انرژی دریایی از جمله پرظرفیت ترین و پاک ترین انواع انرژی های تجدید شونده به شمار می رود که متاسفانه بررسی ها حکایت از کم توجهی بسیار در استفاده از انرژی های دریایی و انرژی جریانات دریایی در ایران دارد.
به گزارش مارین نیوز، انرژی تجدید شونده به آن دسته از انواع انرژی گفته می‌شود که پس از مصرف، منابع تولیدکننده آن در زمانی اندک می‌تواند آن را جایگزین کند. نور خورشید، باد، آب و گرمای زمین از منابع تولید انرژی‌های تجدید شونده هستند. در سال اخیر افزایش قیمت سوخت‌های فسیلی و همچنین افزایش نگرانی‌ها از آثار و تبعات مخرب استفاده از سوخت‌های فسیلی موجب شده‌است تا انرژی تجدید شونده مورد توجه قرار گیرند. برهمین اساس بیشتر کشورها برنامه‌های جامعی برای استفاده از انرژی‌های تجدید شونده اتخاذ کرده‌اند.
در این میان کشورهای ساحلی توجه ویژه ای به دریافت انرژی از دریاها و اقیانوس‌ها دارند. انرژی جریانات دریایی یکی از مواردی است که مورد توجه ویژه دولتمردان در سطح جهانی قرار گرفته است. یکی از پروژه‌های پیشرو در این زمینه توسط شرکت انگلیسی MCT اجرا شد. این شرکت فعال در زمینه انرژی دریایی پس از نصب توربین‌های ۳۰۰ کیلوواتی سیجن در خلیج بریستل هم‌اکنون در حال نصب توربین‌های ۱٫۲ مگاواتی در شمال ایرلند است. این تکنولوژِی شباهت بسیاری به توربین‌های بادی دارد و از جریان سیال آب در دریا برای چرخاندن پره‌های بزرگ توربین استفاده می‌کند.
توربین‌های ساخت این شرکت از دو پره دایره ای شکل با طول ۱۵ تا ۲۰ متر تشکیل شده‌است. جریان آب با عبور از میان این پره‌ها و چرخاندن آن‌ها موجب چرخیدن موتور توربین می‌شود. حداکثر سرعت چرخش پره‌ها دوازده دور در دقیقه تنظیم شده‌است تا برای موجودات دریایی خطرناک نباشد. از این روش می‌توان در مناطقی که سرعت جزرومد در آن بالا می‌باشد یا در مناطقی که جریانات پایدار اقیانوسی همچون جریان گلف استریم سرعت خوبی دارند استفاده کرد.
نقش تعیین کننده جریانات دریایی در تامین انرژی جهان
احمد بهشتی کارشناس فعال حوزه انرژی در اینباره به روزنامه اقتصادسرآمد، گفت: انرژی قابل حصول از جریانات دریایی به عنوان یکی از انوع انرژی دریایی کمتر مورد توجه دانشمندان قرار گرفته‌است، تا جایی که در برخی منابع مرجع مطالعاتی درباره انرژی‌های تجدید شونده، از این منبع به عنوان منبعی برای تولید انرژی، نامی برده نشده است. بهره‌برداری از این منبع برای تولید انرژی نسبت به سایر منابع جدیدتر می‌باشد و تنها یک یا دو پروژه برای اجرایی شدن آن انجام شده است.
جریانات دریایی در ایران استفاده صنعتی ندارد
او افزود: انرژی جریان اقیانوسی نوعی از انرژی اقیانوسی و از منابع انرژی تجدیدپذیر است که از انرژی جنبشی جریان اقیانوسی بدست می‌آید. مانند: گلف استریم. گرچه در حال حاضر به صورت صنعتی استفاده نمی‌شود ولی به صورت بالقوه انرژی زیادی در خود دارد، که قابل استفاده برای تولید است و این در حالی است که این جریان‌ها از باد و خورشید قابل پیش‌بینی ترند. اما آیا از این انرژی در کشور ما استفاده شده است یا خیر با کمی بررسی کاملا قابل دستیابی است.
وی با بیان این نکته که متاسفانه بررسی‌ها حکایت از کم توجهی بسیار در استفاده از نرژی‌های دریایی و انرژی جریانات دریایی در ایران دارد، افزود: جریان‌های اقیانوسی پتانسیل تأمین بخش قابل توجهی از تقاضای انرژی الکتریکی آینده را در حوزه کشورهای اتحادیه اروپا دارد. مطالعه ۱۰۶ سایت ممکن برای نصب توربین‌های جذر و مدی در اتحادیه اروپا نشان داد که پتانسیل خوبی در جهت تولید توان در حدود ۵۰ تراوات‌ساعت در سال وجود دارد. در صورت استفاده موفقیت‌آمیز از این منابع انرژی، تکنولوژی مورد نیاز می‌تواند شکل دهنده بستر یک صنعت نوین برای تولید انرژی پاک در قرن پیش رو باشد.بهشتی در بخش دیگری از سخنان خود در این رابطه ابراز داشت: نیروگاه های برقآبی کوچک یکی از جدیدترین نیروگاه های تجدیدپذیر هستند که آن ها را می توان روی رودخانه های کوچک به صورت جریانی و بدون نیاز به سد احداث نمود.
به گفته این کارشناس صنعت انرژی، تایج نشان می دهد که ظرفیت های بالقوه ی زیادی برای این نیروگاه ها در بسیاری از کشورهای جهان علی الخصوص کشورهای درحال توسعه وجود دارد. احداث و بهره برداری ساده تر، مشکلات زیست محیطی کمتر و قابلیّت مشارکت در ریزشبکه از مهم ترین مزایای این نیروگاه ها در مقایسه با نیروگاه های برقآبی بزرگ هستند. همچنین احداث این نیروگاه ها در مناطق روستایی و دور از شبکه می تواند منجر به اشتغال زایی شود؛ منافع اقتصادی را به دنبال داشته باشد و وابستگیِ این مناطق را به شبکه کاهش دهد.
نیروگاه برق آبی نیاز به سوخت ندارند و به لحاظ حفظ محیط زیست و ذخایر آبی، یاری رسان هستند. در کنار آن ، تجربه نشان داده است که پرداختن به تبعات صنعت سد سازی می تواند منافع دراز مدت کشور را تامین کند. نیروگاه های برقآبی درکنترل فرکانس شبکه نقش موثری دارند.با توجه به معضل تغییر فرکانس در شبکه کشور، وجود این نیروگاه ها در کنترل فرکانس مفید است. نیروگاه های برقآبی، انرژی مورد نیاز خود را برای تولید برق از جریان آب رودخانه ها با کانال های انتقال آب تامین می کنند. حدود ۲۶ هزار مگاوات ظرفیت تولید برقآبی در ایران وجود دارد که بخش عمده آن از حوزه رودهای کارون، کرخه و دز تامین می شود. در نیروگاه های برقآبی جریان آب و یا انرژی پتانسیل آب پشت سدها و آب بندها است.
