به گزارش مارین نیوز، در نهمین همایش بین المللی صنایع فراساحل ایران، دکتر مسعود پل‌مه دبیرکل انجمن کشتیرانی و خدمات وابسته ایران، با ارائه آمار دقیق و صریح از وضعیت فعلی صنعت دریایی کشور، خواستار بازنگری در رویکردهای کلان حکمرانی دریامحور شد.
ایران در چهارراه تجارت جهانی
او با نمایش نقشه‌های ژئوپلیتیکی و کریدورهای بین‌المللی گفت: روزانه بیش از هزار فروند کشتی از دهانه تنگه هرمز عبور می‌کنند و بالغ بر ۲۵ میلیون تن سوخت فسیلی جابجا می‌شود؛ این رقم فقط مربوط به نفت و گاز است و کالاهای تجاری در آن لحاظ نشده‌اند. ۶۰ درصد انرژی فسیلی جهان در خلیج فارس و خاورمیانه تمرکز دارد، اما ایران هنوز برنامه‌ای عملی برای بهره‌گیری از این موقعیت ژئوپلیتیکی ارائه نکرده است. برای این حجم تردد چه تدارکی دیده‌ایم؟ سهم ما از تجارت جهانی که بخش اعظم آن مبتنی بر حمل‌ونقل دریایی است، چقدر است؟
به گفته وی، ایران با حدود ۴ هزار کیلومتر مرز خشکی با ۹ کشور و ارتباط غیرمستقیم با بیش از ۲۰ کشور می‌تواند نقطه اتصال ایران، اروپا، آسیا و آفریقا باشد؛ اما «مزیت ترانزیتی بالفعل ما امروز به ظرفیت بالقوه تبدیل شده است.»
ترانزیت از دست‌رفته؛ ۲۰ میلیون تن فرصت بلااستفاده
او یادآور شد: بیست سال پیش ایران سالیانه حدود ۲۰ میلیون تن کالای ترانزیتی جابجا می‌کرد. وی با محاسبه ارزش هر تن کالای ترانزیتی حتی با حداقل رقم ۱۰۰ دلار ارزش افزوده، تأکید کرد که این چرخه لجستیکی می‌توانست منبع درآمد قابل‌توجهی باشد که امروز در رکود قرار گرفته است.
دارایی ۸۲۳۳ فروند شناور؛ سهم ایران از دریا
بر اساس آمار رسمی ارائه‌شده توسط دکتر پل‌مه: تا پایان سال ۱۴۰۳، بیش از ۸۲۳۳ فروند شناور تحت پرچم جمهوری اسلامی ایران فعال بوده‌اند و در تیر همان سال، ۱۱ هزار فروند کشتی تجاری وارد بنادر کشور شدند، تخلیه، بارگیری و خارج شدند.
او افزود: در خلیج فارس و دریای عمان، ۵۰ درصد خط ساحلی متعلق به ایران است و ۵۰ درصد دیگر بین شش کشور تقسیم شده. ما ۱۲ بندر تجاری فعال داریم اما از ظرفیت واقعی آن‌ها استفاده نکرده‌ایم.
اقتصاد کاملاً وابسته به دریا
دکتر پل‌مه گفت: ایران حدود ۲۰۵۰۰ کیلومتر مرز آبی دارد و ۹۴ درصد تجارت کشور مبتنی بر دریاست؛ صادرات، واردات، نفت، پتروشیمی و سایر کالاها.
طبق داده‌های رسمی، در سال گذشته: ۵۴ میلیون تن کالای نفتی و ۱۰۸ میلیون تن کالای غیرنفتی از طریق بنادر ایران مبادله شده است، در حالی که ظرفیت بنادر به ۳۵۰ میلیون تن می‌رسد. سالانه حدود ۳۵۶ هزار کشتی از تنگه هرمز عبور می‌کنند؛ سهم ما از این حجم تردد فقط ۳ تا ۴ درصد است. چرا؟ چرا نباید نقش مؤثرتری در این میدان تجارت جهانی داشته باشیم؟
نقد مدل اقتصادی دولت
او ساختار اقتصادی کشور را با صراحت نقد کرد: بیش از چهل سال است در دور و تسلسل اقتصادی مانده‌ایم. هنوز فرمول اقتصادی دولت هزینه - فایده است؛ یعنی ریالی خرج می‌کنیم تا ریالی به‌دست بیاوریم، در حالی که کشورهای توسعه‌یافته از فرمول هزینه - فرصت استفاده می‌کنند.
دکتر پل‌مه توضیح داد: دولت باید هزینه کند تا فرصت نبوغ، اشتغال و تولید پدید آید. وقتی فرصت شکل گرفت، بخش خصوصی سرمایه‌گذاری خواهد کرد و چرخه تولید به جریان می‌افتد. در دنیا تأمین مالی متوجه کارخانه و تأمین‌کننده پول است، نه تولیدکننده. این پیوند باید ایجاد شود تا فرایند توسعه واقعی شکل گیرد.
سرمایه انسانی دریایی و حلقه‌های گمشده
او به ظرفیت بالقوه نیروی انسانی اشاره کرد: جوانان ارزشمندی داریم که در کشورهای اطراف در حوزه ساخت و مهندسی دریایی فعالیت می‌کنند. آیا واقعا فرصت کار در داخل وجود ندارد؟ زیرساخت داریم، نیاز هم واقعی است، فقط اراده ملی لازم است که حلقه‌های محدود را به زنجیره تبدیل کند تا تهدیدها به فرصت بدل شوند.
تشکل ملی کشتیرانی ایران
در پایان، دکتر پل‌مه گفت: تشکل ملی کشتیرانی ایران بیش از ۷۰ سال قدمت دارد و حدود ۴۵۰ عضو حقوقی دارد. ده دوره همایش توسعه دریامحور برگزار کرده‌ایم و شاخص‌های قابل‌اندازه‌گیری از پیشرفت صنفی به دست آمده است.
او با قدردانی از حضور دکتر عبدالعلی‌زاده نماینده رئیس‌جمهور در توسعه دریامحور، افزود: امیدوارم مشکلاتی که بخشی از آن فشارهای بیرونی و بخشی دیگر تحریم‌های داخلی است، رفع شود تا جوانان و ملت گرانقدر ایران بتوانند استعدادهای خود را در مسیر توسعه دریایی کشور شکوفا کنند.
یادآور می‌شود، نهمین همایش بین‌المللی صنایع فراساحل ایران در روزهای ۲۰ و ۲۱ آبان‌ماه در حال برگزاری است. این رویداد که با مشارکت دانشگاه صنعتی شریف، انجمن مهندسی دریایی ایران و حمایت ارگان‌ها و شرکت‌های دریایی کشور برگزار می‌شود، با هدف بررسی آخرین دستاوردها، فرصت‌ها و چالش‌های توسعه دریامحور کشور طراحی شده است.
/
