- کشتیهای مورد نیاز برای راهاندازی ناوگان LNG ایران چه تعداد تخمین زده می‌شود و در چه ابعادی باید ساخته شوند؟ در صورت سفارش ساخت هر فروند کشتی LNG به داخل، چه میزان اشتغالزایی و پروژههای جنبی تعریف خواهد شد؟
- در مرحله اول فقط برای فاز 13 پارس جنوبی حدود 13 فروند کشتی برآورد شده که رقمی بیش از 6/2 میلیارد دلار خواهد بود و در نهایت برای کلیه فازها حدود 30 فروند که رقمی بیش از 6 میلیارد دلار برآورد شده است. ظرفیت این کشتیها معمولاً حدود 150 تا 180 هزار متر مکعب است و طول آنها حدود 280 متر و عرض 45 متر است. البته در سالهای اخیر کشور قطر بخاطر شرایط خاص پروژههای خود و نیز موقعیت بازار هدف، تعداد محدودی کشتیهای بزرگتر سفارش داده است. در صورت ساخت داخل، برای 30 فروند شناور فوق، حدود 90 میلیون نفر ساعت بطور مستقیم و چند برابر آن بصورت غیرمستقیم اشتغالزایی خواهد شد.
- سازندگان داخلی در حال حاضر، چه توانمندیها و امکاناتی در اختیار دارند تا بتوان ساخت این کشتیها را در داخل انجام داد؟ سوابق فعالیتهای انجام شده در داخل برای فراهمسازی زیرساختهای ساخت کشتی LNG در ایران در مجموعههایی چون صدرا، ایزوایکو و... به چه صورت است؟ از چه زمان این موضوع انجام شد و دقیقا چه پیشرفتهایی در این زمینه حاصل آمد؟
- در سالهای ابتدای دهه 80 که بنده در ایزوایکو بودم و در شروع ساخت حوضهای خشک ایزوایکو بودیم. پروژه ساخت کشتیهای LNG در داخل بصورت خیلی جدی دنبال میشد. با کلیه یاردهای سازنده کشتی در دنیا مذاکرات لازم صورت گرفت و با صاحبان لیسانس مخازن LNG نیز توافقات لازم صورت گرفت و حتی بدون داشتن حوضهای خشک موفق به اخذ لیسانس این مخازن از GTT فرانسه شدیم.
در آن زمان بدون داشتن امکانات لازم، پیشرفت زیادی کردیم. در حال حاضر در دو مجموعه صدرا و ایزوایکو، در بوشهر و بندرعباس، امکانات سختافزاری لازم فراهم شده است. در شرکت صدرا حوض خشک و جرثقیل هزار تنی آماده انجام این پروژه است و در ایزوایکو نیز حوض خشک بهزودی آماده خواهد شد.
از نقطه نظر نیروی انسانی ماهر نیز با افتخار میتوان گفت که با ساخت کشتیهای کانتینربر در ایزوایکو و کشتیهای افراماکس در صدرا، نیروی انسانی ما در حد مناسبی برای ساخت کشتیهای LNG آموزش دیده و تجربه لازم را کسب کردهاند.
- با توجه به شرایط تحریم و ضرورت انتقال تکنولوژی، آیا در شرایط موجود بستر ساخت این کشتیها در داخل با مشارکت خارجی وجود دارد؟
- برای ایجاد بستر مناسب ساخت این کشتیها در داخل کشور، همواره باید از اهرم خرید بعنوان بزرگترین اهرم یاد کرد. به یاد دارم در مذاکرات با خارجی ها در اوایل دهه 80 ، آنها حاضر به همکاری با ما که منجر به ایجاد یک رقیب برای آنها میشد؛ نبودند. ما یک تفاهمنامه همکاری با شرکت ملی نفتکش ایران برای ساخت 5 فروند کشتی LNG داشتیم (البته با ذکر شرایط بسیار سخت در آن). با یادآوری این تفاهمنامه به آنها و قول ساخت 1 یا 2 فروند در یارد خارجی و بقیه در ایران، آنها حاضر به مذاکره و همکاری میشدند.
در شرایط فعلی تحریم، البته شرایط سختتر شده؛ اما کاری غیرممکن نیست. البته اگر اهرم خرید به دست کشتیسازان داده شود و کشتی سازان واقعا در تیم خرید تعدادی از کشتیها و به دنبال آن انتقال تکنولوژی ساخت آنها به داخل کشور سهیم باشند.
- با توجه به حضور سردار قاسمی - بعنوان چهرهای آشنا با صنایع دریایی- در رأس وزارت نفت، این وزارتخانه چگونه میتواند در این زمینه مؤثر باشد؟ آیا از طرف صنایع دریایی پیشنهاد مشخصی به وزارت نفت شده است؟
- عرض شد که اخیرا طی نامهای آمادگی کنسرسیوم داخلی متشکل از صدرا و ایزوایکو را برای وزیر محترم نفت ارسال کردهایم. البته ایشان بخوبی و کاملا در جریان امکانات و تواناییهای ساخت داخل قرار دارند و قطعا ایشان در مجموعه وزارت نفت، جهت بکارگیری این پتانسیل ها برنامه لازم را دارند.
- با توجه به اینکه هنوز حوضهای خشک ایزوایکو راهاندازی نشده؛ آیا زیرساختهای موجود کشتیسازی کشور امکان ساخت و تعمیر کشتیهایی در ابعاد LNG را میدهد؟
- با وجود حوض خشک مجموعه صدرا در بوشهر به همراه جرثقیل هزار تنی آن، این توان هماکنون در داخل کشور وجود دارد. ابعاد حوض خشک صدرا جوابگوی ابعاد حدود 99 درصد کشتیهای موجود در دنیاست. همانگونه که گفته شد؛ اخیرا فقط قطر چندین فروند شناور با طولهای بیشتری دارد که یک استثنا هستند. سفارشدهندگان داخلی هم اگر بهواقع با سازندگان داخلی همراه باشند؛ شناورهایی را سفارش خواهند داد که با ابعاد این حوضها همخوانی داشته باشند. حوض خشک ایزوایکو هم ظاهرا تا چند ماه دیگر به بهرهبرداری خواهد رسید.
- مدلهای اصلی ساخت کشتیهای LNG در جهان کدام است و در حال حاضر، بیشتر کشتیهای ساخته شده تحت لیسانس کدام کشورها و شرکتها و طبق چه الگویی ساخته می‌شود؟
- همانگونه که ذکر شد برای طراحی و ساخت تانکهای حمل LNG که درون کشتی قرار دارند، لازم است که حتما استانداردهای جهانی رعایت شود. در زمینه طراحی و ساخت تانکهای فوق 3 نوع وجود دارد که عبارتند از:
• تانکهای نوع کروی یا moss
• تانکهای نوع غشایی یا Membrane
• تانکهای نوع ذوزنقهای یا SPB
از بین 3 نوع فوق شرکت فرانسوی GTT برای نوع Membrane به علل زیر مناسبترین نوع در دنیاست:
• نیاز به سرمایه‌گذاری کمتر
• کوتاهتر بودن زمان اشغال داک (در زمان ساخت)
• قابلیت حمل بار بیشتر در شرایط عبور کشتی
• هزینه عوارض کمتر برای عبور کشتی
• و نیز گرایش خطوط کشتیرانی (کارفرما) به سمت کشتیهای نوع فوق
- آیا مجموعه وزارت صنایع، شورایعالی صنایع دریایی و سازمان گسترش در این مدت اقدام مشخصی برای رایزنی، مذاکره و فراهمسازی شرایط برای ورود صنایع کشتیسازی کشور به این حوزه صورت دادهاند؟ چه اقداماتی را در این جهت پیشنهاد میکنید؟ مدتی قبل انجمن مهندسی دریایی طرحی را تحت عنوان طرح ملی ساخت شناور در داخل را به شورایعالی صنایع دریایی داد که ساخت کشتیهای LNG هم بخشی از آن بود. آیا اقدامات و همکاری های مشخصی برای اجرای این طرح صورت گرفته است؟
- همانطور که اشاره کردید، طرحها و پیشنهادهای مختلفی از سوی صنایع دریایی کشور به مراجع مسؤول ارسال شده که هنوز ادامه دارد. امیدواریم که با پشتیبانی همه مراکز و وزارتخانههای مربوطه بتوان پاسخ تلاشهای انجامشده را داد.
- برمبنای این پرسشها، در مجموع آیا جنابعالی معتقدید اصولا عزم لازم در سطوح مختلف کشور برای ساخت کشتیهای LNG در داخل وجود دارد؟ چه اقداماتی در این راستا باید صورت گیرد؟
- در حال حاضر کلیه شرایط مهم فراهم شده است و منتظر چراغ سبز و اعلام آمادگی وزارت نفت و کارفرمایان LNG ، بمنظور عقد قرارداد و استفاده از زمان باقیمانده هستیم. درست است که ساخت این کشتیها تکنولوژی بالائی میطلبد؛ اما این فرصت اگر امروز از دست برود، فرصت دیگری برای ساخت کشتیهای LNG نخواهیم داشت. سؤالی که وجود دارد آن است که آیا بهتر نیست که این کشتیها نیز جزء پکیج کامل فاز LNG دیده شود تا بتوان با استفاده از قانون حداکثر استفاده از توان ساخت داخل، حداقل تعدادی از آنها را داخل کشور ساخت؟
همانگونه که مستحضر هستید صنعت کشتیسازی در دنیا جزء صنایع استراتژیک کشورهاست. صنعت کشتیسازی اصولا مورد حمایت دولتهاست و به روشهای مختلف از آن حمایت می‌شود. .بعنوان مثال، در کشورهای اتحادیه اروپا تا 9 درصد قرارداد هر کشتی به یاردهای کشتیسازی سوبسید پرداخت می‌شود. در کشور کره که دیگر نیازی به توضیح نیست. کشور کرواسی 10 درصد به کشتیسازها سوبسید پرداخت میکند این نوع کمکها تقریبا در کلیه کشور انجام میگیرد. البته این حمایتها نه فقط به خاطر خود کشتیسازیهاست بلکه بیشتر بخاطر صنایع جنبی و میزان اشتغالی است که ایجاد می‌شود.
اصولا فرصتها همیشه در دسترس نیستند.
فرصت ساخت کشتیهای LNG و صاحب این تکنولوژی بالا شدن، چنانچه در همین سالها از دست برود دیگر امیدی به شکلگیری این صنعت در ایران نخواهیم داشت. در حال حاضر کلیه شرایط فراهم شده و ما منتظر اعلام آمادگی از سوی مسؤولین ذیربط هستیم.
