به گزارش مارین‌نیوز، مهندس محمد راستاد، مدیرعامل اسبق سازمان بنادر و دریانوردی، در گفت‌وگویی با رسانه تصویری «سی‌ایران» و بازخوانی مشترک با مارین‌نیوز، درباره توسعه بنادر، نقش بخش خصوصی و خصولتی‌ها، استانداردسازی ناوگان و زیرساخت‌ها و یکپارچه‌سازی مدیریت دریایی، دیدگاه‌های خود را تشریح کرد.
مروری بر کارنامه مدیریتی و چشم‌انداز آینده سازمان بنادر و دریانوردی
وی در این گفت‌وگو، در جمع‌بندی دوران مدیریت خود در سازمان بنادر، با اشاره به چالش‌های ناشی از تحریم‌ها گفت: دورانی که با چالش‌های جدی مواجه بودیم، ناشی از تحریم‌ها، تمام شقوق بخش دریایی کشور را به شدت متأثر کرد. ما باید تلاش می‌کردیم این چالش‌ها را مدیریت کنیم تا بخش دریایی کشور بتواند کارکرد خود را ادامه دهد. تجربیات زیادی درباره آثار و تبعات تحریم بر صنعت دریایی کشور به دست آوردیم و باید از این تجربیات حداکثر استفاده شود تا رویه‌ها و مسیرهای اجرایی به گونه‌ای تنظیم شوند که بیشترین بهره‌برداری از ظرفیت‌ها صورت گیرد و تأثیری که بخش دریایی بر اقتصاد کشور می‌گذارد، به بالاترین میزان برسد.
وی در خصوص ارتباط توسعه دریامحور و اقتصاد دریامحور تأکید کرد: من فکر می‌کنم که هر دو موضوع اقتصاد دریامحور و توسعه دریامحور با هم مرتبط هستند. وقتی توسعه دریامحور اتفاق بیفتد، یعنی اولویت به بهره‌برداری از ظرفیت‌های دریا داده شود، به طبع اقتصاد کشور هم شکوفا می‌شود. اصل مهم این است که به این باور برسیم که باید تمام تلاش‌مان را معطوف کنیم به اینکه از ظرفیت دریا و برکات آن بیشترین بهره‌برداری را کنیم.
بنادر و فرصت‌های منطقه‌ای
راستاد درباره بندر چابهار توضیح داد: چابهار خصوصیات ویژه‌ای دارد. از جمله اینکه در موقعیتی استراتژیک در جنوب شرقی کشور قرار دارد و تنها بندر اقیانوسی ایران محسوب می‌شود، دسترسی مناسبی دارد و می‌تواند بزرگ‌ترین سایز کشتی‌ها را پذیرش کند. از نظر پسکرانه و دسترسی به کشورهای آسیای میانه جایگاه ویژه‌ای دارد. اگر بتوانیم از ظرفیت‌های آن بهینه استفاده کنیم و صاحبان کالا، مخصوصاً کشورهای پیرامونی، قانع شوند که این بندر مسیر مطمئن و مناسبی برای صادرات و وارداتشان است، دوران بسیار خوبی را می‌توان برای چابهار متصور بود. زیرساخت‌ها و تجهیزات این بندر نیز در حال حاضر از بهترین‌های کشور هستند.
وی در زمینه حضور اپراتورهای خارجی در بنادر گفت: جذب اپراتورهای بین‌المللی خارجی برای بنادر یک رویه مناسب است. اپراتور هندی IPGL که در چابهار حضور دارد، با هدف بهره‌برداری از ظرفیت‌های بندر و سرمایه‌گذاری آمده، اما تأمین تجهیزات آن‌ها عمدتاً با مشکلات ناشی از تحریم مواجه شده است. ما باید تلاش کنیم که این اپراتور هندی تعهدات خود را عملیاتی کند و بارهایی که از کشورهای پیرامونی یا هند به مقصد چابهار و بالعکس می‌رود، متمرکز شود. در کنار این، نباید از ظرفیت و توانمندی شرکت‌های داخلی غافل شویم و باید آن‌ها را تشویق کنیم که تمرکز بیشتری در بندر داشته باشند.
وی افزود: حفظ حضور اپراتور هندی نسبت به حذف آن بهتر است، زیرا گزینه دیگری در شرایط تحریم برای ترمینال خارجی نداریم. همچنین باید توجه داشته باشیم که بازار بزرگ هند یک فرصت بالقوه برای بندر چابهار است و اپراتور هندی می‌تواند کشتی‌هایی که از مبدأ هند به مقصد ایران حرکت می‌کنند، به صورت منظم جذب کند. در کنار این، ترمینال‌های داخلی توانمند نیز می‌توانند در کنار اپراتور هندی حضور و فعالیت داشته باشند.
راستاد درباره رقابت منطقه‌ای بیان کرد: رقابت کشور چین و هند در حوزه دریایی و بندری می‌تواند برای توسعه چابهار مفید باشد، مشروط بر اینکه اهداف و بازارهای هر بندر مشخص و محدود به فعالیت‌های خود باشد. مسیر تجاری و بازارهای هند و آسیای میانه برای چابهار با گوادر و مسیر چین از طریق پاکستان تداخلی ندارد و هر کدام می‌توانند اهداف خود را دنبال کنند.
وی همچنین به اهمیت بنادر پیرامونی اشاره کرد و گفت: هر ظرفیت جدیدی می‌تواند بخشی از کالا را جذب کند. به عنوان مثال، بندر فاو می‌تواند رقیب بالقوه باشد، اما مسیرها و کیفیت خدمات متفاوت است و ما باید تلاش کنیم که رقابت‌پذیری بنادر خود را ارتقا دهیم و سهم بیشتری از بازار مشترک جذب کنیم. مسیرهای تجاری و مزیت‌های طبیعی باید بهینه شوند تا کالاها مسیر بهینه و اقتصادی را انتخاب کنند.
استانداردها و ایمنی دریایی
راستاد درباره استانداردها و الزامات جهانی گفت: ایران در عضویت کنوانسیون‌های بین‌المللی دریایی فعال بوده و تلاش کرده با حضور در IMO نقش مؤثری داشته باشد. الزامات جدیدی مثل سخت‌کم‌سورفور از سال ۲۰۲۰ اجباری شده و باید بتوانیم نه تنها برای ناوگان خودمان بلکه برای ناوگان خارجی هم این امکان را فراهم کنیم تا رقابت‌پذیری بنادر افزایش یابد.
وی افزود: در بحث امنیت و پیشگیری از حوادث بندری، اقدامات پیشگیرانه و تجهیزات واکنش سریع توسعه یافته‌اند، اما کارهای ویژه نیاز به توجه خاص دارند تا ریسک حوادث به حداقل برسد. صاحبان کالا باید اطلاعات دقیق ارائه کنند و مکانیزم‌های کنترلی و واکنش به شرایط اضطراری باید مشخص باشد تا آمادگی لازم در زمان بروز حادثه وجود داشته باشد.
مدیریت یکپارچه و سرمایه‌گذاری
راستاد در خصوص مدیریت یکپارچه گفت: مدیریت یکپارچه بخش دریایی کشور نیازی به ایجاد ساختار جدید متمرکز ندارد. کشورهای پیشرفته هم ساختار واحد ندارند و سازمان‌ها و وزارتخانه‌ها هر کدام بخشی از فعالیت‌ها را مدیریت می‌کنند. مهم این است که از ظرفیت‌ها و قوانین موجود بهینه استفاده کنیم. سازمان بنادر و دریانوردی می‌تواند به عنوان مرجع اصلی توسعه دریامحور کشور عمل کند و مسئولیت توسعه بنادر، ناوگان، استانداردسازی دریانوردان و هماهنگی فعالیت‌ها را به عهده گیرد.
وی ادامه داد: طرح مدیریت یکپارچه مناطق ساحلی کشور یکی از بهترین اسناد بالادستی در حوزه مدیریت سواحل و بنادر است و اگر همه دستگاه‌ها به آن پایبند باشند، استفاده بهینه از نوار ساحلی کشور تضمین می‌شود.
نقش بخش خصوصی و خصولتی‌ها در توسعه بنادر
راستاد درباره جذب سرمایه‌گذاری بخش خصوصی افزود: یکی از ظرفیت‌های مهم سازمان بنادر و دریانوردی، آیین‌نامه تأسیس آن است که اجازه جذب سرمایه‌گذاری بخش خصوصی در بنادر را می‌دهد. در گذشته بیش از سی شرکت و صدها هزار نفر اشتغال مستقیم از طریق سرمایه‌گذاری بخش خصوصی در بنادر ایجاد شد. باید از این ظرفیت قانونی بهینه استفاده شود تا منابع مورد نیاز توسعه تأمین گردد. تحریم‌ها مانع بهره‌برداری کامل از ظرفیت‌ها شده است و رفع محدودیت‌ها می‌تواند انگیزه برای سرمایه‌گذاری را افزایش دهد.
وی در خصوص شرکت‌های خصولتی گفت: شرکت‌های خصولتی نیز می‌توانند نقش مهمی در ایجاد ظرفیت‌های کلان داشته باشند، اما جایگاه برای شرکت‌های خصوصی توانمند نیز وجود دارد و همه باید فرصت مشارکت در توسعه بنادر را داشته باشند.
جمع‌بندی و نگاه آینده‌محور
راستاد در پایان گفت: با وجود تحریم‌ها، ایران می‌تواند به یک بازیگر منطقه‌ای تبدیل شود، مشروط بر اینکه مسیرها و امکانات خود را بهینه کند. ظرفیت‌های جغرافیایی کشور، دسترسی به آب‌های آزاد و ظرفیت‌های موجود در بنادر این امکان را فراهم می‌کند. کوریدور شمال-جنوب فرصت تاریخی است و اگر کیفیت خدمات، سرعت و قیمت تمام‌شده را ارتقا دهیم، می‌تواند منبع درآمد و اشتغال پایدار باشد. با رفع تحریم‌ها و بهبود فرآیندها، ظرفیت‌های موجود در بنادر می‌تواند به طور کامل استفاده شود و فعالان صنعت دریایی باید با انگیزه، جدیت و احساس مسئولیت فعالیت کنند تا آینده توسعه دریامحور کشور تضمین شود.
برای مشاهده ویدئوی کامل این گفت‌وگو، کلیک کنید.
/
