جواهری به نام کریدور شمال - جنوب

به گزارش مارین نیوز، فرشاد به آبادی کارشناس ژئوپولتیک در یادداشتی نوشت: طی یک سال اخیر به نظر می رسد عزم دستگاه های اجرایی کشور برای تحقق اهداف توسعه ای کریدور شمال - جنوب با جدیت و اهتمام ویژه ای در دستور کار قرار گرفته و انتظار می رود با توجه به موقعیت استراتژیک جمهوری اسلامی ایران در منطقه خاورمیانه، در آینده نزدیک شاهد تحولات عمده ای در این بخش باشیم.

کریدور شمال-جنوب نه تنها از منظر اقتصادی بلکه از منظر ژئوپولتیک منطقه ای برای ایران بسیار حائز اهمیت است و کشورمان را محور بسیاری از تبادلات قرار خواهد داد که خود از نظر سیاست بین الملل نیز شرایط متفاوتی را برای ایران رقم خواهد زد.

با توسعه و تکمیل کریدور شمال-جنوب علاوه‌ بر توسعه ترانزیت ملی و بین‌المللی در کشور و استفاده از ظرفیت‌های سرزمینی، یک منبع درآمد پایدار و مطمئن برای اقتصاد ایران نیز ایجاد خواهد شد و یک گام رو به جلو برای تحقق اهداف اقتصاد بدون نفت خواهد بود.

اگر بخواهیم نگاه عمیق تری به این کریدور داشته باشیم متوجه خواهیم شد که چندین کشور از این ناحیه بهره مند خواهند شد که از آن جمله می توان به کشورهای هند، آذربایجان، روسیه و دیگر کشورهای حاشیه ای این مسیر اشاره کرد که از اثرات ویژه آن بهره مند خواهند شد. این بدان معناست که موقعیت ویژه کشور ایران این فرصت را برای این کشورها نیز فراهم اورده است.

اگرچه می توان این فرصت طلایی را مرهون موقعیت جغرافیایی خاص کشور ایران در منطقه خاورمیانه دانست اما تردیدی نیست که برای شکوفایی بیشتر ان و کمک به رشد اقتصاد ایران، اکنون ابتکار عمل در دست مدیران، سیاستگذاران و برنامه ریزانی است که میبایست با تمرکز ویژه ای ابعاد مختلف آن را توسعه دهند.

چه بسا وجود بنادر چابهار، شهید رجایی و سواحل بی نظیر مکران از یک سو و در حوزه خزر بنادر انزلی، آستارا و امیراباد از سوی دیگر می توانند این شاهراه حیاتی را به نقطه اوج برسانند.

هر چند در این میان نباید توسعه سایر حوزه های حمل نقلی ریلی و جاده ای را از یاد برد. اکنون تکمیل زنجیره کریدوری به درستی به عنوان یکی از یکی از اولویت‌های اصلی دولت قرار گرفته و می توان آن را به فال نیک گرفت.

چه بسا طی سالهای اخیر مذاکرات مثبتی نیز با کشورهای هدف در راستای توسعه مناسبات در جهت تکمیل این کریدور دنبال شده و توافقنامه های ارزشمندی نیز حاصل شده است.

صرف نظر از موقعیت کشور روسیه برای تحقق این اهداف، می توان به نقش و جایگاه برخی از دیگر همسایگان مانند قرقیزستان، تاجیکستان، ازبکستان و افغانستان که در خشکی قرار گرفته اند نیز اشاره کرد که برای اتصال به دریا نیازمند تعاملات بیشتر با جمهوری اسلامی ایران هستند.

نگاهی به زوایای مختلف کریدور شمال جنوب نشان می دهد که گوهر نهفته دیگری نیز در این مسیر شکوفا می شود و آن اقتدار دیپلماتیک و اقتصادی ایران در سطح منطقه خواهد بود و در عیین حال یک منبع درآمد پایدار برای کشورمان فراهم می کند.

به گونه ای که با عملیاتی‌شدن این کریدور، ایران سالانه حدود ۲۰میلیارد دلار درآمد از این مسیر ترانزیتی کسب کند که می‌تواند تا حدی وابستگی کشور به درآمدهای نفتی را کاهش دهد.

برآوردها نشان می دهد که  ظرفیت ترانزیت کالا در کریدور شمال‌- جنوب، سالانه ۳۰ میلیون تن است و این در حالی است که کشورمان تنها از ظرفیت دو میلیون تن آن بهره می برد.

حال آنکه اگر این اهداف محقق شود نه تنها مسیر برای صادرات کالاهای ایرانی بیشتر فراهم می شود بلکه دیگر کشورهای برخوردار از این کریدور چین، هند و کشورهای جنوب شرق آسیا نیز می توانند سالانه بیش از 250 میلیارد دلار از کالاهای خود را از این مسیر به سمت اروپا روانه کنند.

در چنین شرایطی تکمیل این کریدور بیش از هر زمان دیگری مهم و اثربخش قلمداد می شود.