به گزارش مارین نیوز، در نخستین ساعات صبح ۲۴ نوامبر ۲۰۲۵، تالار اصلی سازمان بینالمللی دریانوردی در لندن میزبان افتتاحیه سیوچهارمین اجلاس مجمع IMO بود، نشستی که امسال رنگ و بویی متفاوت داشت چرا که آرسنیو دومینگز برای نخستین بار در مقام دبیرکل این سازمان روبهروی نمایندگان کشورهای عضو سخن گفت و روایتی بیپرده از دو سال نخست مدیریت خود ارائه کرد.
میخواستم کمی اوضاع را تکان بدهم
دومینگز سخنرانیاش را با جملهای آغاز کرد که بعدها محور تحلیل بسیاری از ناظران دریایی شد. او در یادداشتهای شخصی سال ۲۰۲۲ نوشته بود: «میخواهم کمی اوضاع را تکان بدهم» و اکنون، دو سال پس از ورودش، اذعان کرد که این تکاندادن هم «هیجانانگیز» و هم «دلهرهآور» بوده است. دبیرکل IMO تأکید کرد که از همان ابتدا، شفافیت و تغییر، دو ستون اصلی نگاه او بودهاند و حالا قصد دارد درباره این دو سال با صراحت سخن بگوید و استقبال گرم او از «بازخوردهای سخت» کشورها، نشانهای بود از ادامه همین مسیر شفاف.
بازآرایی درونی IMO؛ از اصلاح ساختار تا تغییر لوگو
سخنان دبیرکل نشان میداد تغییرات داخلی در IMO گستردهتر از گمان اولیه ناظران است. او گزارش داد که سیاستهای جنسیت، تنوع و برابری نژادی بازنگری شده، آییننامهها و قوانین کارکنان اصلاح شده، شبکه ارتباطات جهانی تقویت شده، اولویتهای موضوعی برای همکاری فنی تعیین شده، زیرساختها شامل سیستمهای ترکیبی جلسات بهروزرسانی شده و حتی «لوگوی محبوب سازمان» تغییر یافته است و دومینگز این تغییرات را «انرژیبخش، اما آغاز مسیر» توصیف کرد.
سایه بحرانهای ژئوپلیتیک بر دریانوردی
دومینگز بخشی از سخنان خود را به شرایط پرتنش محیط بینالمللی اختصاص داد و بهویژه به آسیب ناعادلانه واردشده به دریانوردان و کشتیها در دریای سرخ و دریای سیاه اشاره کرد که طی دو سال گذشته به یکی از مهمترین نگرانیهای امنیت دریایی جهان تبدیل شده است و این موضوع برای ایران با توجه به موقعیت ژئوپلیتیکی و نقش کشتیرانی در معادلات منطقه اهمیت مضاعف دارد.
پیشرفتهای کمیتهها: از کربنزدایی تا دیجیتالیشدن
دومینگز مروری کوتاه اما مهم بر عملکرد کلیدی کمیتههای IMO داشت. کمیته ایمنی دریایی (MSC) در تدوین مقررات برای فناوریهای جدید و سوختهای جایگزین، آغاز بازنگری استانداردهای آموزش و گواهینامهها و اقدامات اجرایی برای پیادهسازی ایمن استراتژی GHG پیشرفت داشته است. کمیته حفاظت از محیط زیست (MEPC) بر اجرای استراتژی کربنزدایی، فعالیت در حوزه زبالههای دریایی، رسوبات زیستی، آلودگی صوتی زیرآب و اجرای مقررات آب توازن تمرکز کرده است. کمیته حقوقی با مقابله با ثبتنام جعلی، مقابله با رهاسازی دریانوردان و پروندههای جرمانگاری دریانوردان فعالیت کرده است و کمیته تسهیل (FAL) تسریع دیجیتالیشدن و گذار به پنجره واحد دریایی که از امسال اجباری است را پیگیری کرده و کمیته همکاری فنی (TC) برنامههای توسعه ظرفیت را با تأکید بر کشورهای درحالتوسعه تقویت کرده است که این بخش برای کشورهایی مانند ایران که نیازمند همسویی مقرراتی و ظرفیتسازی فنیاند، اهمیت راهبردی دارد.
بررسی دو سند بنیادین: نقشه راه ۲۰۲۹ و برنامه مالی ۲۶–۲۷
به گفته دبیرکل، مجمع در این نشست دو سند راهبردی کلیدی را بررسی میکند: طرح استراتژیک ۲۰۲۴–۲۰۲۹ و برنامه کاری و بودجه دوساله ۲۰۲۶–۲۰۲۷ که این دو سند تعیینکننده جهتگیری کل IMO در حوزههای کربنزدایی، ایمنی، تحول دیجیتال و همکاری فنی خواهند بود.
تحولات مهم سیاستی: از حسابرسیها تا چندزبانگی
دومینگز سه محور مهم را برجسته کرد؛ استراتژی جدید توسعه ظرفیت IMO که اولین سند یکپارچه تاریخ IMO در این حوزه است، چرخه دوم طرح حسابرسی کشورهای عضو (IMSAS) که چارچوب جدیدی برای ارتقای شفافیت و اجرای جهانی بهتر مقررات فراهم میکند و افزودن زبان عربی به زبانهای کاری مجمع که اقدامی مهم در حوزه شمول و مشارکت کشورهای عضو محسوب میشود و این سه موضوع مهمترین مصوبات پیشروی مجمع در سال ۲۰۲۵ هستند.
دریادلان در مرکز توجه؛ پیام ویژه دبیرکل
دومینگز بخش پایانی سخنان خود را به دریانوردان اختصاص داد و بار دیگر تأکید کرد که «دریانوردان در قلب بخش دریایی قرار دارند» و با اشاره به فداکاری آنها در بحرانهای ژئوپلیتیک و چالشهای انتقال انرژی تصریح کرد که IMO به حمایت از ایمنی، رفاه و بهزیستی آنان متعهد خواهد ماند.
چرا این سخنرانی مهم است؟
سخنرانی دبیرکل در لندن نشان میدهد که IMO وارد دورهای جدید شده است؛ دورهای با سه ویژگی: شتابگرفتن اصلاحات داخلی و مقرراتی، تمرکز بر تابآوری بخش دریایی در محیط پرتنش جهانی و حرکت سریعتر به سمت کربنزدایی و دیجیتالیشدن. برای ایران، این تحول سه پیام مستقیم دارد؛ ضرورت همسویی مقرراتی و استانداردی با فاز جدید نظارتهای IMO، اهمیت سرمایهگذاری در حوزههای فناوریهای پاک و سوختهای جدید و تقویت حضور مؤثر و کارشناسی در کمیتهها برای حفاظت از منافع ملی.
/
محمد راستاد در گفتوگوی اختصاصی با سیایران: 
