مارین‌نیوز با دعوت از فعالان صنعت دریایی برای به اشتراک‌گذاری تجارب ارزشمندشان، روایتی الهام‌بخش از حسن رضا صفری رئیس هیئت مدیره انجمن مهندسی دریایی ایران منتشر می‌کند؛ خاطره‌ای از تصمیم هوشمندانه جایگزینی شناورهای سنتی با لندینگ‌کرافت که توسعه حمل‌ونقل دریایی ایران را رقم زد و هشداری است به آزمون و خطاهای بی‌پایان کنونی.
مارین‌نیوز، میزبان تجارب دریایی شما
مارین نیوز، به‌عنوان رسانه‌ای تخصصی در حوزه دریایی، آماده است تا تجارب موفق، خاطرات حرفه‌ای و پروژه‌های برجسته در زمینه مهندسی دریا، بنادر و دریانوردی را منتشر کند. ما از مهندسان، مدیران، دریانوردان، کارشناسان بندری و فعالان صنعت دریایی دعوت می‌کنیم تا دانش و تجارب ارزشمند خود را با ما به اشتراک بگذارند. هدف ما ایجاد بستری برای انتقال دانش، مستندسازی دستاوردها و الگوسازی برای آینده صنعت دریایی کشور است.
این گام نخست است؛ اگر تجربه‌ای الهام‌بخش، پروژه‌ای تأثیرگذار یا تحولی در این صنعت داشته‌اید، مارین نیوز آماده انتشار آن است. با ما در ارتباط باشید
روایتی از تحول در حمل و نقل دریایی منطقه
حسن رضا صفری، رئیس هیئت‌مدیره انجمن مهندسی دریایی ایران، در یادآوری یکی از درخشان‌ترین فصل‌های کارنامه حرفه‌ای خود، که در صفحه اینستاگرامش نیز به اشتراک گذاشته شده، از پروژه‌ای سخن می‌گوید که نه‌تنها افتخاری ملی که نقطه عطفی در تاریخ حمل‌ونقل دریایی کشور بود. ما این خاطره را بازنشر و بررسی می‌کنیم تا از تجربه‌ای موفق درس بگیریم؛ تجربه‌ای که نشان داد تصمیم‌های هوشمندانه و عملی چگونه می‌توانند راهگشای توسعه باشند، و در عین حال، هشداری باشد به رویکردهای کنونی که در پیچ و خم آزمون و خطا، فرصت‌های گران‌بها را از دست می‌دهند. او در این روایت، پرده از دومین تجربه مدیریتش بر طرحی ملی برمی‌دارد؛ طرح ساماندهی و جایگزینی شناورهای سنتی، پروژه‌ای که از همان آغاز، بار سنگین تصمیم‌گیری برای آینده دریانوردی ایران را بر دوشش نهاد.
به گفته او: «از همان لحظه نخست، روشن بود که انتخاب شناور جایگزین، نه صرفاً یک گزینه فنی، بلکه تصمیمی سرنوشت‌ساز برای آیندگان است. پس با دلی پر از امید و ذهنی سرشار از دقت، همراه با تیمی از متخصصان، به کاوش در ویژگی‌های شناور ایده‌آل پرداختیم. شناوری که باید در عین سادگی طراحی و ساخت، برای مالکان و خدمه سنتی، چون دوستی دیرین، آشنا و کارآمد باشد؛ در بنادر کوچک و کم‌برخوردار پهلو بگیرد تا دسترسی را آسان کند؛ با استانداردهای روز ایمنی همسو شود تا سپری برای جان دریانوردان باشد؛ و با بارگیری آسان و تعادل هیدرواستاتیکی، بهره‌وری و امنیت را به ارمغان آورد.»
در این مسیر پرچالش، جرقه الهام در لحظه‌ای غیرمنتظره زده شد. حسن رضا صفری می‌افزاید: «روزی در خلال تماشای فیلمی جنگی از سینمای آمریکا، چشمانم به لندینگ‌کرافت نظامی افتاد؛ شناوری که با سینه‌ای استوار به ساحل می‌چسبید، رمپ جلویی‌اش را می‌گشود و در چشم‌برهم‌زدنی، نیروها و تجهیزات را به خشکی می‌رساند. همان دم، نوری در ذهنم درخشید: این همان شناور رویاهاست!»
هرچند این انتخاب در ابتدا با نگاه‌های تردیدآمیز و انتقادهایی از سوی برخی کارشناسان روبه‌رو شد که بدنه زمخت و طراحی غیرمتعارف آن را نپسندیدند، اما زمان، بهترین داور بود. او با افتخار ادامه می‌دهد: «امروز که به تصاویر و اخبار این شناورها می‌نگرم، یقین دارم که این تصمیم، انتخابی بود برخاسته از خرد و تجربه، که در گذر ایام، ثمراتش هویدا شد.»
اما این روایت شیرین، با حسرتی همراه است. به گفته ایشان: «متأسفانه امروز شاهد چرخشی در رویکرد سازمان‌های مرتبط هستیم. سازمان بنادر و دریانوردی، شورای‌عالی صنایع دریایی و صندوق توسعه دریایی، با هزینه‌های کلان و صرف زمان‌های طولانی، همچنان در گرداب آزمون و خطا برای یافتن شناور بهینه سرگردانند، بی‌آنکه به ساحل نتیجه برسند. گویی پروژه‌ها نه برای حل معضلات واقعی، که برای انباشت اسناد در آرشیوها تعریف می‌شوند.»
او پیشنهادی ساده اما ژرف دارد: «به‌جای غرق شدن در پروژه‌های بی‌فرجام، باید دست مالکان شناورهای سنتی را باز گذاشت؛ آنان که چون دریانوردان کهن، نیازهای خود را بهتر از هر کس می‌شناسند. سازمان‌های دولتی باید تسهیل‌گر باشند، نه با پیچیده‌سازی فرآیندها، مانعی بر مسیر توسعه صنعت.» و در پایان تأکید می‌کند: «تصمیم درست، آن است که در میدان عمل میوه دهد، نه آنکه تنها بر کاغذ بدرخشد.»
از خاطره تا واقعیت: لندینگ‌کرافت، انتخابی که جان گرفت
لندینگ‌کرافت، که در دل این خاطره جرقه تحول را زد، شناوری است که از صفحه ذهن حسن رضاصفری به عرصه عمل آمد و امروز در سواحل ایران، نقشی ماندگار ایفا می‌کند. این انتخاب هوشمندانه، که در ابتدا تنها ایده‌ای در برابر تردیدها بود، اکنون به بخشی از زندگی دریایی کشور بدل شده است. اما این شناور چیست و چگونه در ایران به کار گرفته شده است؟
لندینگ‌کرافت، با پیشینه‌ای نظامی از جنگ‌های بزرگ قرن بیستم، به‌ویژه جنگ جهانی دوم، برای انتقال سریع نیروها و تجهیزات از دریا به خشکی طراحی شده بود. این شناور با ویژگی منحصربه‌فرد خود، یعنی امکان پهلوگیری مستقیم در سواحل بدون نیاز به اسکله، در ایران نیز جایگاهی ویژه یافته است. در سال‌های اخیر، لندینگ‌کرافت‌ها به‌عنوان گزینه‌ای کارآمد برای جایگزینی شناورهای سنتی در بنادر کوچک و مناطق کم‌برخوردار کشور مورد توجه قرار گرفته‌اند.
این شناورها، که در ایران بیشتر برای حمل بار و مسافر در مسیرهای کوتاه دریایی استفاده می‌شوند، به دلیل سادگی بهره‌برداری و هزینه‌های پایین نگهداری، به‌ویژه برای مالکان سنتی، گزینه‌ای ایده‌آل به شمار می‌روند. در بنادر جنوبی کشور، از هرمزگان تا بوشهر، لندینگ‌کرافت‌ها نقشی کلیدی در جابه‌جایی کالاهای اساسی، دام و مسافران ایفا می‌کنند. مردمانی که پیش‌تر برای دسترسی به امکانات، در انتظار شناورهای بزرگ‌تر یا اسکله‌های مجهز بودند، حالا با این شناورها، ارتباطی سریع‌تر و کم‌هزینه‌تر با جزایر و شهرهای ساحلی دارند.
از منظر ایمنی، لندینگ‌کرافت‌ها با امکان ارتقا به استانداردهای روز، خطر حوادث دریایی را کاهش داده‌اند و با تعادل هیدرواستاتیکی مناسب، حتی در شرایط نامساعد جوی، پایداری خود را حفظ می‌کنند. این ویژگی‌ها نه‌تنها بهره‌وری حمل‌ونقل را بالا برده، بلکه معیشت ساحل‌نشینانی را که به دریا وابسته‌اند، بهبود بخشیده است.
تجربه‌ای که باید چراغ راه باشد
روایت حسن رضا صفری و موفقیت پروژه جایگزینی شناورهای سنتی با لندینگ‌کرافت، گواهی است بر اینکه تصمیم‌های هوشمندانه، ریشه‌دار در شناخت عمیق نیازها و بهره‌گیری از راه‌حل‌های عملی، می‌توانند افق‌های تازه‌ای پیش روی صنعت دریانوردی بگشایند. این تجربه ارزشمند، چون مشعلی فروزان، نشان می‌دهد که پیشرفت در این حوزه، بیش از آنکه به هزینه‌های هنگفت و طرح‌های پرطمطراق وابسته باشد، به نگاهی ژرف‌اندیش، هم‌افزایی با فعالان میدان عمل و اعتماد به توانمندی‌های بومی نیازمند است. شاید اکنون، هنگامه آن باشد که سازمان‌های متولی، از این الگوی موفق درس گیرند و به جای فرو رفتن در باتلاق آزمون و خطاهای بی‌پایان، با تکیه بر خرد جمعی و تجربه‌های آزموده‌شده، راه را برای توسعه پایدار حمل‌ونقل دریایی هموار کنند؛ توسعه‌ای که نه‌تنها معیشت ساحل‌نشینان را رونق بخشد، بلکه نام ایران را در عرصه دریانوردی جهان، پرآوازه‌تر سازد.
