دقیق وضعیت دریاها، تغییر اقلیم، جزر و مد و جریان‌ها، و همچنین توسعه فناوری‌های نوین شامل زیردریایی‌های تحقیقاتی برای اعماق بالا، حسگرهای هوشمند و شناورهای بدون سرنشین برای پایش اقیانوسی است.
دکتر چگینی تصریح کرد: اکنون زمان آن رسیده که مانند سازمان فضایی ایران، نهادی مستقل و دارای اختیارات لازم برای سیاست‌گذاری اقیانوسی تشکیل شود و سند ملی Ocean Policy ایران را تدوین کند. آینده رقابت‌های اقتصادی، امنیتی و فناورانه، در اعماق دریاها خواهد بود.
رئیس کمیته محیط‌شناسی دریا پیشنهاد داد که برای تداوم فعالیت این کمیته جلسات منظم حضوری یا مجازی با فاصله زمانی ماهانه یا دوماهه برگزار شود، برنامه عملیاتی دوساله با تقسیم کار مشخص بین اعضا تدوین گردد، بانک اطلاعاتی محیط‌شناسی با همکاری نهادهای پژوهشی و اجرایی ایجاد شود، زیرساخت‌های محاسباتی برای مدل‌سازی اقیانوسی توسعه یابد، شناورها و موجودات زنده دریایی به حسگر برای پایش زنده محیط تجهیز شوند، و شبکه هم‌افزایی دانشجویان و پژوهشگران جوان فعال شود.
وی در پایان از همه نهادهای علمی، دانشگاه‌ها، شرکت‌های دانش‌بنیان و علاقه‌مندان خواست تا با همکاری جمعی، اهداف ملی در زمینه محیط‌زیست دریایی را تحقق بخشند.
لازم به ذکر است که دکتر وحید چگینی، با سوابق علمی و اجرایی برجسته در حوزه مطالعات دریایی، پیش‌تر ریاست پژوهشگاه ملی اقیانوس‌شناسی و علوم جوی را بر عهده داشته و در حوزه سیاست‌گذاری علمی و تحقیقات زیست‌محیطی دریایی فعالیت‌های شاخصی انجام داده است. همچنین، وی در سمت سرپرست دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران جنوب، نقش مهمی در مدیریت پژوهش‌های علمی و توسعه برنامه‌های آموزشی ایفا کرده است./
