ای اند پی های ایرانی؛ ضامن توسعه میادین نفتی ایران و تجارت بین ‎الملل

به گزارش مارین نیوز، بیست و چهارمین مجمع مدیران شرکت های اکتشاف و تولید ایرانی با حضور امام جمعه موقت تهران، معاون مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران در امور مهندسی و توسعه، مدیران شرکت های E&P روز چهارشنبه، ۱۱ دی ۹۸ به میزبانی شرکت اویک برگزار شد.

به گفته رئیس مجمع شرکت های اکتشاف و تولید ایرانی، این نشست مهمترین نشستی بود که در طی این ۲۴ دوره برگزار می شد. در این نشست پیرامون سه موضوع مهم بحث و تبادل نظر صورت گرفت. نخستین موضوع مربوط به تغییراتی بود که می بایست با توافق شرکت ملی نفت ایران در مدل جدید قراردادهای نفتی اعمال می شد به گونه ای که شرکت های ایرانی بتوانند از حمایت و پشتیبانی بیشتری در اجرای این مدل قراردادی بهره مند شوند.

مهدی میرمعزی معتقد است، می توان با اعمال تغییرات در برخی مفاد قراردادهای IPC آن را متناسب با عملکرد شرکت های ایرانی تنظیم کرد.

خوشبختانه در این زمینه تفاهم های خوبی با شرکت ملی نفت ایران انجام شده و قرار است تا رسیدن به مرحله عمل، پیگیری های لازم از سوی شرکت های ایرانی اکتشاف و تولید انجام شود.  

موضوع دوم که در نشست امروز مطرح شد، مربوط به طرحی است که شرکت های اکتشاف و تولید ایرانی را مکلف به تولید یک میلیون بشکه نفت اضافی می کند. بر اساس مباحث مطرح شده در جلسه، هم اکنون میدان هایی که بتوانند یک میلیون بشکه نفت تولید کنند، شناسایی و اسامی آنها اعلام شده است.

به گفته میرمعزی، برای تحقق هدف تولید یک میلیون بشکه نفت، برخی شرکت های اکتشاف و تولید با هم تشکیل کنسرسیوم داده اند که هدف از این اقدام، تجمیع توانمندی، امکانات مالی و فنی و حضور در توسعه میدان های بزرگتر است.

به نظر می رسد تاکنون ۹ شرکت اکتشاف و تولید ایرانی در قالب چهار کنسرسیوم اعلام آمادگی کرده اند. بقیه شرکت ها هم یا در حال رایزنی برای تشکیل کنسرسیوم هستند یا تمایل دارند که با توان مالی و فنی مستقل در این طرح بزرگ تولید یک میلیون بشکه ای نفت مشارکت داشته باشند.     

ایده تولید یک میلیون بشکه نفت توسط شرکت های ایرانی از کجا نشات می گیرد؟ به گفته میرمعزی، حاکمیت به این نتیجه رسیده است که در غیاب شرکت های خارجی نباید دست روی دست گذاشت و نشست. منابع عظیم نفت و گاز ثروتی است که نمی توان آن را نادیده گرفت، اقتصاد کشور و به تبع توسعه آن به نفت وابسته است از این رو لازم است که با حمایت کافی از شرکت های ایرانی و اعطای یک سری قرارداد در حد یک میلیون بشکه نفت ظرفیت اضافه، از خارج بی نیاز شویم به طوری که در یک افق ۱۰ تا ۱۵ سال آینده بتوانیم شرکت های نفتی ایرانی داشته باشیم که بتوانند در کلاس بین المللی فعالیت کنند. 

آیا تولید یک میلیون بشکه نفت اضافی برای دوران بعد از تحریم ها طراحی شده است؟ پاسخ صریح و روشن میرمعزی به این سوال این است که نه اتفاقا این طرح قرار است در دورانی که از سوی شرکت های بین المللی و به ویژه آمریکا مورد تحریم قرار گرفته ایم اجرایی شود. الان در شرایط سخت تحریمی به سر می بریم و نیاز داریم که از افت تولید در میدان های نفت و گاز جلوگیری و خود را برای افزایش ظرفیت تولید آماده کنیم به طوری که با ضعیف شدن تحریم ها و برطرف شدن آن بتوانیم در کوتاه ترین زمان ممکن سهم خود از بازار بین المللی را پس بگیریم. 

موضوع دیگر مطرح شده در بیست و چهارمین نشست مجمع شرکت های ایرانی اکتشاف و تولید ایرانی، اخذ مجوز برای گرفتن اعتبار ۲ میلیارد دلاری از صندوق توسعه ملی، اعمال یک سری تبصره در بودجه سال آینده و مسائلی در ارتباط با اصلاح موارد قانونی با هدف حمایت از شرکت های اکتشاف و تولید ایرانی بود.

نقطه طلایی این مبحث این بود که بشود از صندوق توسعه ملی به عنوان اعطا کننده تسهیلات به شرکت های اکتشاف و تولید ایرانی و یا ضامن تسهیلات استفاده کرد یا قراردادهای نفتی به شیوه ای تغییر کنند که این شرکت ها بتوانند با ارائه آن به بانک ها از آن به عنوان وثیقه در تامین منابع مالی خود استفاده کنند.

میرمعزی در پاسخ به این سوال که ۲ میلیارد دلار چند درصد از نیاز سرمایه گذاری شرکت های اکتشاف و تولید ایرانی را در تحقق هدف تولید یک میلیون بشکه نفت مرتفع می کند، می گوید: قراردادهای مربوط به توسعه میدان های اعلام شده قطعا در طی یک سال منعقد نمی شود بلکه قرار است که کار توسعه مرحله به مرحله و به تدریج انجام شود. با کمک اعتبار ۲ میلیارد دلاری می توان ۲ یا ۳ میدان نفتی کوچک را توسعه داد. برای سال بعد اگر آمادگی بیشتر بود می توان درخواست تامین مالی حدود ۴ میلیارد دلاری را مطرح کرد و در طی ۵ سال آینده به طور قطع با حمایت ۱۰ تا ۱۵ میلیارد دلار تامین مالی می توان به هدف یک میلیون بشکه نفت دست یافت.       

به نظر می رسد تحقق این سه هدف مهم نیازمند پیگیری مستمر است که الیته شرکت های اکتشاف و تولید ایرانی از طرق مختلف هم از طریق وزارت نفت و هم مجلس و نهادهای مرتبط، پیگیری می کنند.

مجمع شرکت های اکتشاف و تولید ایرانی هر چند هنوز به عنوان یک مجمع رسمی شناخته نشده اند اما اعضا آن با علاقه مندی و تلاش و درک اهمیت و نقش خود در توسعه ملی به این باور رسیده اند که می توانند این رسالت ملی را به ثمر برسانند.

معرمغزی می گوید به زودی این مجمع به طور رسمی ثبت می شود تا با قدرت و انسجام بیشتر اهداف این مجموعه دنبال شود.

مدیرعامل شرکت اویک که امروز میزبانی بیست و چهارمین نشست مجمع مدیران شرکت های ایرانی اکتشاف و تولید را عهده دار بود، معتقد است که به عنوان شرکت E&P ایرانی باید نقش پذیری بیشتری را عهده دار بود تا بتوان در شرایط سخت تحریم حق مطلب را به خوبی ادا کرد و جایگاه کشور را از نظر ظرفیت و توان تولید حفظ کرد و ارتقا داد.

غلامرضا منوچهری می گوید چندی پیش که صنعتگران و کارآفرینان با مقام معظم رهبری دیدار داشتند، محمدحسین‌ دانا، رئیس هیأت مدیره شرکت اکتشاف و تولید تأسیسات دریایی ایران هم به نمایندگی از شرکت های اکتشاف و تولید ایرانی حضور داشته و مباحثی را با مضمون کلی فراهم کردن فرصت برای نقش آفرینی شرکت های ایرانی خدمت مقام معظم رهبری مطرح کرده که از سوی ایشان بسیار مورد توجه قرار گرفته است.

منوچهری باور دارد که تلاش، خواست و ارائه برنامه از سوی شرکت های اکتشاف و تولید ایرانی می تواند به حرکت در این مسیر کمک کند.

به گفته او، هم اکنون شرایط به گونه ای است گه اگر متحول نشویم و پارادیم جدیدی در این بخش ایجاد نکنیم هرگز نمی توانیم به هدف ترسیم شده در آینده برسیم. ساز و کار رسیدن به تولید یک میلیون بشکه نفت از سوی شرکت های ایرانی کار مشکلی است اما با تغییر پارادیم ممکن است. ما باید به عنوان E&P راهکارهای عملی مرتبط با تحول در بخش بالادستی صنعت نفت را هم پیشنهاد دهیم و هم در این زمینه پیشقدم شویم.

نکته مهم دیگری که در این نشست از سوی مدیرعامل شرکت اویک به عنوان یک شرکت اکتشاف و تولید ایرانی مورد تاکید قرار می گیرد جذاب کردن پروژه های بخش بالادستی صنعت نفت است.

منوچهری می گوید: حرف اصلی این است که بخش بالادستی باید شیرین ترین بخش نفت و گاز از جهت سرمایه گذاری نه تنها در صنعت نفت بلکه در میان سایر بخش های اقتصادی کشور و صنایع از صنعت فولاد یا ساختمان و ... باشد. اگر بتوانیم پروژه های بالادستی را از نظر اقتصادی جذاب کنیم و در قالب بسته های اقتصادی به سرمایه گذاری پیشنهاد دهیم و نرخ بازگشت سرمایه را بالاببریم قطعا موفق خواهیم بود.

نکته قابل تامل در بحث مطرح شده از سوی مدیرعامل اویک این بود که هنوز جای زیادی برای تولید نفت و گاز متعارف به ویژه در مناطق نفت خیز جنوب وجود دارد. او معتقد است که باید به سراغ توسعه مخازنی برویم که ارزان تر است و از نظر تولید فعلا باید ریکاروری دوم را فراموش کنیم. به عنوان مصداق به واگذاری توسعه میدان های منصوری و رامشیر به اویک اشاره می کند.

موضوع دیگری که از سوی منوچهری مطرح شد، ضرورت حضور بلند مدت شرکت های ایرانی در فرآیند توسعه میدان هاست. او می گوید بخش خصوصی باید احساس کند که ادامه حیاتش به توسعه میدانی که در تعهد اوست وابسته است. منافع او به منافع ملی و منافع کشور گره خورده است. در نهایت اینکه انضباط های کشوری باید به گونه ای باشد که راه برای رقابت واقعی در این بخش ایجاد شود.

معاون مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران در امور مهندسی و توسعه به عنوان نماینده شرکت ملی نفت با حضور در این نشست ضمن شنیدن نظرات، ایده ها و درخواست های شرکت های اکتشاف و تولید ایرانی گفت که تلاش می کند که جلسه حضوری با وزیر نفت برای پیگیری درخواست مطرح شده هر چه زودتر برگزار شود تا بتوانیم به راهکاری جدید برسیم تا بتوانیم در دوره تحریم به توسعه صنعت نفت رونق ببخشیم.

رضا دهقان معتقد است که هدفگذاری یک میلیون بشکه نفت مطرح شده، دست نیافتنی نیست و در یک زمان مناسب و با تفاهم کلی با شرکت ملی نفت ایران می توان آن را محقق کرد.

نکته دیگری که از سوی معاون توسعه و مهندسی شرکت ملی نفت ایران مورد تاکید قرار می گیرد این است که باید جذابیت در طرح افزایش تولید نفت را بیشتر کرد به نحوی که حتی بتوان سرمایه های سرگردان را هم جذب کرد. حتی باید به فکر تامین مالی از خارج کشور هم باشیم و به صرف اینکه تحریم هستیم نباید این موضوع نادیده گرفته شود. 

سید محمدحسن ابوترابی‌فرد؛ نائب رئیس دهمین دوره مجلس شورای اسلامی ایران هم در این نشست ضمن تقدیر از تعامل ایجاد میان بخش خصوصی و دولت گفت: بنده طی نامه ای به وزیر نفت بحث مربوط به ایجاد تغییر در برخی مفاد قراردادهای IPC به نفع شرکت های ایرانی و همچنین توافقات مربوط به تولید یک میلیون بشکه نفت را مطرح کرده ام که امیدوارم این تفاهم ها به زودی با وزارت نفت نهایی شود.

ابوترابی می گوید که هم اکنون مسئله اصلی و مهمترین مشکل اقتصادی موجود، رشد بی رویه نقدینگی در کشور است به بیان واضح تر، خلق نقدینگی بدون هیج تولید متعارفی در برابر آن که راهکار آن فراهم سازی شرایطی است که بتوان از این نقدینگی در جهت سرمایه گذاری به نحو مطلوب استفاده کرد.

به گفته وی، شرکت های اکتشاف و تولید ایرانی در این زمینه می توانند نقش مهمی ایفا کنند و با راهکارهای عملی جلو رشد نقدینگی را بگیرند و به خدمت توسعه واقعی اقتصاد در آورند.

این واقعیت که شرکت های اکتشاف و تولید ایرانی افزون بر ایجاد ارزش افزوده قابل توجه در کشور، در بلند مدت استمرار سرمایه گذاری در اکتشاف، توسعه و تولید میادین نفت را به عنوان عملیاتی یکپارچه تضمین و موجب انتقال و ارتقا فناوری ملی در امر مهندسی و مدیریت مخازن نفتی در کشور می شوند، انکار ناپذیر است.

شرکت های عضو مجمع اکتشاف و تولید ایرانی که در ابتدا در جایگاه شریک شرکت های خارجی و با هدف ایجاد بستری برای انتقال فناوری های فنی، مدیریتی و سرمایه گذاری تشخیص صلاحیت شدند، در صورت حمایت همه جانبه در شرایط فعلی، قابلیت آن را دارند که به تدریج در یک دوره ۱۰ -۱۵ ساله به شرکت های اکتشاف و تولید قدرتمندی تبدیل شوند. شرکت هایی که نه تنها ضامن توسعه میادین و تولید نفت ایران و تجارت بین المللی نفت در بلند مدت باشند، بلکه برخی از آنها بتوانند با استفاده از مزیت کسب شده، نقش قابل توجهی در بازار کسب و کار اکتشاف و تولید در صحنه منطقه و حتی جهان ایفا کنند./