پایگاه خبری مارین‌نیوز – در حاشیه امضای تفاهم‌نامه همکاری بین دانشگاه علوم و فنون دریایی خرمشهر، انجمن مهندسی دریایی ایران و مؤسسه رده‌بندی ایرانیان، گفت‌وگوی اختصاصی با دکتر مرتضی بختیاری رئیس دانشگاه علوم و فنون خرمشهر انجام شد. در این مصاحبه، به بررسی نقش دانشگاه در تربیت نیروی انسانی متخصص، حرکت به سمت پژوهش‌های کاربردی و جایگاه آن در تحقق سیاست‌های اقتصاد دریامحور پرداخته‌ایم. آنچه در ادامه می‌خوانید، حاصل این گفت‌وگوی صمیمی و مفصل است که با هدف روشن ساختن برنامه‌های این دانشگاه برای مخاطبان مارین‌نیوز تنظیم شده است.
با توجه به سابقه نیم‌قرنی دانشگاه علوم و فنون دریایی خرمشهر، این دانشگاه چه دستاوردهایی در حوزه تربیت نیروی انسانی متخصص در بخش دریا و دریانوردی داشته است؟
دانشگاه علوم و فنون دریایی خرمشهر طی نیم قرن فعالیت خود توانسته است فارغ‌التحصیلانی در تمامی رشته‌های علوم و فنون دریایی تربیت کند. بخش قابل‌توجهی از این فارغ‌التحصیلان اکنون در حوزه‌های مختلف، از جمله دستگاه‌های اجرایی، مؤسسات علمی و حتی عضویت در هیئت‌های علمی مشغول به کار هستند. این نشان‌دهنده نقش مؤثر دانشگاه در تأمین نیروی انسانی متخصص برای صنعت دریا است.
با توجه به اینکه وظیفه ذاتی دانشگاه‌ها تربیت نیروی انسانی است، دانشگاه شما چگونه خود را با نیازهای روز و تحولات جهانی در حوزه آموزش هماهنگ کرده است؟
همان‌طور که اشاره کردید، تربیت نیروی انسانی وظیفه اصلی دانشگاه‌هاست. اما امروز دانشگاه‌ها در حال گذار به نسل چهارم، یعنی دانشگاه‌های جامعه‌محور هستند. ما در این راستا برنامه‌ریزی کرده‌ایم تا از آموزش و پژوهش‌های صرفاً تئوریک فاصله بگیریم و به سمت پژوهش‌های کاربردی حرکت کنیم. با انعقاد تفاهم‌نامه‌های همکاری، مانند تفاهم‌نامه‌ای که امروز امضا شد، تلاش می‌کنیم کلان‌پروژه‌هایی تعریف کنیم که نقش‌آفرینی بیشتری در حل مسائل و مشکلات حوزه دریا داشته باشیم.
یکی از چالش‌های اصلی صنعت دریا، کمبود نیروی انسانی متخصص است. دانشگاه علوم و فنون دریایی خرمشهر چه برنامه‌هایی برای رفع این کمبود دارد؟
دقیقاً به نکته مهمی اشاره کردید. ما در نیم قرن گذشته متوجه شدیم که صنعت دریا در کشور به‌نوعی مورد غفلت قرار گرفته است. این موضوع باعث شده که یا نیروی متخصص کافی نداشته باشیم، یا کیفیت لازم در برخی موارد تأمین نشود. برای رفع این مشکل، ما پیشنهادهایی به ارگان‌های مختلف از جمله وزارت علوم، وزارت راه و شهرسازی، سازمان بنادر و دریانوردی، شرکت ملی نفتکش، شرکت کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران و شورای عالی صنایع دریایی ارائه داده‌ایم. یکی از مهم‌ترین پیشنهادات ما، فعال‌سازی کرسی علوم و فنون دریایی و دریانوردی است. پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهد که تا سال ۲۰۳۰، در بخش‌های ساحلی، فراساحلی و دریانوردی با کمبود نیروی انسانی مواجه خواهیم بود. ما امیدواریم با برنامه‌ریزی‌های انجام‌شده، این کمبودها را جبران کنیم.
ابلاغ سیاست‌های کلان اقتصاد دریامحور توسط مقام معظم رهبری در آبان ۱۴۰۲ چه تأثیری بر برنامه‌های دانشگاه داشته است؟
این ابلاغیه نقطه عطفی برای ما بود. سیاست‌های کلان اقتصاد دریامحور، نقشه راهی در نه محور برای ما ترسیم کرد. در برنامه هفتم توسعه، فصلی تحت عنوان اقتصاد دریامحور گنجانده شد که یکی از بزرگ‌ترین اقدامات در این زمینه است. ما در دانشگاه علوم و فنون دریایی خرمشهر، با تدوین و ارائه الگوهای جدید، در تلاش هستیم تا نارسایی‌ها و کمبودهای موجود را برطرف کنیم. این سیاست‌ها به ما جهت داده و مسئولیت ما را سنگین‌تر کرده است.
امروز شاهد امضای تفاهم‌نامه‌ای بین دانشگاه، انجمن مهندسی دریایی ایران و مؤسسه رده‌بندی ایرانیان هستیم. این تفاهم‌نامه چه اهدافی را دنبال می‌کند؟
این تفاهم‌نامه برای ما اهمیت ویژه‌ای دارد. ما برای خود اهدافی تعریف کرده‌ایم تا با استفاده از ظرفیت‌ها و توانمندی‌های هر سه بخش – دانشگاه، انجمن و مؤسسه – هم‌افزایی ایجاد کنیم. هدف اصلی ما، تحقق سیاست‌های اقتصاد دریامحور و انجام مسئولیت‌هایی است که در این راستا بر عهده داریم. انجمن علمی مهندسی دریا در سال‌های اخیر دچار رکود شده بود، اما با پیوستن به مؤسسه رده‌بندی ایرانیان، اتفاقات خوبی رقم خورده و ما امیدواریم با همکاری هر سه بخش، بتوانیم نقش مؤثری در توسعه صنعت دریا ایفا کنیم.
استانداردسازی در حوزه دریا و دریانوردی یکی از نیازهای اساسی است. دانشگاه در این زمینه چه اقداماتی انجام داده یا برنامه‌ای دارد؟
ما از قبل برنامه‌هایی برای استانداردسازی در قالب طرح‌های تحقیقاتی و پروژه‌های مشترک آغاز کرده‌ایم. در حال حاضر با ارگان‌های مختلف فعال در حوزه دریا همکاری داریم و به‌صورت مشخص در تدوین استانداردها مشارکت می‌کنیم. با تفاهم‌نامه‌ای که با مؤسسه رده‌بندی ایرانیان منعقد کرده‌ایم، امیدواریم بتوانیم این استانداردها را به مرحله عملیاتی برسانیم و تجاری‌سازی کنیم. هدف ما این است که این استانداردها قابلیت استفاده گسترده‌تری پیدا کنند.
نقش دانشگاه علوم و فنون دریایی خرمشهر را در توسعه اقتصاد دریامحور چگونه ارزیابی می‌کنید؟
آینده صنعت دریامحور به عملکرد تک‌تک دستگاه‌ها وابسته است. دانشگاه خرمشهر رویکرد خود را تغییر داده و بر اثرگذاری متمرکز شده است. برای اولین بار، ما برش استانی سیاست‌های اقتصاد دریامحور مقام معظم رهبری را تدوین کردیم. سرفصل‌های درسی را در قالب نظریه‌های تئوری و عملی اصلاح کرده‌ایم و در حال کسب مجوز مرکز آموزش دریانوردی آن‌لیمیتد هستیم. مراودات خوبی با ارگان‌های مختلف آغاز کرده‌ایم که یکی از آن‌ها همین تفاهم‌نامه است. من اطمینان دارم که با اولویت‌بندی این برنامه‌ها، دانشگاه علوم و فنون دریایی خرمشهر در کوتاه‌مدت، میان‌مدت و بلندمدت نقش‌آفرینی بسیار خوبی در توسعه اقتصاد دریامحور خواهد داشت.
به‌عنوان سؤال پایانی، چه چشم‌اندازی برای همکاری‌های آینده دانشگاه با سایر نهادها و توسعه آموزش‌های دریایی متصور هستید؟
ما برنامه داریم تا کمیته آموزش انجمن مهندسی دریا را احیا کنیم و اتحادیه‌ای از دانشگاه‌های دریایی و ساحلی مانند دانشگاه خلیج فارس، دانشگاه چابهار، دانشگاه هرمزگان، دانشگاه گیلان و دانشگاه تربیت مدرس راه‌اندازی کنیم. این اتحادیه در گذشته وجود داشت، اما مدتی است که فعالیتش کم‌رنگ شده است. ما به دنبال این هستیم که با تشکیل کارگروه‌های مشترک، این دانشگاه‌ها را گرد هم بیاوریم و با قدرت مضاعف، به توسعه آموزش و پژوهش در حوزه دریا کمک کنیم. همچنین، با همکاری با مؤسسات و ارگان‌های دیگر، قصد داریم اجزای اکوسیستم دریایی را تقویت کنیم تا بتوانیم پاسخگوی نیازهای این صنعت باشیم.
از شما برای این گفت‌وگوی ارزشمند تشکر می‌کنیم و برای دانشگاه علوم و فنون دریایی خرمشهر در مسیر توسعه صنعت دریامحور آرزوی موفقیت داریم.
من هم از شما و پایگاه خبری مارین‌نیوز برای این فرصت تشکر می‌کنم و امیدوارم بتوانیم با همکاری رسانه‌ها، گام‌های مؤثری در این مسیر برداریم.
