رئیس نهمین همایش بین‌المللی صنایع فراساحل، ضمن تأکید بر اهمیت تلفیق علم، صنعت و فناوری در این حوزه، نقش تعیین‌کننده هوش مصنوعی را در بهره‌برداری بهینه از منابع دریایی و مدیریت انرژی برجسته کرد. وی همچنین به ضرورت تحولات بنیادین در عرصه فراساحل اشاره نمود و استفاده هوشمندانه از ظرفیت‌های دریایی را به‌عنوان یکی از ارکان کلیدی توسعه پایدار مطرح ساخت.
به گزارش مارین نیوز، نهمین همایش بین‌المللی صنایع فراساحل، با محوریت هوش مصنوعی، به همت دانشگاه صنعتی شریف و انجمن مهندسی دریایی ایران و با حمایت ارگان‌های دریایی کشور، در تاریخ ۲۳ و ۲۴ مهرماه ۱۴۰۴ برگزار خواهد شد. در همین راستا، رسانه تصویری تخصصی «سی ایران» گفت‌وگویی اختصاصی با دکتر مجید عباسپور، رئیس نهمین همایش بین‌المللی صنایع فراساحل، انجام داده است. دکتر عباسپور، از اساتید برجسته و عضو هیئت علمی دانشگاه صنعتی شریف، به عنوان هماهنگ‌کننده انرژی، آب و محیط زیست این دانشگاه شناخته می‌شود و سال‌ها در حوزه دریا به فعالیت‌های علمی و پژوهشی پرداخته است. متن کامل این گفت‌وگو را در ادامه می‌خوانید.
- در ماه‌های آینده، همایش فراساحل ایران برگزار خواهد شد. لطفاً درباره اهمیت این رویداد و اهداف آن توضیح دهید.
نهمین همایش فراساحل ایران رویدادی بین‌المللی و تخصصی است که به بررسی جنبه‌های مختلف مهندسی صنایع فراساحلی می‌پردازد. این همایش به‌طور کامل جنبه‌های تخصصی مهندسی در حوزه فراساحلی را پوشش می‌دهد. حوزه‌های مورد بررسی در این همایش شامل موضوعات متنوعی هستند که سازه‌های دریایی، به‌عنوان یکی از بخش‌های کلیدی، در صدر قرار دارند.
از جمله موضوعات مهم، استحصال انرژی از منابع دریایی با استفاده از روش‌هایی مانند توربین‌های بادی فراساحلی (Offshore Wind)، فناوری‌های انرژی امواج (Wave Energy) نظیر پلامیس (Pelamis) و سایر فناوری‌های پیشرفتهای که در سطح جهانی مورد استفاده قرار می‌گیرند، است. این نوآوری‌ها نقش مهمی در بهره‌برداری پایدار از منابع طبیعی ایفا می‌کنند.
همچنین جنبه‌های محیطی دریا، از جمله چالش‌ها و فرصت‌های زیست‌محیطی، از دیگر محورهای قابل‌توجه این همایش است. تمرکز بر روی این مسائل نه‌تنها می‌تواند به توسعه پایدار کشور کمک کند، بلکه زمینه‌ساز پیشرفتهای علمی و صنعتی چشمگیری خواهد بود.
- برگزاری این نوع همایش‌ها چه نقشی در پیشرفت صنعت دارد؟ و ضرورت برپایی آن‌ها چیست؟
فعالان صنعت دریایی به‌خوبی آگاه‌اند که در سال‌های آغازین پیروزی انقلاب اسلامی، هیچ رشته‌ای با عنوان مهندسی دریایی در کشور وجود نداشت. حتی در دانشگاه‌های معتبر، از جمله دانشگاه صنعتی شریف، چنین حوزه‌ای تعریف نشده بود. در آن زمان، با هدف توسعه ارتباط بین دانشگاه و صنعت و با همکاری دیگر اساتید برجسته، اقداماتی بنیادین صورت گرفت. طی این همکاری با سازمان گسترش و نوسازی صنایع وقت، تعدادی از فارغ‌التحصیلان مهندسی مکانیک برگزیده شدند و تحت یک تعهد قراردادی، آموزش‌های تخصصی در حوزه دریا دریافت کردند.
این برنامه نقطه شروع فعالیت‌های آموزشی در حوزه دریایی کشور بود. این افراد پس از آموزش‌های لازم، به‌عنوان فارغ‌التحصیلان مقطع ارشد، وارد صنعت شدند و بسیاری از آن‌ها امروز به‌عنوان متخصصانی برجسته و شناخته‌شده در حوزه‌های مختلف مشغول فعالیت‌اند.
بدیهی است که ارتباط مؤثر بین صنعت و دانشگاه زمانی ثمربخش خواهد بود که از قبل، نشست‌هایی مانند این همایش‌ها شکل بگیرد و مسیر همکاری را هموارتر کند.
- همکاری‌های بین‌المللی در این همایش در چه سطحی صورت می‌گیرد و چه ابعادی دارد؟
می‌توانیم بگوییم که در حوزه بین‌المللی صنایع دریایی، ارتباطات ما بیشتر با متخصصین ایرانی شکل گرفته است؛ افرادی که در نقاط مختلف جهان در این حوزه فعال هستند. بسیاری از این عزیزان، تحصیلات کارشناسی خود را در دانشگاه‌های معتبر کشور، از جمله دانشگاه صنعتی شریف، گذرانده‌اند. در حال حاضر تنها چند دانشگاه محدود در کشور، آموزش‌های کارشناسی را در حوزه‌های صنعتی دریایی ارائه می‌دهند و دانشگاه صنعتی شریف نیز از جمله این دانشگاه‌هاست.
این فارغ‌التحصیلان اغلب پس از ادامه تحصیل در دانشگاه‌های مختلف خارج از کشور، به فعالیت در حوزه‌های تخصصی پرداخته‌اند و امروز به‌عنوان چهره‌های شناخته‌شده‌ای در این صنعت مطرح هستند. از جنبه‌های بین‌المللی، تلاش شده است تا از افراد شناخته‌شده‌ای که در سطح جهانی فعالیت دارند دعوت به عمل آید؛ به‌ویژه متخصصان ایرانی که در کشورهایی مانند نروژ، ایسلند، ایرلند، و آمریکا در صنعت دریایی فعال‌اند. این افراد با مشارکت خود، آخرین دستاوردهایشان را در همایش عرضه خواهند کرد.
- دانشجویان چه نقشی در این همایش ایفا کرده‌اند و حضور آن‌ها چه تأثیری داشته است؟
چندین اقدام در راستای مشارکت دانشجویان در این همایش صورت گرفته است. یکی از این اقدامات، گروه‌بندی دانشجویان فعال در حوزه دریایی برای کمک به برگزاری این رویدادها است. این مشارکت نه‌تنها باعث افزایش علاقه‌مندی دانشجویان به این حوزه می‌شود، بلکه فرصتی فراهم می‌کند تا با محیط‌های صنعتی، انجمن‌های علمی و سایر بخش‌های مرتبط آشنا شوند.
برای تشویق دانشجویان، برنامه‌هایی طراحی شده است که شامل انتخاب پایان‌نامه‌های برتر، برگزاری رقابت‌های ایده‌پردازی، و دیگر اقدامات انگیزشی می‌شود. این ابتکارات نقش مؤثری در ترغیب دانشجویان به فعالیت در حوزه‌های تخصصی دریایی ایفا کرده و زمینه‌ساز رشد حرفه‌ای آن‌ها خواهد بود.
- برگزاری این همایش چه تأثیری می‌تواند بر صنعت داشته باشد و چگونه می‌تواند به پیشرفت آن کمک کند؟
این نشست‌ها می‌توانند نقش بسیار مؤثری در این حوزه ایفا کنند. مسئله دریا از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و خداوند این نعمت بزرگ را به ما ارزانی داشته است؛ از دریای کاسپین در شمال تا ارتباط با اقیانوس‌های بزرگ در جنوب. این فرصت طبیعی ارزشمندی است که باید از آن بهره‌برداری شود.
بنابراین، فعالیت در این حوزه‌ها و کسب دانش فنی مرتبط، نه‌تنها می‌تواند به توسعه پایدار کشور کمک کند، بلکه به‌عنوان یکی از عوامل کلیدی، زمینه‌ساز پیشرفتهای علمی و صنعتی چشمگیری خواهد بود. این امر برای ارتقای جایگاه کشور در سطح بین‌المللی نیز از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
- نقش هوش مصنوعی در این همایش چگونه برجسته شده و چه کاربردهایی از آن مورد بررسی قرار خواهد گرفت؟
کاربرد هوش مصنوعی در محیط فراساحلی می‌تواند تحولاتی چشمگیر ایجاد کند. از جمله نقش‌های کلیدی این فناوری می‌توان به پیش‌بینی شرایط محیطی و آب‌وهوایی اشاره کرد که می‌تواند در بهینه‌سازی زمان‌بندی فعالیت‌ها و کاهش خطرات برای سازه‌ها و عملیات فراساحلی مؤثر باشد.
علاوه بر این، هوش مصنوعی می‌تواند در طراحی سازه‌های فراساحلی به‌کار رود، به‌گونه‌ای که این سازه‌ها با صرف هزینه و مواد کمتر، استحکام و بهره‌وری بیشتری داشته باشند. همچنین در بهره‌برداری از انرژی‌های تجدیدپذیر دریایی مانند توربین‌های بادی و انرژی امواج، الگوریتم‌های مبتنی بر هوش مصنوعی می‌توانند کارایی تجهیزات را افزایش داده و به مدیریت بهتر منابع انرژی کمک کنند.
در حوزه مدیریت مصرف انرژی و کاهش آلاینده‌ها نیز، هوش مصنوعی می‌تواند نقش حیاتی ایفا کند. به‌عنوان مثال، با تحلیل داده‌ها و پیش‌بینی مسیرهای بهینه برای شناورها و کانتینرها، مصرف سوخت کاهش یافته و آثار مخرب زیست‌محیطی کمتر خواهد شد. این نوع دستاوردها هم‌زمان منافع اقتصادی و زیست‌محیطی را تأمین می‌کنند.
- اگر بخواهیم یک نوآوری ویژه که تحول قابل‌توجهی ایجاد کند، ارائه دهیم، چه ایده‌هایی می‌توان مطرح کرد؟
دو نکته مهم قابل توجه است. نخست، دوران انتقال انرژی (Energy Transition) که جهان در حال تجربه آن است، فرصتی بی‌نظیر برای حرکت به سمت استفاده از منابع انرژی پایدار و کاهش وابستگی به سوخت‌های فسیلی فراهم می‌کند. این تغییرات نه‌تنها به کاهش اثرات زیست‌محیطی کمک می‌کند، بلکه زمینه‌ساز نوآوری‌های صنعتی و اقتصادی نیز خواهد بود.
نکته دوم، نشست‌های جهانی تحت عنوان کنفرانس طرف‌ها (Conference of Parties - COP) است که هر سال در کشوری برگزار می‌شود. این نشست‌ها به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین گردهمایی‌های جهانی در حوزه تغییرات اقلیمی شناخته می‌شوند. دو سال پیش این رویداد در امارات برگزار شد، سال بعد در باکو، و سال آینده در بلِم، برزیل برگزار خواهد شد. به‌عنوان مثال، در COP29 که در باکو برگزار شد، حدود 50 هزار نفر از شرکت‌های مختلف دنیا حضور داشتند. این نشست‌ها بستری برای تبادل دانش، ارائه راهکارهای نوآورانه، و تقویت همکاری‌های بین‌المللی فراهم می‌کنند.
- پس از برگزاری این همایش، آیا برنامه‌ای مدون برای ادامه مسیر و پیگیری اهداف تعیین‌شده تدوین شده است؟
هدف اصلی برگزاری این همایش‌ها و رویدادهای مشابه، پیش‌بینی مسیر آینده و ایجاد تداوم در حوزه‌های تخصصی دریایی است. این همایش‌ها بستری فراهم می‌کنند تا عناصر مختلف دانشگاهی و صنعتی به یکدیگر نزدیک‌تر شوند و دانشجویان ترغیب شوند تا در این حوزه‌ها فعالیت کنند و مسیرهای حرفه‌ای خود را شکل دهند.
یکی از اهداف مهم این رویدادها، رفع نگرانی‌های موجود در میان علاقه‌مندان به حوزه دریایی است. با وجود اینکه همواره بر اهمیت دریا تأکید می‌شود، افرادی که وارد این حوزه می‌شوند، غالباً نگرانی‌هایی درباره فرصت‌های شغلی، چه در حوزه پژوهش و چه در زمینه‌های کاری، دارند. برگزاری چنین همایش‌هایی می‌تواند به افزایش علاقه‌مندی و اعتماد آنان کمک کرده و فضایی ایجاد کند که دانشجویان و متخصصان دریایی برای فعالیت در این زمینه انگیزه بیشتری پیدا کنند.
- فرض کنید ده سال از برگزاری همایش امسال گذشته باشد. اگر بخواهید این همایش را به یاد آورید، کدام بخش آن برای شما خاطره‌انگیز خواهد بود؟
در چنین مواردی، شخصاً بر این باور هستم که ابتدا باید نیازهای جهانی در این حوزه شناسایی شوند. باید تصور کنیم که ده سال آینده چه تحولاتی پیش خواهد آمد و بررسی کنیم که فعالیت‌های پژوهشی و علمی کنونی تا چه اندازه می‌توانند پاسخگوی نیازهای آتی باشند.
به‌عنوان مثال، بحران تغییرات اقلیمی (Climate Change) یکی از مهم‌ترین چالش‌های جهانی است که تأثیر عمیقی بر حوزه‌های دریایی دارد. افزایش سطح آب‌های دریایی در سواحل جنوبی کشور و کاهش سطح آب دریای خزر در سواحل شمالی، از جمله مسائل جدی هستند که باید مورد توجه قرار گیرند. این تغییرات زیست‌محیطی پیامدهای زیادی دارند و نیازمند برنامه‌ریزی علمی و عملی دقیق هستند.
در حوزه انرژی نیز بهره‌برداری از منابع تجدیدپذیر دریایی مانند باد و امواج از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. با توجه به ظرفیت‌های موجود در کشور، استحصال انرژی از این منابع نه‌تنها به تأمین نیازهای انرژی کشور کمک می‌کند، بلکه گامی مهم در مسیر توسعه پایدار محسوب می‌شود. توجه ویژه به این منابع و ایجاد راهکارهای فناورانه در این زمینه، نقشی کلیدی در کاهش وابستگی به منابع انرژی فسیلی و حفاظت از محیط‌زیست ایفا می‌کند.
- در پایان این گفتگو، اگر پیام یا جمله‌ای برای بیان دارید، لطفاً مطرح کنید تا این گفتگو به شکلی مؤثر و کامل به پایان برسد.
به امید آنکه این همایش و تلاش‌های علمی و صنعتی مرتبط، علاوه بر ایجاد گامی بلند در جهت توسعه پایدار و ارتقای جایگاه کشور در عرصه بین‌المللی، به تقویت ارتباطات علمی و صنعتی، ارائه راهکارهای نوآورانه برای چالش‌های حوزه فراساحلی، و بهره‌برداری مؤثر از منابع دریایی منجر شود. همچنین، با توجه به اهمیت دریا به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین منابع طبیعی و زیست‌محیطی، آرزو می‌کنیم که این رویداد بتواند ارزش‌های دریایی را به‌خوبی برجسته کند و نسل جدید متخصصان و دانشجویان را ترغیب کند تا در این حوزه‌های تخصصی فعالیت نمایند. این تلاش‌ها زمینه‌ساز تحقق آینده‌ای روشن‌تر برای صنایع دریایی و فراساحلی کشور خواهد بود.
مارین نیوز یادآور می شود، علاقه‌مندان به شرکت در این همایش می‌توانند چکیده مقالات خود را تا ۳۱ فروردین ۱۴۰۴ و مقالات کامل را تا ۱۶ مرداد ۱۴۰۴ ارسال کنند. و برای کسب اطلاعات بیشتر، می‌توانند به وبسایت رسمی همایش به نشانی www.oiciran.ir مراجعه کنند، با ایمیل دبیرخانه به نشانی Info@oiciran.ir مکاتبه کنند یا با شماره تماس ۰۲۱۶۶۱۶۵۶۹۶ ارتباط برقرار نمایند./
