سردار جنگل، دروازه تولید نفت ایران در آب ‌های عمیق

به گزارش مارین نیوز، دریای خزر به عنوان بزرگترین دریاچه جهان با دارا بودن نزدیک به 40 درصد مجموع مساحت دریاچه های دنیا از حیث ذخایر نفت و گاز جزء مناطق بکر جهان به شمار می آید و علاوه بر موقعیت ژئوپلتیک، به لحاظ ذخایر نفت و گاز نیز از اهمیت بسیار  زیادی برای کشورهای حاشیه دریای خزر برخوردار است. با وجود جوان بودن موضوع تولید نفت از منابع آب‌ های عمیق، طبق آمارهای اعلام‌ شده در سال ۲۰۱۵ میلادی حداقل سهم ۱۱ درصدی از تولید کل منابع هیدروکربوری در جهان از این منابع بوده است و به تبع آن نیز شرکت ملی نفت ایران با تاسیس شرکت نفت خزر از سال ها پیش در این حوزه استراتژیک سرمایه گذاری و اقدامات مهمی انجام داده است. با توجه به گستردگی و اهمیت فعالیت های شرکت نفت خزر، با علی اصولی، مدیرعامل این شرکت گفت ‌وگو کرده‌ ایم که می خوانید. 

به بعد از انقلاب اسلامی  باز می گردد. بعد از انقلاب و پس از مطالعات زمین شناسی که در حوضه خزر جنوبی صورت گرفت متوجه شدیم عمق آب در این حوضه بسیار بالا است و صنعت نفت کشور نیز تجربه ای در این حوزه ندارد و تکنولوژی های فعالیت در آب های عمیق نیز در اختیار تعداد معدودی از شرکت های بین المللی است. شرکت نفت خزر به عنوان یکی از شرکت های زیر مجموعه شرکت ملی نفت ایران از سال 1377 شروع به فعالیت کرد و با انجام مطالعات وسیع ژئوفیزیكی، زمین شناسی و مهندسی نفت به نتایج بسیار خوبی به لحاظ وجود منابع غنی هیدروكربوری در بخش جنوبی آب های عمیق دریای خزر دست یافت به طوریکه امروز بر اساس همین مطالعات  46 ساختار كوچك و بزرگ نفتی در اعماق بین 500 تا 800 متر با ذخایری بالغ بر 48 میلیارد بشکه نفت و گاز شناسایی شده است. 

با وجود تمام محدودیت ها اقدامات موثری برای ساخت سکوی نیمه شناور ایران- امیرکبیر بعنوان بزرگترین و منحصر به فردترین سکوی حفاری و نفتی خاورمیانه که قابلیت حفاری و کشف نفت تا عمق 1000 متر از سطح و 6000 متر از بستر را دارا می باشد در دستور کار شرکت نفت خزر قرار گرفت و با حمایت وزرا، مسئولین و پیشکسوتان بسیاری که از مدیران نام آشنای صنعت نفت و کشور هستند در مراحل مختلف ساخت این سکو زحمت کشیدند که نهایتا این سکوی عظیم به همراه سه شناور پشتیبان با نام های کاسپین در سال 1388 آماده و با شروع حفاری در آب های خزر برای اولین بار در سال 1391  موفق به کشف دو میلیارد بشکه ذخیره نفت سبک درجا در ساختار 2/6 شد که اکنون با نام میدان سردار جنگل معروف است و امروز این میدان ارزشمند که در فاصله 250 کیلیومتری سواحل جمهوری اسلامی ایران قرار دارد از نظر حق مالکیت متعلق به جمهوری اسلامی ایران و مورد اجماع تمام کشورهای حاشیه خزر می باشد و بعنوان برگ زرینی در تالار افتخارات صنعت نفت کشور می درخشد.

در کل می توانم ساخت سکوی نیمه شناور ایران ‌امیرکبیر، شناورهای کاسپین، ایجاد پایگاه پشتیبانی در منطقه عملیاتی خزر در شهرستان های بهشهر و نکا، ساخت ۸۰ هکتار اسکله آرامش، ایجاد پایانه نفتی شمال، ایجاد یارد کشتی ‌سازی صدرا، حفاری و کشف نفت برای نخستین بار در خزر، تثبیت جایگاه و موقعیت جمهوری اسلامی در آب‌ های استراتژیک شمال کشور را بخشی از فعالیت‌ های انجام شده صنعت نفت طی سال ‌های گذشته در حوزه خزر بیان کنم .

در شرایط کنونی حفظ و نگهداری بهینه ناوگان شرکت نفت خزر شامل سکوی نیمه شناور ایران- امیرکبیر و شناورهای پشتیبان کاسپین به ارزش تقریبی 500 میلیون دلار که بعنوان دارایی های ارزشمند و راهبردی شرکت ملی نفت ایران محسوب می شوند جزو اولویت های اصلی و خط مشی محوری شركت نفت خزر بوده و همواره سعی خواهیم کرد علی رغم تمام مشکلات ضمن حفظ و نگهداشت، تنها سكوی حفاری نیمه شناور ایران در دریای خزر را در سطح عملیاتی نگهداریم تا ضمن آمادگی در صورت تصمیمات شرکت ملی نفت وارد فاز عملیات حفاری و یا تولید زود هنگام شویم.

در سال جاری پیرو بیانات مقام معظم رهبری در خصوص "جهش تولید"، شركت نفت خزر با توجه به شرایط تحریم های ناجوانمردانه حاکم بر صنعت نفت ، طرح برداشت زود هنگام از میدان سردار جنگل را مد نظر قرار داده و در این راستا، برنامه جامع تعمیرات سكوی امیركبیر که از سال 98 تدوین و در حال اجرا بود بعنوان سیاست محوری با تلاش هر چه تمامتر در حال اجرا است. 

در همین راستا از جمله طرح های مهمی که در جهت نگهداری ناوگان می توانم به آنها اشاره کنم طرح  IPCMMS که نفت خزر از جمله شركت های پیشرو در اجرای سیستم مدیریت دارایی های فیزیكی بوده و از سال 1392 اقدامات اساسی در این زمینه را آغاز نموده و با اجرای بخش های عمده ای از نظام نامه مدیریت دارایی های فیزیكی (ابلاغی سال 1393) و استقرار نرم افزار ایرانی IPCMMS گام بزرگی در جهت نت سیستمی برداشته است.

از اقدامات مهم دیگر در حوزه تعمیرات و نگهداشت ناوگان می توان به طرح بررسی چیدمان تجهیزات فرآورشی بر روی سکو با توجه به مقاومت سازه ای و پایداری سکو، طرح بررسی فرآیند Re-entry جهت استفاده مجدد از چاه حفر شده، طرح بررسی چگونگی انتقال نفت از طریق Floating Rise بین سکو و شناور FSO، طرح بررسی سناریو های مختلف پهلوگیری شاتل تانکرها به FSO جهت انتقال نفت خام به ساحل، تعمیرات وینچ های اصلی سكو، شامل بازرسی فنی و رفع ایرادات و انجام تعمیرات اساسی سیستم مهاربندی سكو، تعمیرات سیستم اطفاء حریق، تامین پمپ های اصلی و جوكی آب آتش نشانی، تامین قایق نجات تندرو (FRC) و سیستم های اعلان و اطفاء، تعمیرات اساسی 4 دستگاه دیزل ژنراتورهای اصلی برق سكو، تعمیرات تجهیزات پیشرفته حفاری، برنامه ریزی و اجرای 8362 نفر/ ساعت دستور كار پیشگیرانه PM، انجام 6967 فقره دستور كار اصلاحی شامل تعمیرات اضطراری و راه اندازی مجدد سیستم های غیر عملیاتی، رفع عیوب نرم افزاری، رمزگشایی از برنامه های كاربری سیستم كنترل، رفع مشكلات برقی و میكانیكی و درنهایت راه اندازی سیستم های حفاری شامل تاپ درایو، دراوركس، روتاری تیبل و سایر سامانه های حفاری بدون صرف هزینه و توسط پرسنل شركت نفت خزر، تعمیرات Bilge ,Ballast ، HVAC و بسته كنترل، شامل تعویض و تعمیرات مورد نیاز پمپ ها و بازرسی مخازن سکو و تعمیرات اساسی شناورهای پشتیبانی (كاسپین 1 & 2) در زمینه طرح برداشت زود هنگام (EWT) از سال 1398 تا کنون با استفاده از توان پیمانكاران و نیروی انسانی متخصص ایرانی اشاره کرد.

اکتشاف منابع جدید هیدروکربوری همواره از اهداف و سیاست های شرکت نفت خزر به نمایندگی از شرکت ملی نفت ایران در حوضه خزر جنوبی و سه استان ساحلی بوده است و در این راستا با برنامه ریزی و مطالعات بالادستی از سال ها پیش در تحقق اهداف اکتشافی فعال می باشیم و بر همین اساس مشارکت با شرکت های توانمند داخلی و بین المللی برای جذب سرمایه و استفاده از تجربیات مشابه در آب های عمیق کمک شایانی برای شناسایی بلوک های اکتشافی کرده است که حفاری و کشف موفقیت آمیز نفت در میدان سردار جنگل از جمله این دستاوردها در کارنامه شرکت نفت خزر محسوب می شوند.

در سال های اخیر تولید از میدان سردار جنگل به عنوان یکی از اهداف اصلی ما محسوب می گردد که در صورت تحقق، علاوه بر تکمیل فعالیت‌ های اکتشافی مربوط به این میدان و بلوک های اولویت دار دریایی و خشکی، بدون شک برگ‌ِ زرینی در تاریخچه فعالیت ‌های پرافتخار شرکت ملی نفت محسوب خواهند شد و آغازگر ورود صنعت نفت ایران به حیطه جدیدی از فعالیت ‌ها یعنی تولید از آب ‌های عمیق می شود که در نوع خود برای اولین بار فعالیتی منحصر به فرد در منطقه خاورمیانه خواهد بود.

در همین راستا طرح تولید زود هنگام از سردار جنگل به عنوان فاز نهایی اخذ اطلاعات اکتشافی و شناخت مخزن از طریق آزمایش طولانی مدت چاه ‌ها در نظر گرفته شده که با توجه به شرایط ویژه ایران در آب های جنوبی دریای خزر از اهمیتی اساسی در تعیین پتانسیل‌ های مخزنی و کاهش ریسک ‌های سرمایه ‌گذاری برای طرح های توسعه‌ای آتی برخوردار خواهد بود. همچنین این طرح زمینه‌ ساز فعالیت مجدد سرمایه انسانی، ناوگان و تجهیزات شکل گرفته در شمال کشور پیرامون عملیات در آب‌ های عمیق است که یکی از روش های اساسی نگاه ژرف و سیاست بلند مدت شرکت ملی نفت ایران به منظور تبدیل شدن ایران به عنوان یک قطب تولیدی در حوضه خزر جنوبی است.

در واقع این برنامه ‌ها در راستای فرمایشات مقام معظم رهبری در خصوص توجه هر چه بیشتر به جهش تولید تنظیم شده است که از مهمترین آنها تدوین طرح تفضیلی امكان سنجی تولید زود هنگام از میدان سردارجنگل، ارزیابی مخزن و توانایی تولید آن از طریق تولید آزمایشی از یک چاه، تعیین الگوی اصلی و شناخت الزامات توسعه میدان سردار جنگل، بررسی ریسک های مربوط به پروژه تولید زود هنگام از میدان سردارجنگل، برآورد هزینه انجام پروژه تولید زود هنگام از میدان سردار جنگل و تهیه و تدوین مقدماتی دستور العمل آزمایش گسترده میدان سردار جنگل با عنوان (SARDAR JANGAL Extended Well Test Procedure) است.

در حوزه برنامه ریزی طی سال 98 در راستای نگهداشت سیستم های مدیریتی و صحه گذاری بر عملکرد فرآیندهای شرکت ، بر اساس استانداردهای بین المللی، برنامه ممیزی خارجی با حضور ممیزان شرکت TUV InterCert آلمان انجام شد که برنامه ممیزی در حوزه های مدیریت کیفیت، مدیریت بهداشت و ایمنی، مدیریت زیست محیطی و نظام مدیریت بهداشت و محیط زیست شرکت ملی نفت ایران برای چهارمین دوره سه ساله در شرکت نفت خزر اجرا شد و موفق به کسب گواهینامه های ISO 14001:2015،ISO 45001:2018 ،ISO/ TS 29001:2010، HSE-MS وISO 50001:2018 با آخرین ویرایش های بین المللی شدیم.

همچنین در سال جاری نیز در کنار برنامه های ممیزی، بروزرسانی برنامه ریزی راهبردی شركت نفت خزر شامل مأموریت، چشم انداز، اهداف كلان، آرمان ها، ارزش های كلیدی ، مدیریت راهبردی، استراتژی ها، اهداف بلند مدت، میان مدت و كوتاه مدت در راستای اهداف شركت ملی نفت ایران در دستور کار قرار دارد.

در حوزه پژوهش نیز با توجه به ناشناخته بودن فعالیت در حوزه آب های عمیق و تجربه اندک در این حوزه، سیاستگذاری های شركت نفت خزر در راستای انجام مطالعات و پژوهش های بنیادی و كاربردی در فعالیت های عملیاتی، اكتشافی، توسعه و تولید از منابع هیدروكربوری در خزر بوده است که در سال 1398 سه پروژه پژوهشی در زمینه مطالعات تكمیلی علوم زمین در حوزه شمال كشور به  تصویب هیئت مدیره شرکت ملی نفت رسید و پس از ماه ها تلاش سه قرارداد مهم پژوهشی را برای اولین بار با شرکت های دانش بنیان به امضاء رساندیم و هم اکنون نیز با جدیت در حال اجرا می باشند که نتایج این تحقیقات می تواند راهگشای خوبی در توسعه فعالیت های آتی در حوضه خزر جنوبی باشند.

در سال 99 نیز ضمن نظارت و پیگیری پروژه های اصلی سعی کردیم با شركت های دانش بنیان در حوزه ساخت با دانشگاه ها جلساتی موثر برگزار کنیم، همچنین با توجه به موضوع طرح تولید زود هنگام و برداشت از میدان سردار جنگل سعی بر آن داریم كه در تهیه نیازهای پژوهشی به این موضوع بیش ار پیش توجه کنیم و در این راستا نیاز پژوهشی در خصوص مطالعات كاربردی و بومی سازی تجهیزات، دانش فنی تهیه و تولید مصارف را در توسعه و تولید منابع هیدروکربوری متمركز نماییم که نهایتا لیست عناوین پژوهشی حوزه دریای خزر را در سال جاری تهیه و آماده اجرا کرده ایم.

یكی از اهدافی كه شرکت نفت خزر در سال جاری و در راستای کمک به شعار جهش تولید با رویکرد ساخت داخل و کسب دانش فنی دنبال می ‌نماید، بررسی امكان تعریف طرح های مطالعاتی میدان محور با مطالعه موردی برای میدان سردار جنگل با لحاظ مطالعات آب های عمیق و در نظر گرفتن نیازهای تجهیزات سطحی و بستر دریا می‌ باشد كه در صورت طی مراحل و کسب تاییدیه و موافقت ها، در آینده ای نزدیک اولین طرح مطالعاتی میدان محور در بخش آب های عمیق با هدف ساخت تجهیزات مرتبط با دانشگاه‌ های مطرح كشور كلید خواهد خورد.

از مهمترین اقدامات در حوزه کالا و تامین تجهیزات پروژه استقرار سیستم یکنواخت کالا با بیش 10 ماه فعالیت مستمر برای حدود 7700 قلم کالای موجود در انبارهای منطقه عملیاتی خزر در بهشهر با پیشرفت كلی 95% تا پایان تیرماه سال 1399 و اختصاص MESC CODE برای بیش از 2100 قلم و DUMMY CODE به بیش از5600 قلم کالا اجرا شد.

همچنین بیش از 2000 قلم کالا در انبارهای شرکت نفت خزر بر اساس اسناد و مدارک ارزشگذاری شدند و متعاقباً پیگیری و انعقاد قرارداد در خصوص بومی سازی فیلتر سوخت و روغن دیزل ژنراتور ها و اقدامات لازم جهت ساخت و تاییدات فنی با استفاده از توانمندی شرکت های داخلی انجام شد که این اقدامات در مقایسه با فیلترهای وارداتی صرفه جویی قابل توجهی برای شرکت به همراه داشته است. 

از مهمترین برنامه ها و اقدامات شرکت نفت خزر در حوزه منابع انسانی می توان به اجرای دستورالعمل ساماندهی پیمان های مستمر حجمی، بررسی و جمع بندی برنامه راهبردی حوزه منابع انسانی، تهیه و تدوین نمودار رسمی و سایه، پیگیری امور مربوط به ساختار سازمانی و بازآرایی ساختار سازمانی شركت، كارسنجی گروهای شغلی اركان ثالث، برگزاری دوره های آموزشی تخصصی به میزان 21092 نفر ساعت، برگزاری دوره های آموزشی مدیریتی به میزان 17781 نفر ساعت، برگزاری دوره های الزامی HSE با توجه به تاکید مقام عالی وزارت به میزان 12249 نفر ساعت، تغییر نحوه سنجش اثر بخشی دوره های آموزشی از حالت تئوری به كاربردی و موثر و تلاش در جهت ارتقاء‌كمی و كیفی مسائل مرتبط با حوزه ورزش برای کارکنان و خانواده ها با رویکرد سلامت محور اشاره کرد.

با توجه به گستره فعالیت شركت نفت خزر در دو حوزه خشكی (شامل ستاد تهران و منطقه عملیاتی خزر واقع در شهرستان بهشهر) و دریا (شامل سکوی نیمه شناور ایران امیركبیر، شناورهای كاسپین 1 و 2 و 3 و همچنین اسكله عملیاتی نفت خزر) اقدامات متعدد و موثری انجام شده از جمله اینکه كلیه كاركنان در مبادی ورودی به ساختمان های اداری و همچنین تاسیسات دریایی مورد پایش روزانه از طریق تب سنجی و مشاهده وضعیت عمومی قرار گرفته و از ورود كاركنان دارای علائم مشكوك بیماری ممانعت می گردد. همچنین در خصوص كاركنان اقماری شاغل در تاسیسات دریایی پایش كاركنان به صورت مستمر و روزانه در طول دوره اقامت صورت گرفته و در صورت مشاهده موارد مشكوك سریعاً نسبت به انجام قرنطینه و همچنین اعزام نفر به خشكی جهت پیگیری امور درمانی اقدام می گردد. از دیگر اقدامات در راستای غربالگری كاركنان ثبت اطلاعات به صورت دوره ای در سامانه غربالگری سازمان بهداشت و درمان صنعت نفت NOCORONA.IR می باشد كه مستمراً اطلاعات كاركنان مورد پایش قرار می گیرد و اقدامات موثری جهت آگاهی بخشی مستمر به افراد در خصوص این بیماری از طریق انتشار پیام و آموزش از طریق سیستم های الکترونیک صورت می گیرد.

فرایند ضد عفونی و گند زدایی كلیه تاسیسات، اماكن اداری، سرویس های ایاب و ذهاب، اماكن عمومی و ... با نظارت واحد HSE و بر اساس استانداردها، دستورالعمل های صادره به طور مستمر در راستای پیشگیری از شیوع این بیماری انجام می شود و نظارت بر فعالیت رستوران، آبدارخانه ها و توجیه كاركنان مربوطه نیز بر اساس پروتكل ها و دستورالعمل های صادره انجام می شود همچنین توزیع عمومی تجهیزات حفاظتی- بهداشتی در بین كلیه كاركنان اعم از رسمی، قراردادی، پیمانكاری و همچنین نصب محلول ضد عفونی دست در كلیه ساختمان های اداری نیز انجام شده است. خرید تجهیزات غربالگری تكمیلی از قبیل دستگاه پالسی اكسی متر جهت شناسایی مبتلایان احتمالی، در دست اقدام است و نظارت مستمر بر كلیه دستورالعمل های صادره، بخشنامه ها، قوانین و مقررات از جمله رعایت فاصله گذاری اجتماعی، طرح دور کاری بر اساس بخشنامه ها و همچنین الزام استفاده از ماسك در كلیه اماكن و سرویس های ایاب و ذهاب به طور مستمر انجام می شود.