صنایع دریایی نیازمند حمایت در حوزه طرحهای فناوری دریایی

به گزارش مارین نیوز، با توجه به رفع تحریم ها و شرایط ایجاد شده پسا تحریم در عرصه اقتصادی کشور و چشم‏انداز بهبود نسبی موقعیت بین‏المللی و اقتصادی کشور و افزایش مراودات و فعالیت‏های تجاری و صنعتی حوزه صنایع دریایی و دریانوردی و با توجه به اهمیت صنایع دریایی و دریانوردی و نزدیک شدن به زمان برگزاری هجدهمین همایش صنایع دریایی، مارین نیوز اقدام به درج اظهار نظر اندیشمندان، صاحبنظران و مدیران مراکز دولتی و بخش خصوصی فعال در این حوزه نموده است. 

بر این اساس گفتگویی با دکتر احمدرضا زمانی فروشانی ریاست پژوهشکده علوم و تکنولوژی زیر دریا اصفهان انجام ترتیب داده ایم که در ادامه می خوانیم. 

بر اساس معیارهای مختلف نظیر گستره مرز های آبی در شمال و جنوب کشور ، منابع هیدرکربوری و سایر منابع موجود درآبهای ایران ، جاذبه های گردشگری مناطق ساحلی ایران، موقعیت قرارگیری آبهای ایران در منطقه ، نقش آبهای ایران در ترانزیت کالا و ... مشخص می گردد که وجود دریاهای ایران از چه اهمیت بالایی برخوردار است. به همین دلیل جایگاه  صنایع دریایی  در استفاده از ظرفیتهای بسیار متنوع و موجود در دریاهای ایران بسیار مهم و غیر قابل انکار است. بدون شک توانمندی در حوزه دریا همانند بسیاری از کشورهای پیشرفته در عرصه دریایی، می تواند زمینه ساز پیشرفت اقتصادی بهمراه پیشرفتهای علمی، فناوری وصنعتی و مواردی نظیر امنیت و تسلط نظامی باشد.

پیوستگی در برگزاری همایش صنایع دریایی وایجاد ارتباط و هم اندیشی بین ارگانها و صاحبنظران و محققین حوزه دریا از نقاط بارز این همایش است و باعث شناخته شدن این رویداد در جامعه دریایی کشور شده است. همچنین اگر چه که متناسب با شرایط برگزاری همایش، خواسته ها و مطالبات گوناگون و بعضا تکرار شونده در قالب قطعنامه های پایانی مطرح می شوند منتها اثر بخشی و پاسخگویی به نیازهای خواسته شده بدلیل تغییر اولویت ها و بحث های مالی و اعتباری کشور بصورت مناسب انجام نشده است. بعنوان نمونه حجم اعتبارات تخصیصی به صندوق توسعه صنایع دریایی و اثر گذاری قانون حمایت از صنایع دریایی و قانون استفاده از حداکثر توانمندی داخل کشور را می توان اشاره کرد.

از همان ابتدای شروع تحریم ها ، بطور مشخص حمل و نقل دریایی کشور وصنایع دریایی  تحت تاثیراثرات نابجای تحریم ها واقع شدند. در حال حاضر با برداشته شدن تحریمهای مرتبط شرایط بهتری ایجاد شده و در آینده نیز با رفع بیشتر تحریمها انشا اله شرایط بهتری نیز  ایجاد خواهد شد. علاوه بر این ایجاد فرصتهای سرمایه گذاری و وجود ارتباط مستقیم با شرکتهای معتبر دریایی در مقیاس بین المللی از طریق این رخداد نیز می تواند در جهت برنامه ریزی کلان و بهینه در صنایع دریایی کمک کند.  

زیرساختهای مورد نیاز جهت توسعه صنعت دریانوردی و صنایع دریایی ازجنبه های گوناگونی  قابل طرح و بررسی هستند . در یک تقسیم بندی کلی این زیر ساخت ها را می توان در دو دسته زیر ساخت های سخت افزاری و همچنین نیازمندیها و زیر ساخت های منابع انسانی ذکر کرد که هر دو آنها مستلزم سرمایه گذاری صحیح ومتناسب با جایگاه صنایع دریایی میباشد. ایجاد زیر ساخت های سخت افزارهای مورد نیاز مستلزم داشتن برنامه مشخص، تامین منابع مالی و  سرمایه گذاری لازم است. از سوی دیگر توجه به سرمایه گذاری در حوزه های پژوهشهای کاربردی در حوزه مهندسی دریا و همچنین تربیت نیروی انسانی یکی از ضروری ترین اقداماتی است که بایستی انجام پذیرد. علیرغم تلاشهای خوبی که در این زمینه در سطح کشور در حال انجام است با این وجود نیاز صنایع دریایی به حمایت در حوزه طرحهای کلان فناوری دریایی  کاملا مشهود است . همچنین توجه به تربیت نیروی انسانی متخصص وکارآمد و نیز ارائه دوره های تخصصی مرتبط مهمترین عامل در پیشرفت علمی و توسعه پایدار در صنعت دریایی محسوب می شود. 

بصورت عمومی اثرات تحریم ها باعث کند شدن بسیاری از فعالیتهای جاری گردید و علاوه بر از دست دادن زمان باعث افزایش هزینه های پروژه ها بخصوص از نقطه نظر تدارک کالای خارجی گردید. همچنین محدودیتهای موجود در ارتباطات بین المللی نیز باعث شد که حتی بسیاری از کالاها و تجهیزاتی که جنبه تحریم هم نداشتند به سختی قابل تهیه باشند . اگر چه امکان خرید تجهیزات و ارائه خدمات پس از فروش و پشتیبانی های لازم در حال حاضر با برداشته شدن بخشی از تحریم ها از گردش کارساده تری برخوردار شده است ولی با این وجود شرکتها و سازمانهای خارجی در ارتباط با پروژه های دریایی کماکان با احتیاط کامل و محافظه کارانه برخورد می کنند. بنابر این بر داشته شدن اثرات تحریم مستلزم زمان نسبتا طولانی است. در جهت مقابله با تحریم ها و جدای از آثار نابجای آن ،خوشبختانه یکی از جهت گیریها و سیاستهای کلی کشور در جهت رشد و توسعه شرکتهای دانش بنیان و بر پایه اصل اقتصاد مقاومتی است. پژوهشکده علوم و تکنولوژی زیر دریا وابسته به  دانشگاه صنعتی اصفهان نیز سعی نموده است در چارچوب توجه ویژه به اصل اقتصاد مقاومتی اقدامات لازم را به انجام رساند. انجام پروژه های کاملا تقاضا محور، انجام پروژه های کلان دریایی در سطح ملی، تجهیز آزمایشگاه دریایی با نظامنامه مدیریتی استاندارد در سطح ملی از جمله این اقدامات است. انجام طرح کلان پایش و پیش بینی دریایی کشور، طراحی و ساخت رباتهای پیچیده آبهای عمیق، انجام طرح کلان بومی سازی فناوریهای زیر سطح، راه اندازی و ارائه خدمات کاملا تخصصی از طریق آزمایشگاههای هیدروآئرودینامیک و آزمایشگاه ملی اندازه گیری مشخصه های دریایی، طراحی و ساخت نمونه های عملیاتی تجهیزات مورد نیاز سکوهای دریایی ...  نتیجه این فعالیتهای گسترده در سالهای اخیر است که بسیاری از آنها برای اولین بار در داخل کشور و در شرایط تاثیر گذار تحریم ها به انجام رسیده اند. بطور مشخص با نگاه کاملا محصول محور و نتیجه گرا در حال حاضر بیش از بیست نوع محصول پیشرفته دانش بنیان بهمراه خدمات پشتیبانی آنها بر پایه توانمندی های داخل کشور در این پژوهشکده پایه گذاری شده اند که در آینده نزدیک با تاسیس و شکل گیری شرکتهای رویشی دانشگاهی این توانمندیها بصورت حرفه ای و بصورت کاملا رقابتی با شرکتهای بین المللی قابل ارائه در مقیاس داخلی و منطقه ای هستند.

سواحل کشور ، بنادر و  دریاهای پیرامونی آنها ازظرفیت های بالایی برخوردار هستند که بایستی از آنها بدرستی استفاده شود. اینکار مستلزم داشتن دورنما و برنامه کاملا جامع و بهم پیوسته است. پیشرفت علوم و فناوریهای دریایی با نیازها و پتانسیل های کشور فاصله دارد. وجود مسئله رکورد بطور عمومی، نداشتن برنامه کلان اجرایی در حوزه پژوهش و فناوری در مهندسی دریا و علوم اقیانوسی از یک طرف و طبعا عدم تعریف پروژه های کاربردی در سطح ملی و در بین دانشگاهها و مراکز پژووهشی کشور باعث شده است که فعالیتهای انجام شده بیشتر بصورت پراکنده و در چارچوب نیاز های کوتاه مدت و موردی صنایع دریایی کشور صورت پذیرد. علیرغم موثر بودن این نوع فعالیتها ، لازم است نگاه بلند مدت بهمراه حمایت های واقع بینانه و قابل تحقق در تعریف و انجام خطوط پژوهش های کاربردی و بین رشته ای، برپایی و تجهیز آزمایشگاههای دریایی در سطح ملی، ایجاد ارتباطات و همکاری با مراکز علمی و پژوهشی در مقیاس بین المللی، تهیه سند های لازم برای گسترش علوم دریایی بر پایه نیازهای جامعه دریایی از جمله راه حلهای ممکن در جهت پیشرفت و توسعه علوم و فناوری دریایی ایران است.