کارشناسان صنایع دریایی براین اعتقاد هستند که مشکل اساسی صنعت کشتیسازی بیش از آنکه به موارد تأمین مالی و تحریم ها مرتبط باشد به موضوعاتی از قبیل فناوری مدیریت، فناوری طراحی و مهندسی و فناوری ساخت و تولید مرتبط است.
به گزارش مارین نیوز، شنیده ها همیشه حکایت از دعوا بر سر خودرو وساخت قطعات آن در کشور بوده و کشتی و قطعات آن هیچ گاه مورد توجه نبوده است و لذا بی توجهی به این موضوعات کلیدی، موجب میشود در گزارشها و مصاحبههای مرتبط با توانمندی ساخت کشتی در کشور، اطلاعات خلاف واقع و اشتباه منعکس شود که حداقل پیامد آن درجا زدن و تضعیف بیش از پیش صنعت نوپای کشتی سازی کشور است. در حالیکه رئیس سازمان برنامه و بودجه معتقد است ۶۲ درصد امکان ساخت کشتی در داخل وجود دارد و ۸۵ درصد نیاز کشور در داخل تامین میشود و برای استفاده از ظرفیت کشتیرانی داخل علاوه بر تسهیلاتی که در تبصره ۱۸ بودجه پیشبینی شده، ۷۵۰ میلیون دلار از سوی صندوق توسعه ملی اختصاص مییابد، کارشناسان صنایع دریایی براین اعتقاد هستند که مشکل اساسی صنعت کشتیسازی (کشتیهای غیر نظامی) بیش از آنکه به موارد تأمین مالی و تحریمها مرتبط باشد به موضوعاتی از قبیل فناوری مدیریت، فناوری طراحی و مهندسی و فناوری ساخت و تولید مرتبط است.
ارزیابی فهرستی از تغییرات متعددد و غیر معمول نقشهها و طرحها در فرایند ساخت کشتی و قطعات آن، ارزیابی میزان شناخت کارشناسان شاغل در بخش طراحی و مهندسی کارخانههای ساخت کشتی از الزامات، کدها و کنوانسیونهای بینالمللی، قوانین و مقررات موسسات ردهبندی و الزامات پرچم، ارزیابی وجود و بهکارگیری کارشناسانی توانمند با تجربه حداقل ده سال دریانوردی بینالمللی در رستههای موتورخانه، عرشه، تجهیزات رادیویی و ارتباطی و برق و الکترونیک در بخش طراحی و ساخت و مهندسی و راهاندازی یاردهای داخلی، ارزیابی وجود و اجرای مهندسی ارزش و نیز سیستم مدیریت دانش در پروژ های تکمیل شده و در دست اجرا و ارزیابی وجود طرح یا برنامه روش اجرای پروژه در قبل از شروع به ساخت، شاخصهایی است که در صورت استفاده از آنها در ارزیابی توانمندی یاردهای داخلی به نتایج تاسف باری دست خواهیم یافت!
اهمیت حمل و نقل دریائی و کشتیرانی بر هیچکس پوشیده نیست. کشتیها امروزه بیشترین نقش را در اقتصاد بینالمللی و صادرات و واردات ایفا میکنند. هماکنون هزاران کشتی در آبهای بینالمللی تردد میکنند. مسلماً این کشتیها برای ادامه فعالیت خود در اقتصاد بینالمللی نیاز به سرویسدهی و تعمیرات به موقع و مناسب دارند. در حقیقت تعمیرات و نوسازی شناورها ضامن استقرار حیات و بقای آنهاست.
زوال قطعه سازی کشتی در ایران
سعید فولادگر، مدیرعامل سابق قطعه سازی کشتی با ابراز تاسف از نبود نگاه فناورانه و اقتصادی به داخلی سازی قطعات کشتی، گفت: بسیاری از کشورها با ایجاد کارخانههای ساخت قطعات کشتی علاوهبر اینکه نیاز کشتیها را برطرف میکنند از این طریق درآمد خوبی را نیز نصیب خود میکنند. موضوعی که متأسفانه در کشور ما کمتر به آن پرداخت شده است ایران میتوانست از طریق ساخت قطعات کشتی علاوهبر رفع نیاز های خود با صادرات قطعات درآمد خوبی کسب کرده و از خروج ارز نیز جلوگیری کند. اما چنین نشد؟!
نیاز به واردات قطعه کشتی در سایه بی تدبیری
وي افزود: توجه به بخش صنایع دریائی میتواند تا حدود بسیاری در این زمینه راهگشا باشد. همانگونه که اشاره شد حفظ و نگهداری کشتی از اهمیت بالائی برخوردار است. تعمیرات کشتیها اگر با قطعات ساخت داخل صورت بگیرد علاوه بر کاهش خروج ارز می تواند کشور را از واردات قطعه کشتی بی نیاز کند.
قطعه سازی کشتی نیازمند زیرساخت اقتصادی - سیاسی
وی تاکید دارد: همه میدانیم که یک کشتی در حال ساخت شامل تجهیزات و قطعات فراوانی است که باید بر روی آن نصب شوند بنابراین کشتیساز باید توانایی تأمین این قطعات را داشته باشد. در مجموع باید اذعان کرد که برای کشتیساز شدن قابلیت قطعه ساز شدن شرط لازم بوده اما کافی نیست بنابراین باید زیرساخت اقتصادی و سیاسی را نیز مورد توجه قرار داد.
سهم تحریمها در رکود قطعه سازی کشتی در کشور
ما در حیطه تأمین تجهیزات مورد نیاز از خارج از کشور به دلیل تحریمهای ظالمانه مدتهاست مشکلاتی داریم که باید تلاش و آنها را رفع کنیم که قطعه سازی کشتی نیز از این قاعده استثناء نیست مورد مهمی بود که فولادگر به آن اشاره داشت و گفت: در نظر داشته باشید که کشتی و قطعه سازی اساساً تجارت سوددهی نیست و اگر به درستی مدیریت نشود قطعاً ضررهایی را متوجه سرمایهگذار داخل میکند. کشتی و قطعه سازان کشور ما باید برای موفقیت در این صنعت گسترده اما کمسود، به فکر رقابت باشند.
قطعه ساز کشتی سابق کشورمان یادآور شد: از مزایای قطعه سازی کشتی در داخل جلوگیری از خروج ارز است. مهمتر از همه اینکه این کار توسط تعداد بسیار زیادی از نیروهای ایرانی انجام میشود در حقیقت یک صنعت اشتغالزا است. بسیاری از افراد میتوانند در این کارگاهها آموزش ببینند و فعالیت کنند.
کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران در بنادر جنوبی کشور نیازمند متخصصان ماشینآلات است اما نماینده سازندگان ۲موتورهای اصلی، ژنراتورها، برق، ادوات کمک ناوبری و مخابراتی در بندرعباس یا بندر امام وجود ندارد، اگر کشتیها با مشکلی مواجه شوند باید در یک بندر خارجی متوقف شوند تا تعمیرات بر روی آنها صورت گیرد. هیچگونه ارگان یا سازمان خاصی در زمینه هدایت این صنعت برنامهریزی نکرده است. کلیه فعالیتهائی که تاکنون صورت گرفته بهصورت جهشی پراکنده و یا ضربتی بوده است.از آنجائیکه مجموعهها و سازمانهای هدایتگری وجود ندارند جهشها و حرکتها پیشرونده نیست. باید مسائل بهصورت کلانتر توجه شود. اگر مدیریت صنایع دریائی قوی باشد به گونهای برنامهریزی خواهد کرد که دو جنبه منافع اقتصادی و منابع آموزشی صاحب کارگاه مورد توجه قرار گیرد. ناوگان در حال توسعه کشتیرانی احتیاج به یک نیروی پشتیبانی قوی دارد. همین امر سبب کاهش هزینهها در کشتیرانی میشود و کشتیرانی خیلی بهتر میتواند در بازار بینالملل رقابت کند بنابراین علاوهبر اینکه سود میبریم از ضررهائی که ایجاد میشود نیز جلوگیری میکنیم.تاکنون حمایتهای خوبی از سوی کشتیرانی از کارگاههای قطعه سازی صورت نگرفته است تا کار تعمیرات در داخل انجام شود تا پیش از این اکثر فعالیتهای تعمیراتی در خارج از ایران انجام میشد در حال حاضر نیز اگر ما قادر به تامین قطعه نباشیم این کار در خارج از کشور با ارز بری زیاد صورت میگیرد.